بهبود نحوه ارزیابی افرادی که ممکن است دچار دمانس شوند یک اولویت در مراقبت سلامت و مراقبت اجتماعی است، ابتکارات اخیر برای افزایش نرخ تشخیص دمانس توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است. در حال حاضر، رویکردی مورد توافقی برای تست دمانس نداریم. تست‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند به ما در شناسایی افرادی با مشکلات حافظه و تفکر که نشان‌دهنده دمانس است، کمک کنند، اما هیچ توافقی در مورد اینکه بهترین تست‌ها کدامند ،وجود ندارد. تعیین اینکه برخی از تست‌ها نسبت به دیگر موارد برای محیط‌های مراقبت سلامت مناسب‌تر باشند، امکان‌پذیر است.
مرور ما بر دقت یک روش ارزیابی دمانس مبتنی بر پرسشنامه، به نام IQCODE (پرسشنامه اطلاعاتی در زمینه زوال شناختی در سالمندان (Informant Questionnaire for Cognitive Decline in the Elderly))، متمرکز بود. توضیح می‌دهیم که IQCODE وقتی در محیط بیمارستان استفاده می‌شود، چقدر مفید است. تحت اصطلاح چتری «بیمارستان»، کلینیک‌های تخصصی حافظه و واحدهای روانپزشکی سالمندان و هم‌چنین کلینیک‌ها و بخش‌های بیمارستان عمومی و خدمات سالمندان درون آنها را وارد کردیم.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی از مطالعات پژوهشی منتشر شده را برای یافتن همه مطالعات مربوط به IQCODE در یک محیط بیمارستانی جست‌وجو کردیم. از اولین مقالات موجود در بانک‌های اطلاعاتی علمی تا ژانویه 2013 و در خود این تاریخ را جست‌وجو کردیم.
تعداد 13 مطالعه مرتبط را پیدا کردیم که دارای نتایج مناسب برای ترکیب در یک تجزیهوتحلیل واحد بودند. از این مقالات، شش مورد (1352 شرکت‌کننده) مطالعات انجام شده را در مراکز خدمات «تخصصی» مانند کلینیک‌ها یا بخش‌های حافظه توصیف کردند. سه مقاله (566 شرکت‌کننده) مطالعات انجام شده را در مراکز خدمات عمومی بزرگسالان توصیف کردند و چهار مطالعه (827 شرکت‌کننده) هر دوی مراکز خدمات تخصصی و عمومی را وارد کردند.
با خلاصه‌سازی مقالات موجود، متوجه شدیم که IQCODE برای «منتفی دانستن» تشخیص دمانس احتمالی در محیط بیمارستان عمومی مفید است. این بدان معناست که اگر فردی در تست IQCODE نمره پائینی داشته باشد، احتمالا دمانس ندارد. IQCODE در کلینیک‌های تخصصی حافظه و بخش‌های روانپزشکی کمتر مفید بود. ما هم‌چنین دریافتیم که یک نسخه کوتاه از IQCODE نتایجی مشابه با نسخه طولانی‌تر مرسوم آن ارائه می‌دهد.
به عنوان بخشی از ارزیابی، به بررسی این موضوع پرداختیم که طراحی مطالعات موجود برای سوال مطالعه مناسب است یا خیر. موارد متعددی را پیدا کردیم که طراحی مطالعه در آنها می‌توانست بهتر باشد. به عنوان مثال، هفت مورد از سیزده مطالعه فقط شامل مجموعه‌ای از افراد حاضر در مرکز خدماتی بود که توانستند با IQCODE ارزیابی شوند. هم‌چنین بررسی کردیم که محققان نحوه انجام مطالعات و نتایج خود را چقدر خوب گزارش کرده‌اند. مجددا، موارد زیادی وجود داشت که گزارش‌دهی در آنها می‌توانست بهتر باشد. یک مساله شایع، عدم توصیف شدت مشکلات حافظه و تفکر در افرادی بود که تصور شد مبتلا به دمانس هستند، فقط در سه مورد از مطالعات وارد شده این موضوع گزارش شده بود.
به طور خلاصه، IQCODE ممکن است یک ابزار مفید برای ارزیابی بزرگسالان برای دمانس احتمالی باشد. هنوز تعدادی سوال بی‌پاسخ در مورد مفید بودن IQCODE در محیط بیمارستان وجود دارد. به عنوان مثال، پیش از اینکه به طور معمول از IQCODE استفاده کنیم، لازم است توضیح دهیم که برای کارکنان بیمارستان، بیماران و مراقبین آنها کاربردی و قابل قبول است یا خیر.
این مرور توسط یک گروه مستقر در مراکز پژوهشی در انگلستان (Glasgow، Edinburgh، Oxford) انجام شد. هیچ منبع مالی خارجی خاصی برای این مطالعه نداشتیم، و تضاد منافعی وجود نداشت که بررسی داده‌های پژوهش را تحت تاثیر قرار دهد.
از IQCODE می‌توان برای شناسایی افراد مسن در محیط بیمارستان عمومی که در معرض خطر دمانس هستند و نیاز به ارزیابی متخصص دارند، استفاده کرد؛ این به طور خاص برای منتفی دانستن تشخیص در کسانی که فاقد شواهدی از زوال شناختی هستند، مفید است. زبان اجرا بر دقت تست تاثیر نداشت، که این موضوع از کاربرد میان فرهنگی (cross-cultural) ابزار پشتیبانی می‌کند. این یافته‌ها واجد ناهمگونی قابل‌توجه، پتانسیل سوگیری و گزارش‌دهی ساب‌اپتیمال موجود در مطالعات وارد شده هستند.
تشخیص دمانس به وجود اختلال شناختی با شروع جدید بستگی دارد که بر عملکرد و فعالیت‌های زندگی روزمره فرد تاثیر می‌گذارد. پرسشنامه اطلاعاتی در زمینه زوال شناختی در سالمندان (Informant Questionnaire on Cognitive Decline in the Elderly; IQCODE) یک ابزار پرسشنامه‌ای است، که توسط فرد «آگاه» مناسب که بیمار را به خوبی می‌شناسد تکمیل می‌شود، و برای ارزیابی تغییر در عملکرد فانکشنال بیمار ثانویه به تغییر شناختی طراحی شده است؛ از آن به عنوان ابزاری برای شناسایی افرادی که ممکن است مبتلا به دمانس باشند، استفاده می‌شود.
در سطح مراقبت ثانویه دو مورد خاص وجود دارد که بیماران ممکن است از نظر وجود دمانس ارزیابی شوند. این موارد در شرایط بیمارستان عمومی حاد، جایی که ممکن است غربالگری فرصت‌طلبانه انجام شود، یا در مراکز خدمات تخصصی حافظه که افراد به دلیل مشکلات شناختی ارجاع داده شده‌اند، وجود دارند. برای اطمینان از اینکه ابزاری برای استفاده تشخیصی در این شرایط مناسب است یا خیر، باید دقت تست آن تعیین شود.
تعیین دقت پرسشنامه اطلاعات-محور IQCODE برای تشخیص دمانس در سطح مراقبت ثانویه.
منابع زیر را در 28ام ژانویه 2013 جست‌وجو کردیم: ALOIS (گروه دمانس و بهبود شناختی در کاکرین)؛ MEDLINE (Ovid SP)؛ EMBASE (Ovid SP)؛ PsycINFO (Ovid SP)؛ BIOSIS Previews (Thomson Reuters Web of Science)؛ Web of Science Core Collection (شامل نمایه‌نامه استنادی مقالات کنفرانس‌ها) (Thomson Reuters Web of Science)؛ CINAHL (EBSCOhost) و LILACS (BIREME). هم‌چنین، منابع ویژه دقت تست تشخیصی را جست‌وجو کردیم: MEDION (Universities of Maastricht and Leuven)؛ DARE (بانک اطلاعاتی چکیده‌های مرورهای اثرات - از طریق کتابخانه کاکرین)؛ بانک اطلاعاتی HTA (بانک اطلاعاتی بررسی فناوری سلامت از طریق کتابخانه کاکرین)، و ARIF (Birmingham University). هم‌چنین فهرست منابع مطالعات و مرورهای مرتبط را بررسی کرده، از جست‌وجوهای مطالعات مرتبط در PubMed برای پیگیری مقالات مرتبط استفاده کردیم، هم‌چنین برای پیدا کردن مطالعات بیشتر با گروه پژوهشی که در زمینه IQCODE برای تشخیص دمانس کار می‌کردند، ارتباط برقرار کردیم. یک استراتژی جست‌وجوی حساس ایجاد کردیم؛ اصطلاحات جست‌وجو به جهت پوشش مفاهیم کلیدی با استفاده از چندین رویکرد مختلف که به صورت موازی اجرا شدند، طراحی شدند، و شامل اصطلاحات مرتبط با تست‌های شناختی، غربالگری شناختی و دمانس بودند. در جایی که مناسب بود، از عناوین موضوعی استانداردشده بانک‌های اطلاعاتی مثل اصطلاحات MeSH (در MEDLINE) و دیگر عناوین استاندارد شده (واژگان کنترل‌شده) در بانک‌های اطلاعاتی دیگر استفاده کردیم.
آن دسته از مطالعات اجرا شده را در سیستم‌های مراقبت ثانویه انتخاب کردیم (نه الزاما منحصرا همین مطالعات)، که در آنها از IQCODE برای ارزیابی ابتلا به دمانس استفاده شد و تشخیص دمانس با کمک ارزیابی بالینی تائید شد. در مورد سطح «مراقبت‌های ثانویه»، تمام مطالعاتی را وارد کردیم که به ارزیابی بیماران در بیمارستان (به عنوان مثال پذیرش حاد برنامه‌ریزی نشده، ارجاع به خدمات ارزیابی متخصصان سالمندی و غیره) و موارد ارجاع شده برای ارزیابی متخصص «حافظه»، معمولا در خدمات روان‌درمانی، پرداختند.
همه عناوینی را که با جست‌وجوهای بانک اطلاعاتی الکترونیکی به دست آمدند، غربالگری کرده و چکیده‌های همه مطالعات بالقوه مرتبط را مرور کردیم. دو ارزیاب مستقل، مقالات کامل را از نظر واجد شرایط بودن، کنترل کرده و داده‌ها را استخراج کردند. با استفاده از ابزار QUADAS-2، ارزیابی کیفیت (خطر سوگیری (bias) و قابلیت کاربرد) را تعیین کرده و با استفاده از ابزار STARD کیفیت گزارش را بررسی کردیم.
از میان 72 مقاله که دقت تست IQCODE را توصیف کردند، تعداد 13 مقاله را شامل داده‌های 2745 فرد (1413 (51%) فرد مبتلا به دمانس) را وارد کردیم. تجزیهوتحلیل تجمعی همه مطالعات با استفاده از داده‌های ارائه‌شده که به نقطه برش (cut-off) معادل 3.3 نزدیک‌ترین بودند، نشان داد که حساسیت 0.91 (95% CI؛ 0.86 تا 0.94)؛ ویژگی 0.66 (95% CI؛ 0.56 تا 0.75)؛ نسبت احتمال مثبت 2.7 (95% CI؛ 2.0 تا 3.6) و نسبت احتمال منفی 0.14 (95% CI؛ 0.09 تا 0.22) بودند.
تفاوت در دقت تست بین محیط بیمارستان عمومی و مرکز تخصصی حافظه از نظر آماری معنی‌دار بود (P = 0.019)، که نشان می‌دهد عملکرد IQCODE در محیط «عمومی» بهتر است.
تفاوت قابل‌توجهی را در دقت تست IQCODE کوتاه (16 آیتم) در برابر 26-آیتمی، یا در زبان اجرا پیدا نکردیم.
ناهمگونی قابل‌توجهی در مطالعات وارد شده، از جمله شیوع بسیار متفاوت دمانس (10.5% to تا 87.4%) وجود داشت. در سراسر مقالات وارد شده پتانسیل قابل‌توجهی برای سوگیری (bias)، به ویژه در مورد نمونه‌گیری از شرکت‌کنندگان وارد شده و معیارهای انتخاب وجود داشت، که ممکن است تعمیم‌پذیری یافته‌ها را محدود کند. هم‌چنین شواهدی از گزارش‌های ساب‌اپتیمال، به ویژه در مورد شدت بیماری و مدیریت نتایج نامشخص وجود داشت، که در صورت استفاده در عملکرد بالینی مهم است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.