ما به بررسی شواهد به دست آمده از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده در مورد استفاده از طب سوزنی و یا طب فشاری در کمک به زنان برای مدیریت درد در طول زایمان پرداختیم. این یک بهروزرسانی از مروری است که آخرین بار در سال 2011 منتشر شد.
موضوع چیست؟
دردی که زنان در طول زایمان به آن دچار می‌شوند، می‌تواند شدید، با تنش در بدن، اضطراب و ترسی باشد که آن را بدتر می‌کند. درد در اثر انقباضات رحمی، باز شدن دهانه رحم، در انتهای مراحل اول و دوم زایمان، با کشش واژن و کف لگن، زمانی که نوزاد وارد کانال زایمان می‌شود، ایجاد می‌شود. مدیریت موثر و رضایت‌بخش درد باید برای هر زن مختص به خود او باشد. زنان همچنین ممکن است از استراتژی‌هایی برای شکستن چرخه درد - تنش - درد و کار با درد استفاده کنند. کار با درد شامل حمایت از زنان و تشویق آنها، پیدا کردن پوزیشن‌های راحت، غوطه‌وری در آب و تکنیک‌های کمک به خود (self-help) است.
بسیاری از زنان می‌خواهند بدون استفاده از داروها، زایمان خود را پشت سر بگذارند. زنان ممکن است برای کمک به کاهش درد خود و بهبود مدیریت درد، به طب سوزنی یا طب فشاری روی آورند.
چرا این موضوع اهمیت دارد؟
طب سوزنی سابقه طولانی استفاده در آسیا، از جمله چین، کره و ژاپن دارد. یادگیری مهارت‌های تکنیکی سوزن‌زدن به منظور کاربرد سوزن‌ها در نقاط صحیح، الزامی است. طب فشاری نیز ریشه‌های خود را در چین باستان دارد. برای اعمال طب فشاری، درمانگر از دستان و انگشتان خود برای فعال کردن نقاطی مشابه با نقاط طب سوزنی استفاده می‌کند. گاهی اوقات فقط تحریک چند نقطه برای کاهش درد یا به ارمغان آوردن احساس آرامش مورد نیاز است. گاهی اوقات تحریک ترکیبی از نقاط ممکن است برای تاثیر بیشتر مورد نیاز باشند. برخی از انواع طب فشاری توسط متخصصان سلامت آموزش‌دیده اعمال می‌شوند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند توسط خود فرد به عنوان قالبی از خود-ماساژ (self-massage) استفاده شوند.
ما چه شواهدی را یافتیم؟
جست‌وجوی به‌روزشده ما در فوریه 2019، 17 کارآزمایی جدید را شناسایی کرد.
این مرور در حال حاضر شامل 28 کارآزمایی با گزارش‌هایی در مورد 3960 زن است که 27 کارآزمایی در فراهم آوردن نتایج کمک کردند. کارآزمایی‌ها به مقایسه طب سوزنی یا طب فشاری با درمان ساختگی به عنوان دارونما (placebo)، عدم درمان یا مراقبت معمول برای مدیریت درد در طول زایمان پرداختند. سیزده کارآزمایی در مورد طب سوزنی و 15 کارآزمایی در مورد طب فشاری گزارش دادند. برای 18 مورد از 27 کارآزمایی موجود، زنان در مرحله زایمان خودبه‌خودی بودند. در مطالعات دیگر زایمان ممکن است القا شده باشد.
هشت مطالعه از طب سنتی چینی شخصی‌سازی شده استفاده کردند، در حالی که در اکثر مطالعات مجموعه‌ای از نقاط طب سوزنی مورد استفاده قرار گرفت. ما تنوع گسترده‌ای را در چگونگی کاربرد تحریک (دستی یا با تحریک الکتریکی)، مدت زمان سوزن زدن، تعداد نقاط استفاده شده و عمق سوزن زدن پیدا کردیم. مشخص نیست که روش درمانی، چگونه نشان‌دهنده طب سوزنی در عمل بود.
اکثر مقایسه‌ها تاثیر مفید کوچکی را از طب سوزنی نشان می‌دهند، هرچند شواهد حمایت‌کننده محدود بودند. ما مطمئن نیستیم که طب سوزنی در مقایسه با طب سوزنی ساختگی (2 کارآزمایی، 325 زن)، مراقبت‌های معمول (4 کارآزمایی، 495 زن) و عدم درمان (1 کارآزمایی، 163 زن)، شدت درد را کاهش می‌دهد یا خیر. قطعیت این شواهد پائین تا بسیار پائین بود. طب سوزنی ممکن است در مقایسه با طب سوزنی ساختگی، رضایت را از میزان تسکین درد افزایش دهد (یک کارآزمایی، شواهد با قطعیت متوسط). این روش، استفاده از آنالژزی دارویی را در مقایسه با طب سوزنی ساختگی، اندکی کاهش داد (2 کارآزمایی، 261 زن، شواهد با قطعیت متوسط). استفاده از طب فشاری، در مقایسه با کنترل ترکیبی، با کاهش شدت درد در زایمان همراه بود (2 کارآزمایی، 322 زن، شواهد با قطعیت متوسط). طب سوزنی به نظر نمی‌رسد هیچ تاثیری بر نیاز به زایمان واژینال با ابزار کمکی یا زایمان سزارین داشته باشد، اما طب فشاری هنگام مقایسه با طب فشاری ساختگی، میزان سزارین را کاهش داد.
این موضوع به چه معنا است؟
طب سوزنی ممکن است رضایت را از تسکین درد افزایش داده و باعث کاهش استفاده از مسکن‌های دارویی شود. طب فشاری ممکن است به تسکین درد در طول زایمان کمک کند، اگر چه کاهش درد ممکن است بزرگ نباشد. با این حال، برای دیگر مقایسه‌های طب سوزنی و طب فشاری، ما در مورد اثرات بر شدت درد و رضایت از تسکین درد، با توجه به شواهدی با قطعیت بسیار پائین، بسیار نامطمئن هستیم. طب سوزنی یا طب فشاری ممکن است تاثیری ناچیز یا عدم تاثیر بر زایمان واژینال با ابزار کمکی داشته باشند، اما زنان با طب فشاری، ممکن است با احتمال کمتری به زایمان سزارین نیاز پیدا کنند. مطالعات در کشورهای مختلف انجام شدند، که ممکن است منعکس کننده سبک‌های مختلف استفاده از طب سوزنی باشند. ضعف تعدادی از کارآزمایی‌ها منجر به اندازهگیری پیامدهای بسیار کمی شد و هیچ پیامد ایمنی گزارش نشد. انجام تحقیقاتی با کیفیت بالاتر مورد نیاز است.
طب سوزنی در مقایسه با طب سوزنی ساختگی ممکن است رضایت را با مدیریت درد، افزایش و استفاده از آنالژزی دارویی را کاهش دهد. طب فشاری در مقایسه با کنترل ترکیبی و مراقبت‌های معمول، ممکن است شدت درد را کاهش دهد. با این حال، برای دیگر مقایسه‌های طب سوزنی و طب فشاری، ما در مورد اثرات بر شدت درد و رضایت از تسکین درد، با توجه به شواهدی با قطعیت بسیار پائین، بسیار نامطمئن هستیم. طب سوزنی ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر میزان زایمان سزارین یا زایمان واژینال با ابزار کمکی داشته باشد. در مقایسه با کنترل ساختگی، طب فشاری احتمالا نیاز را به زایمان سزارین کاهش می‌دهد. نیاز به انجام تحقیقاتی با کیفیت بالا وجود دارد که شامل کنترل‌های ساختگی و مقایسه‌ها با مراقبت معمول بوده و در مورد پیامدهای حس کنترل در زایمان، رضایت از تجربه زایمان یا رضایت با تسکین درد گزارش دهند.
بسیاری از زنان مایل هستند از روش‌های دارویی و تهاجمی مدیریت درد در زایمان بپرهیزند و این موضوع ممکن است به افزایش محبوبیت روش‌های مکمل مدیریت درد کمک کند. این مرور، شواهد را در مورد استفاده از طب سوزنی و طب فشاری برای مدیریت درد در زایمان بررسی کرد. این یک بهروزرسانی از مروری است که آخرین بار در سال 2011 منتشر شد.
بررسی اثرات طب سوزنی و طب فشاری برای مدیریت درد در زایمان.
برای این بهروزرسانی، ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (25 فوریه 2019)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (کتابخانه کاکرین 2019، شماره 1)، MEDLINE (1966 تا فوریه 2019)، CINAHL (1980 تا فوریه 2019)، ClinicalTrials.gov (فوریه 2019)، پلت‌فرم پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) (فوریه 2019) و فهرست منابع مطالعات وارد شده را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، منتشر شده و منتشر نشده، که به مقایسه طب سوزنی یا طب فشاری با دارونما (placebo)، عدم درمان یا دیگر اشکال غیردارویی مدیریت درد در زایمان پرداخته بودند. ما همه زنان را که نولی‌پار بودند یا مولتی‌پار، و در زایمان خودبه‌خودی بودند یا القایی، وارد کردیم.
ما مطالعات گزارش شده را در قالب چکیده، در صورتی وارد کردیم که اطلاعات کافی را برای ارزیابی خطر سوگیری (bias) ارائه کرده بودند. کارآزمایی‌هایی با طراحی خوشه‌ای-RCT برای ورود واجد شرایط بودند، اما مطالعات شبه-RCT یا متقاطع نبودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود و خطر سوگیری ارزیابی کردند، داده‌ها را استخراج و آنها را برای دقت (accuracy) بررسی کردند. ما قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی کردیم.
ما 28 کارآزمایی را با گزارشی از داده‌های 3960 زن وارد کردیم. سیزده کارآزمایی در مورد طب سوزنی و 15 کارآزمایی در مورد طب فشاری گزارش دادند. هیچ مطالعه‌ای در معرض خطر پائین سوگیری در همه حوزه‌ها قرار نداشت. شدت درد به‌طور کلی بر اساس یک مقیاس آنالوگ بصری (VAS) 0 تا 10 یا 0 تا 100 اندازهگیری شد که نمرات پایین نشان دهنده درد کمتر بودند.
طب سوزنی در مقابل طب سوزنی ساختگی
طب سوزنی ممکن است منجر به تفاوت اندک یا عدم تفاوت در شدت درد احساس شده توسط زنان، در مقایسه با طب سوزنی ساختگی شود (تفاوت میانگین (MD): 4.42-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 12.94- تا 4.06؛ 2 کارآزمایی؛ 325 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). طب سوزنی در مقایسه با طب سوزنی ساختگی، ممکن است رضایت را از تسکین درد افزایش دهد (خطر نسبی (RR): 2.38؛ 95% CI؛ 1.78 تا 3.19، 1 کارآزمایی، 150 زن، شواهد با قطعیت متوسط) و احتمالا استفاده از آنالژزی دارویی را کاهش می‌دهد (RR: 0.75؛ 95% CI؛ 0.63 تا 0.89، 2 کارآزمایی، 261 زن، شواهد با قطعیت متوسط). طب سوزنی ممکن است تاثیری بر زایمان واژینال با ابزار کمکی نداشته باشد (شواهد با قطعیت بسیار پائین) و احتمالا تاثیری اندک یا هیچ تاثیری بر زایمان سزارین (شواهد با قطعیت پائین) دارد.
طب سوزنی در مقایسه با مراقبت‌های معمول
ما مطمئن نیستیم که طب سوزنی در مقایسه با مراقبت‌های معمول، شدت درد را کاهش می‌دهد یا خیر، زیرا شواهد قطعیت بسیار پائینی دارند (تفاوت میانگین استانداردشده (SMD): 1.31-؛ 95% CI؛ 2.14- تا 0.49-، 4 کارآزمایی، 495 زن، I2 = 93%). طب سوزنی ممکن است تاثیری اندک یا هیچ تاثیری بر رضایت از تسکین درد داشته باشد (شواهد با قطعیت پائین). ما مطمئن نیستیم که طب سوزنی استفاده از آنالژزی دارویی را کاهش می‌دهد زیرا شواهد قطعیت بسیار پائینی داشتند (متوسط RR؛ 0.72؛ 95% CI؛ 0.60 تا 0.85؛ 6 کارآزمایی، 1059 زن؛ I2 = 70%). طب سوزنی ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر زایمان واژینال با ابزار کمکی (شواهد با قطعیت پائین) یا زایمان سزارین (شواهد با قطعیت پائین) داشته باشد.
طب سوزنی در مقایسه با عدم درمان
یک کارآزمایی به مقایسه طب سوزنی با عدم درمان پرداخت. ما مطمئن نیستیم که طب سوزنی شدت درد (MD: -1.16؛ 95% CI؛ 1.51- تا 0.81-؛ 163 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، زایمان واژینال با ابزار کمکی یا زایمان سزارین را کاهش می‌دهد، زیرا شواهد با قطعیت بسیار پائین بودند.
طب سوزنی در مقایسه با تزریق آب استریل
ما مطمئن نیستیم که طب سوزنی تاثیری بر استفاده از آنالژزی دارویی، زایمان واژینال با ابزار کمکی یا زایمان سزارین داشته باشد، زیرا شواهد با قطعیت بسیار پائین بودند.
طب فشاری در مقایسه با کنترل ساختگی
ما مطمئن نیستیم که طب فشاری شدت درد را در زایمان (MD: -1.93؛ 95% CI؛ 3.31- تا 0.55-؛ 6 کارآزمایی؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، یا زایمان واژینال با ابزار کمکی را کاهش می‌دهد، زیرا شواهد با قطعیت بسیار پائین بودند. طب فشاری ممکن است تاثیری اندک یا هیچ تاثیری بر استفاده از بی دردی دارویی داشته باشد (شواهد با قطعیت پائین). طب فشاری احتمالا نرخ زایمان سزارین را کاهش می‌دهد (RR: 0.44؛ 95% CI؛ 0.27 تا 0.71؛ 4 کارآزمایی؛ 313 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط).
طب فشاری در مقایسه با مراقبت‌های معمول
ما مطمئن نیستیم که طب فشاری شدت درد را در زایمان کم می‌کند (SMD: -1.07؛ 95% CI؛ 1.45- تا 0.69-؛ 8 کارآزمایی؛ 620 زن)، یا رضایت را از تسکین درد افزایش می‌دهد (MD: 1.05؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.35؛ 1 کارآزمایی؛ 105 زن)، زیرا شواهد با قطعیت بسیار پائین بودند. طب فشاری ممکن است تاثیری اندک یا هیچ تاثیری بر زایمان سزارین داشته باشد (شواهد با قطعیت پائین).
طب فشاری در مقایسه با کنترل ترکیبی
طب فشاری در مقایسه با کنترل ترکیبی، احتمالا شدت درد را در طول زایمان، اندکی کاهش می‌دهد (اندازهگیری در مقیاس 0 تا 10 با نمرات پایین که نشان دهنده درد کمتر است) (SMD: -0.42؛ 95% CI؛ 0.65- تا 0.18-؛ 2 کارآزمایی؛ 322 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط). ما مطمئن نیستیم که طب فشاری تاثیری بر استفاده از آنالژزی دارویی (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.71 تا 1.25؛ 1 کارآزمایی؛ 212 زن)، رضایت از زایمان، زایمان واژینال با ابزار کمکی یا زایمان سزارین داشته باشد، زیرا شواهد همگی با قطعیت بسیار پائین بودند.
هیچ مطالعه‌ای یافت نشد که به مفهوم کنترل در زایمان پرداخته باشد و فقط یک مطالعه در مورد رضایت از تجربه زایمان گزارش داد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.