Najważniejsze informacje

Istnieje duże prawdopodobieństwo, że tocilizumab – lek blokujący interleukinę-6 (IL-6) – zmniejsza liczbę chorych poddanych hospitalizacji, którzy umierają z powodu COVID-19 w ciągu 28 dni leczenia. Jednak jego stosowanie prawdopodobnie przynosi niewielką lub żadną różnicę pod względem prawdopodobieństwa uzyskania poprawy klinicznej (zdefiniowanej jako opuszczenie szpitala lub zmniejszenie nasilenia objawów COVID-19). 

Sarilumab prawdopodobnie przynosi niewielką lub żadną różnicę w zakresie poprawy klinicznej. 

Odnaleźliśmy niewiele badań, w których oceniano inne leki blokujące IL-6. Nie ma zatem pewności co do ich skutków.

Niektóre spośród przeprowadzonych badań nie dostarczyły żadnych wyników. Jednak dotyczyły one stosunkowo niewielkiej liczby osób, a ich wyniki nie zmieniłyby dotychczasowych ustaleń.

Czym jest interleukina-6 i jaka jest jej rola w leczeniu COVID-19?

Interleukina-6 (IL-6) to rodzaj białka zwanego cytokiną, które pomaga regulować układ odpornościowy organizmu. IL-6 przede wszystkim wywołuje stan zapalny, aby pomóc organizmowi wykryć i zwalczyć zakażenie oraz bronić się przed szkodliwymi substancjami, takimi jak wirusy.

COVID-19 może zaburzać odpowiedź układu odpornościowego, powodując jego nadreaktywność. Jeśli organizm stale wytwarza IL-6 pod wpływem tej reakcji, może to doprowadzić do dużego stanu zapalnego, który z kolei uszkadza organizm. To zaś może skutkować poważnymi trudnościami w oddychaniu, niewydolnością narządów, a nawet śmiercią.

Czym są leki blokujące interleukinę-6?

Leki blokujące IL-6 powstrzymują działanie IL-6 poprzez hamowanie sygnałów z IL-6 do innych części układu odpornościowego. Zmniejszają w ten sposób stan zapalny i mogą wesprzeć układ odpornościowy w walce z COVID-19. To z kolei może zmniejszyć potrzebę wspomagania oddychania za pomocą respiratora (maszyny, która oddycha za pacjenta) i zmniejszyć liczbę zgonów z powodu COVID-19. Obecnie wiadomo, że leki blokujące IL-6 są bezpieczne i skuteczne, kiedy stosuje się je w leczeniu stanów związanych z „nadreaktywnym” układem odpornościowym, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy ustalić, czy leki blokujące IL-6 są skuteczne w leczeniu chorych na COVID-19, w porównaniu z leczeniem standardowym lub z placebo (leczeniem pozorowanym, polegającym na podaniu substancji obojętnej, która wydaje się identyczna z testowanym lekiem). Przedmiotem szczególnego zainteresowania był wpływ leków blokujących IL-6 na:

- to, czy nastąpiło złagodzenie czy pogorszenie objawów

- to, ile osób zmarło oraz

- jakiekolwiek działania niepożądane i poważne działania niepożądane.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których oceniano, czy leki blokujące IL-6 mogą skutecznie leczyć COVID-19. Szukaliśmy badań z randomizacją (RCT), w których losowo przydziela się pacjentów do poszczególnych grup leczenia. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań. Zastosowano standardową metodę pozwalającą określić wiarygodność uzyskanych danych. Wiarygodność opiera się na cechach badania, takich jak jego projekt i liczba uczestników.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 32 badania, w których wzięło udział 12 160 chorych na COVID-19. Wiek badanych wynosił średnio od 56 do 75 lat, a 66% uczestników stanowili mężczyźni. Badania przeprowadzono w szpitalach w różnych krajach na całym świecie. 8 badań sfinansowały firmy farmaceutyczne.

Najczęściej oceniano tocilizumab i sarilumab. 

Znaleźliśmy 17 dodatkowych zarejestrowanych badań dotyczących leków blokujących IL-6 w leczeniu COVID-19; ich wyniki nie zostały opublikowane. 10 spośród tych badań zostało już ukończonych lub jest nadal w toku. Natomiast prace nad 7 badaniami przerwano. 

Jakie są główne wyniki przeglądu?

W porównaniu z placebo lub standardowym leczeniem, stosowanie tocilizumabu:

- zmniejsza liczbę chorych na COVID-19 umierających z jakiejkolwiek przyczyny w ciągu 28 dni

- prawdopodobnie ma niewielki lub żaden wpływ na poprawę kliniczną po około 28 dniach

- prawdopodobnie przynosi niewielką lub żadną różnicę pod względem działań niepożądanych.

Nie jesteśmy pewni efektów leczenia tocilizumabem w zakresie:

- poprawy klinicznej po około 60 dniach

- nasilenia objawów COVID-19, tj. ilu pacjentów wymagało respiratora lub dodatkowego wsparcia narządów, lub zmarło z powodu COVID-19 w ciągu 28 dni

- ilu pacjentów umiera z jakiejkolwiek przyczyny w ciągu 60 dni.

W porównaniu z placebo lub standardowym leczeniem, stosowanie sarilumabu:

- prawdopodobnie powoduje niewielką lub żadną różnicę pod względem prawdopodobieństwa uzyskania poprawy klinicznej (zdefiniowanej jako opuszczenie szpitala lub złagodzenie objawów COVID-19) w ciągu 28 dni.

Nie mamy pewności co do efektów leczenia i działań niepożądanych sarilumabu, klazakizumabu, olokizumabu, siltuksimabu i levilimabu w porównaniu z placebo lub leczeniem standardowym. 

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Wiarygodność wyników dotyczących stosowania klazakizumabu, olokizumabu, siltuksimabu i levilimabu jest ograniczona ze względu na stosunkowo małą liczbę przeprowadzonych badań i osób w nich uwzględnionych. Nie byliśmy w stanie określić zróżnicowania efektów ze względu na zmiany w leczeniu standardowym, a także nie zaobserwowaliśmy czy efekty różniły się w zależności od wieku lub płci.

Ponadto większość badań uwzględnionych w przeglądzie przeprowadzono przed pojawieniem się szeregu niepokojących wariantów wirusa i przed wprowadzeniem powszechnych szczepień.  

Jak aktualne są te dane naukowe?  

Niniejsze dane są aktualne do 7 czerwca 2022 r.