پیشینه
صرع اختلالی است که مشخصه آن بروز تشنج‌های متعدد است. اکثر بیماران می‌توانند صرع خود را فقط با یک داروی ضد-صرع کنترل کنند؛ با این حال، برخی از افراد به چندین داروی ضد-صرع نیاز دارند. گفته می‌شود که این افراد، مبتلا به صرع مقاوم به دارو هستند. بریواراستام (brivaracetam) یک داروی ضد-صرع است که می‌تواند به عنوان درمان کمکی همراه با دیگر داروهای ضد-صرع در تلاش برای مدیریت بالینی صرع مقاوم به دارو تجویز شود.
هدف مطالعه مروری
هدف ما تعیین این موضوع بود که بریواراستام در نقش درمان کمکی برای افراد مبتلا به صرع مقاوم به دارو، موثر و قابل تحمل است یا خیر. برای این به‌روزرسانی، هیچ مطالعه جدیدی را شناسایی نکردیم، بنابراین، نتیجه‌گیری‌ها بدون تغییر باقی می‌مانند.
نتایج
شش مطالعه (2411 شرکت‌کننده) را شناسایی کردیم که بریواراستام را به عنوان درمان کمکی برای مدیریت بالینی صرع مقاوم به دارو بررسی کردند. شرکت‌کنندگان در مطالعه 16 تا 80 سال سن داشته، و اکثر آنها مبتلا به صرع کانونی (یعنی صرعی که منشا آن در یک ناحیه از مغز است) بودند. افراد دریافت کننده بریواراستام همراه با داروی ضد-صرع معمول خودشان در مقایسه با افراد دریافت کننده دارونما (placebo) (یعنی یک داروی تقلبی و غیر-فعال که نباید تاثیری بر صرع داشته باشد)، تقریبا دو برابر بیش‌تر احتمال داشت که با کاهش 50% یا بیش‌تر در فراوانی تشنج‌های خود روبه‌رو شوند. افراد تحت درمان با بریواراستام، تقریبا شش برابر بیش‌تر از افراد دریافت کننده دارونما، به رهایی از همه انواع تشنج‌ها دست یافتند. افراد دریافت کننده بریواراستام در مقایسه با بیماران درمان شده با دارونما، بیش‌تر احتمال نداشت که دچار عوارض جانبی شوند؛ اما با احتمال بیش‌تری به علت ابتلا به عوارض جانبی از مطالعات خارج شدند.
قطعیت شواهد
شواهد مبنی بر رسیدن بیمار به وضعیت بدون تشنج با قطعیت پائین و شواهد برای کاهش 50% یا بیش‌تر در فراوانی تشنج با قطعیت متوسط همراه بود. این بدان معناست که وقتی بریواراستام به عنوان داروی کمکی برای بزرگسالان مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو استفاده می‌شود، احتمال رهایی آنها از همه تشنج‌ها بیش‌تر از افرادی می‌شود که دارونما مصرف می‌کنند و بریواراستام احتمالا در کاهش فراوانی تشنج موثر است. شواهد مربوط به نسبتی از افراد که دچار هر گونه عارضه جانبی شدند، قطعیت متوسطی داشت، بنابراین احتمالا دقیق است. تعداد افراد دچار عوارض جانبی فردی را بررسی نکردیم. این موضوع باید در مرورهای بعدی بررسی شود.
شواهد این مرور از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای به دست آمد که فقط بزرگسالان را مورد مطالعه قرار دادند و عمدتا شامل افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو بودند، نه صرع جنرالیزه.
این مرور نشان می‌دهد که به‌طور کلی بریواراستام یک داروی نسبتا قابل تحمل و موثر برای استفاده، به‌طور خاص در بزرگسالان مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو، است. همه شرکت‌کنندگان مطالعه بزرگسال، و اکثر آنها مبتلا به صرع کانونی بودند. بنابراین، از اثربخشی بریواراستام در کودکان یا افراد مبتلا به سایر انواع صرع، مانند صرع جنرالیزه (یعنی صرعی که کل مغز را درگیر می‌کند) اطلاعی نداریم.
شواهد تا 7 سپتامبر 2021 به‌روز است.
هنگامی که بریواراستام به صورت درمان کمکی برای بیماران مبتلا به صرع مقاوم به دارو استفاده شد، در کاهش فراوانی تشنج موثر بود و توانست در دستیابی به رهایی از تشنج، به بیماران کمک کند. با این حال، درمان کمکی بریواراستام در مقایسه با دارونما، با نسبت بالاتری از خروج بیماران از گروه درمان ناشی از عوارض جانبی همراه است. ذکر این نکته مهم است که فقط یکی از مطالعات واجد شرایط، شرکت‌کنندگان مبتلا به صرع جنرالیزه را وارد کرد. هیچ یک از این مطالعات شامل شرکت‌کنندگان زیر 16 سال نبوده، و تمام مطالعات طول دوره کوتاهی داشتند. در نتیجه، یافته‌های این مرور عمدتا برای بیماران بزرگسال مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو کاربرد دارند. بنابراین پژوهش‌های آینده باید بر بررسی تحمل‌پذیری و اثربخشی بریواراستام در طول دوره پیگیری طولانی-مدت‌تر تمرکز کرده، هم‌چنین اثربخشی و تحمل‌پذیری بریواراستام کمکی را در مدیریت انواع دیگر تشنج‌ها و استفاده در سایر گروه‌های سنی ارزیابی کنند.
این یک نسخه به‌روز شده از مرور کاکرین است که پیش از این در سال 2019 منتشر شد.
صرع یکی از شایع‌ترین اختلالات نورولوژیکی است. تخمین زده می‌شود که بیش از 30% از بیماران مبتلا به صرع، علیرغم درمان با یک داروی ضد-صرع، هم‌چنان دچار تشنج‌های صرعی می‌شوند. این بیماران تحت عنوان مقاوم به دارو طبقه‌بندی شده و نیاز به درمان با ترکیبی از چند داروهای ضد-صرع دارند. بریواراستام (brivaracetam) یکی از داروهای ضد-صرع نسل سوم است که لیگاندی با قدرت اتصال بالا برای پروتئین وزیکولی سیناپسی 2A دارد. این مرور، تجویز بریواراستام را به‌عنوان درمان کمکی برای درمان صرع بررسی می‌کند.
ارزیابی اثربخشی و تحمل‌پذیری بریواراستام هنگامی که به صورت درمان کمکی برای افراد مبتلا به صرع مقاوم به دارو استفاده می‌شود.
برای آخرین به‌روزرسانی، بانک‌های اطلاعاتی زیر را در 7 سپتامبر 2021 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت مطالعات کاکرین (CRS Web)؛ MEDLINE (Ovid) از 1946 تا 3 سپتامبر 2021. CRS Web شامل کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها از PubMed؛ Embase؛ ClinicalTrials.gov؛ پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)، و پایگاه‌های ثبت تخصصی گروه‌های مرور کاکرین شامل گروه صرع (Epilepsy) در کاکرین است.
برای یافتن RCTهای گروه-موازی جست‌وجو کردیم که افراد را از هر سنی و مبتلا به صرع مقاوم به دارو وارد کردند. مطالعات را با هر سطحی از کورسازی (دوسو-کور، یک‌سو-کور، یا بدون کورسازی) پذیرفتیم.
مطابق با روش‌های استاندارد روش‌شناسی کاکرین، دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، پیش از ارزیابی کیفیت کارآزمایی و استخراج داده‌های مرتبط، به بررسی کارآزمایی‌ها برای ورود پرداختند. پیامد اولیه ارزیابی شده، کاهش 50% یا بیش‌تر در فراوانی تشنج بود. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: رهایی از تشنج، خروج (انصراف) از درمان به هر علتی، خروج از درمان به علت بروز عوارض جانبی، نسبتی از شرکت‌کنندگان که دچار هرگونه عارضه جانبی شدند، و تداخلات دارویی. از جمعیت قصد درمان (intention-to-treat; ITT) برای همه تجزیه‌وتحلیل‌های اولیه استفاده کرده، و نتایج را به صورت خطرات نسبی (RRs) با 95% فواصل اطمینان (CIs) ارائه کردیم.
هیچ مطالعه جدیدی را برای این به‌روزرسانی پیدا نکردیم، بنابراین نتایج و نتیجه‌گیری‌های مرور بدون تغییر باقی می‌مانند.
مرور قبلی شامل شش مطالعه با حضور 2411 شرکت‌کننده بود. فقط یک مطالعه شامل شرکت‌کنندگان مبتلا به هر دو نوع تشنج کانونی و جنرالیزه بود؛ پنج کارآزمایی دیگر فقط شرکت‌کنندگان مبتلا به تشنج را با شروع کانونی وارد کردند. شرکت‌کنندگان مطالعه 16 تا 80 سال سن داشتند. طول دوره کارآزمایی‌ها از 7 تا 16 هفته متفاوت بود. دو مطالعه را در معرض خطر پائین سوگیری (bias) و چهار مطالعه را در معرض خطر نامشخص سوگیری قضاوت کردیم. جزئیات در مورد روش مورد استفاده برای پنهان‌سازی تخصیص و نحوه حفظ کورسازی در هر مطالعه کافی نبود. یک مطالعه همه پیامدهای از پیش تعیین شده را در پروتکل کارآزمایی گزارش نکرد، و در یک مطالعه بیش‌تر، اختلافاتی در گزارش‌دهی وجود داشت.
شرکت‌کنندگان دریافت کننده بریواراستام کمکی نسبت به شرکت‌کنندگان تحت درمان با دارونما، به‌طور معنی‌داری بیش‌تر احتمال داشت که با کاهش 50% یا بیش‌تر در فراوانی تشنج روبه‌رو شوند (RR: 1.81؛ 95% CI؛ 1.53 تا 2.14؛ 6 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط). شرکت‌کنندگان دریافت کننده بریواراستام با احتمال بیش‌تری به وضعیت بدون تشنج رسیدند؛ با این حال، شواهد قطعیت پائینی داشت (RR: 5.89؛ 95% CI؛ 2.30 تا 15.13؛ 6 مطالعه). میزان خروج از گروه درمان به هر دلیلی برای شرکت‌کنندگان تحت درمان با بریواراستام در مقایسه با بیمارانی که دارونما دریافت کردند، اندکی بیش‌تر بود (RR: 1.27؛ 95% CI؛ 0.94 تا 1.74؛ 6 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین). خطر ابتلای شرکت‌کنندگان به یک یا چند عارضه جانبی پس از درمان با بریواراستام در مقایسه با دارونما تفاوت معنی‌داری نداشت (RR: 1.08؛ 95% CI؛ 1.00 تا 1.17؛ 5 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط). با این حال، به‌نظر می‌رسید که شرکت‌کنندگان دریافت کننده بریواراستام نسبت به دارونما، بیش‌تر احتمال داشت که به علت بروز عوارض جانبی از گروه درمانی خود خارج شوند (RR: 1.54؛ 95% CI؛ 1.02 تا 2.33؛ 6 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.