پیشینه
آکنه یک بیماری پوستی مزمن است که باعث ایجاد لکههایی بهطور همزمان در چندین ناحیه بدن از جمله صورت، گردن، پشت، و قفسه سینه میشود. علاوه بر درمانهای شایع فعلی، طب تکمیلی و جایگزین (complementary and alternative medicines; CAM) برای افرادی که اغلب آنها را در کنار درمانهای معمولی به عنوان درمانهای افزودنی یا تک درمانی برای درمان آکنه استفاده میکنند، مورد توجه فزایندهای قرار گرفتهاند.
سوال مطالعه مروری
آیا هر درمان تکمیلی میتواند نشانههای بالینی آکنه ولگاریس (acne vulgaris) را بهبود بخشد؟
ویژگیهای مطالعه
بانکهای اطلاعاتی و پایگاههای ثبت کارآزمایی مرتبط را تا 22 ژانویه 2014 جستوجو کردیم. تعداد 35 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده را با 3227 شرکتکننده شناسایی کردیم که از 6 نوع CAM (داروی گیاهی، طب سوزنی، حجامت مرطوب، رژیم غذایی، زهر خالص شده زنبور، و روغن درخت چای) استفاده کردند. یک شرکت داروسازی بودجه یک کارآزمایی را تامین کرد؛ کارآزماییهای دیگر منابع مالی خود را گزارش نکردند.
نتایج کلیدی
برای پیامد اولیه، دو مطالعه را با هم ترکیب کردیم که یک رژیم غذایی را با بار گلیسمی پائین با یک رژیم غذایی با بار گلیسمی بالا (LGLD، HGLD) مقایسه کردند، اما هیچ شواهد بارزی مبنی بر تفاوت بین 2 گروه در 12 هفته برای تغییر در تعداد ضایعات غیر التهابی یافت نشد. فقط یکی از این دو کارآزمایی دادههای قابل استفادهای را برای نشان دادن مزایای بالقوه LGLD برای کاهش تعداد ضایعات التهابی و کل ضایعات پوستی ارائه کرد. روغن درخت چای و زهر گرده زنبور عسل به ترتیب تعداد ضایعات پوستی را در کارآزماییهای واحد کاهش میدهند. تعداد 31 کارآزمایی وارد شده نتایج متفاوتی را در مورد اینکه درمانهای تکمیلی ممکن است تعداد کل ضایعات پوستی را کاهش دهند یا خیر، ارائه دادند.
بیست و شش کارآزمایی عوارض جانبی را گزارش کردند. گروه داروهای گیاهی برخی از تاثیرات جانبی خفیف را مانند تهوع، اسهال، و ناراحتی معده مشاهده کردند. گروه طب سوزنی پس از جاگذاری سوزن دچار خارش یا قرمزی جزئی پوست و درد شدند. شرکتکنندگانی که از روغن درخت چای استفاده کردند، دچار خارش، خشکی، و پوسته پوسته شدن پوست شدند. هیچ یک از کارآزماییها عوارض جانبی شدید را گزارش نکردند.
برای پیامد ثانویه، طبق نتایج متاآنالیز دو مطالعه، شواهد بارزی مبنی بر وجود تفاوت بین Ziyin Qinggan Xiaocuo Granule و مینوسیکلین (minocycline) در تعداد شرکتکنندگان که به بهبودی دست یافتند، وجود نداشت.
کیفیت شواهد
برخی شواهد با کیفیت پائین از کارآزماییهای واحد وجود دارد که نشان میدهد رژیم غذایی با بار گلیسمی پائین، روغن درخت چای و زهر زنبور عسل ممکن است ضایعات پوستی را در آکنه ولگاریس کاهش دهد، اما شواهدی از مرور فعلی برای حمایت از استفاده از CAMهای دیگر وجود ندارد. محدودیتهای روششناسی (methodology) و کیفیت گزارشدهی در مطالعات وارد شده، هرگونه شواهد را تضعیف کرد.
برخی شواهد با کیفیت پائین از کارآزماییهای واحد وجود دارد که نشان میدهد LGLD، روغن درخت چای، و زهر زنبور عسل ممکن است کل ضایعات پوستی را در آکنه ولگاریس کاهش دهد، اما شواهدی از مرور فعلی برای حمایت از استفاده از دیگر CAMها، مانند داروهای گیاهی، طب سوزنی یا درمان با حجامت مرطوب برای درمان این بیماری وجود ندارد. احتمال بروز عوارض جانبی با داروهای گیاهی وجود دارد؛ با این حال، مطالعات آتی باید به ارزیابی بیخطری همه انواع درمانهای CAM بپردازند. محدودیتهای روششناسی (methodology) و کیفیت گزارشدهی در مطالعات وارد شده، هرگونه شواهد را تضعیف کرد. مطالعات آتی باید به گونهای طراحی شوند که اطمینان حاصل شود در معرض خطر پائین سوگیری بوده و استانداردهای گزارشدهی فعلی را برای کارآزماییهای بالینی دارند.
آکنه یک بیماری پوستی مزمن است که با لکههای ملتهب و جوشهای سرسیاه روی صورت، گردن، پشت، و قفسه سینه مشخص میشود. کیست و جای زخم نیز میتواند ایجاد شود، به خصوص در موارد شدیدتر بیماری. افراد مبتلا به آکنه به دلیل نگرانیهای خود در مورد عوارض جانبی داروهای معمول اغلب به طب تکمیلی و جایگزین (complementary and alternative medicine; CAM) مانند داروهای گیاهی، طب سوزنی و اصلاح رژیم غذایی روی میآورند. با این حال، شواهد برای درمانهای CAM بهطور سیستماتیک ارزیابی نشده است.
ارزیابی تاثیرات و بیخطری (safety) استفاده از هرگونه درمان تکمیلی در افراد مبتلا به آکنه ولگاریس (acne vulgaris).
بانکهای اطلاعاتی زیر را از ابتدا تا 22 ژانویه 2014 جستوجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه پوست در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ 2014، شماره 1)؛ MEDLINE (از 1946)؛ Embase (از 1974)؛ PsycINFO (از 1806)؛ AMED (از 1985)؛ CINAHL (از 1981)؛ Scopus (از 1966)، و تعدادی از بانکهای اطلاعاتی دیگر که در بخش روشهای انجام مرور فهرست شدهاند. پایگاه ثبت تخصصی CAM Field در کاکرین تا می 2014 جستوجو شد. همچنین پنج پایگاه ثبت کارآزمایی را جستوجو کرده و فهرست منابع مقالات را برای ارجاع بیشتر به کارآزماییهای مرتبط بررسی کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده گروه موازی (یا دادههای فاز اول کارآزماییهای متقاطع تصادفیسازی شده) را در مورد هر نوع CAM، در مقایسه با عدم درمان، دارونما (placebo) یا دیگر درمانهای فعال، در افراد مبتلا به آکنه ولگاریس وارد کردیم.
سه نویسنده دادهها را از هر کارآزمایی گنجانده شده در مرور جمعآوری کرده و کیفیت روششناسی (methodology) آنها را بهطور مستقل از هم ارزیابی کردند. آنها اختلافات را با بحث و در صورت لزوم داوری توسط نویسنده دیگر حل کردند.
تعداد 35 مطالعه را با مجموع 3227 شرکتکننده وارد کردیم. اکثریت آنها را دارای خطر نامشخص سوگیریهای انتخاب، ریزش نمونه (attrition)، گزارشدهی، تشخیص، و دیگر سوگیریها ارزیابی کردیم. به دلیل وجود ناهمگونی بالینی بین کارآزماییها و گزارش دادههای ناقص، فقط میتوانیم چهار کارآزمایی را در دو متاآنالیز، با دو کارآزمایی در هر متاآنالیز قرار دهیم. طبقهبندیهای CAM شامل داروهای گیاهی، طب سوزنی، حجامت درمانی (cupping therapy)، رژیم غذایی، زهر خالص شده زنبور عسل (PBV) و روغن درخت چای بودند. یک شرکت داروسازی بودجه یک کارآزمایی را تامین کرد؛ کارآزماییهای دیگر منابع مالی خود را گزارش نکردند.
پیامد اولیه اصلی ما «بهبود علائم بالینی ارزیابی شده از طریق شمارش ضایعات پوستی» بود که به عنوان «تغییر در تعداد ضایعات التهابی و غیر التهابی»، «تغییر در تعداد کل ضایعات پوستی»، «نمرات ضایعات پوستی» و «تغییر نمره شدت آکنه» گزارش شد. برای پیامد «تغییر در تعداد ضایعات التهابی و غیر التهابی»، 2 مطالعه را با هم ترکیب کردیم که یک رژیم غذایی را با بار گلیسمی پائین با یک رژیم غذایی با بار گلیسمی بالا (LGLD؛ HGLD) در 12 هفته مقایسه کرده و هیچ شواهد بارزی را مبنی بر تفاوت بین گروهها از نظر تغییر در تعداد ضایعات غیر التهابی نیافتند (تفاوت میانگین (MD): 3.89-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 10.07- تا 2.29؛ P = 0.10؛ 75 شرکتکننده، 2 کارآزمایی، شواهد با کیفیت پائین). با این حال، اگرچه دادههای 1 مورد از این 2 کارآزمایی مزایای LGLD را برای کاهش ضایعات التهابی (MD: -7.60؛ 95% CI؛ 13.52- تا 1.68-؛ 43 شرکتکننده، 1 کارآزمایی) و تعداد کل ضایعات پوستی (MD: -8.10؛ 95% CI؛ 14.89- تا 1.31-؛ 43 شرکتکننده، 1 کارآزمایی) برای افراد مبتلا به آکنه ولگاریس نشان داد، دادههای مربوط به تعداد ضایعات التهابی و کل ضایعات که از مطالعه دیگر به دست آمد، ناقص بوده و برای سنتز قابل استفاده نبود.
دادههای یک کارآزمایی واحد مزیت بالقوه روغن درخت چای را در مقایسه با دارونما در بهبود تعداد کل ضایعات پوستی (MD: -7.53؛ 95% CI؛ 10.40- تا 4.66-؛ 60 شرکتکننده، 1 کارآزمایی، شواهد با کیفیت پائین) و نمرات شدت آکنه (MD: -5.75؛ 95% CI؛ 9.51- تا 1.99-؛ 60 شرکتکننده، 1 کارآزمایی) نشان دادند. کارآزمایی دیگری نشان داد که زهر گرده زنبور عسل در کاهش تعداد ضایعات پوستی بهتر از کنترل بود (MD: -1.17؛ 95% CI؛ 2.06- تا 0.28-؛ 12 شرکتکننده، 1 کارآزمایی).
نتایج 31 کارآزمایی دیگر تاثیرات متناقضی را از نظر اینکه طب سوزنی، داروهای گیاهی یا درمان با حجامت مرطوب (wet-cupping therapy) نسبت به گروه کنترل در افزایش بهبودی یا کاهش ضایعات پوستی برتری داشتند یا خیر، نشان دادند.
بیست و شش مورد از 35 مطالعه وارد شده، عوارض جانبی را گزارش کردند؛ آنها هیچ عارضه جانبی شدیدی را گزارش ندادند، اما کارآزماییهای وارد شده خاص، عوارض جانبی خفیف ناشی از داروهای گیاهی، درمان با حجامت مرطوب، و ژل روغن درخت چای را گزارش کردند.
سی کارآزمایی دو مورد از پیامدهای ثانویه را اندازهگیری کردند که آنها را ترکیب کرده و در قالب «تعداد شرکتکنندگانی که بهبود یافتند» بیان کردیم. ما توانستیم 2 مطالعه (شواهد با کیفیت پائین) را ترکیب کنیم که Ziyin Qinggan Xiaocuo Granule و آنتیبیوتیک، مینوسیکلین (minocycline) (100 میلیگرم در روز) را مقایسه کردند (بدترین حالت = خطر نسبی (RR): 0.49؛ 95% CI؛ 0.09 تا 2.53؛ 2 کارآزمایی، 206 شرکتکننده در 4 هفته؛ بهترین حالت = RR: 2.82؛ 95% CI؛ 0.82 تا 9.06؛ 2 کارآزمایی، 206 شرکتکننده در 4 هفته)، اما هیچ شواهد بارزی مبنی بر تفاوت بین گروهها وجود نداشت.
هیچیک از مطالعات وارد شده «عملکرد روانیاجتماعی» را بررسی نکردند.
دو مطالعه «کیفیت زندگی» را ارزیابی کردند و تفاوتهای قابلتوجهی به نفع درمان تکمیلی در هر دوی آنها در «احساس ارزشمندی (feelings of self-worth)» (MD: 1.51؛ 95% CI؛ 0.88 تا 2.14؛ P < 0.00001؛ 1 کارآزمایی، 70 شرکتکننده؛ MD: 1.26؛ 95% CI؛ 0.20 تا 2.32؛ 1 کارآزمایی، 46 شرکتکننده) و عملکرد عاطفی (MD: 2.20؛ 95% CI؛ 1.75 تا 2.65؛ P < 0.00001؛ 1 کارآزمایی، 70 شرکتکننده؛ MD: 0.93؛ 95% CI؛ 0.17 تا 1.69؛ 1 کارآزمایی، 46 شرکتکننده) یافت شد.
به دلیل محدودیتها و نگرانیها در مورد کیفیت مطالعات وارد شده، نتوانستیم برای سازگاری، اندازه و جهت تاثیرات پیامد در این مرور، نتیجهگیری قطعی داشته باشیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.