پیامهای کلیدی
1. یک مطالعه کوچک روی افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی شدید و پایدار، دو روش درمانی را مقایسه کرد: درمان شناختی رفتاری و مدیریت بالینی حمایتی تخصصی.
2. شواهد کافی وجود ندارد که بتوان با قطعیت گفت درمان اختصاصی موثرتر از هر درمان دیگری باشد.
3. برای بررسی مزایای درمان برای افراد مبتلا به SEAN، نیاز به انجام مطالعات بزرگتر وجود دارد.
چرا این مطالعه مروری مهم است؟
بیاشتهایی عصبی عبارت است از نوعی اختلال خوردن و یک بیماری روانی جدی. افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی بهطور معمول دارای وزن بسیار پائین، ترس شدید از افزایش وزن و درک نادرست از وزن خود هستند. درمان اصلی بیاشتهایی عصبی، شامل درمان روانشناختی اختصاصی همراه با مراقبتهای سلامت جسمانی و تغذیهای چند رشتهای است. درمانهای اصلی موجود عبارتند از درمان شناختی رفتاری (cognitive behaviour therapy; CBT)، مدیریت بالینی حمایتی تخصصی (specialist supportive clinical management; SSCM)، درمان مادزلی برای بزرگسالان مبتلا به بیاشتهایی عصبی (Maudsley therapy for adults with anorexia nervosa; MANTRA)، و رواندرمانی کانونی (focal psychodynamic therapy; FPT). همه آنها در مورد تغذیه و مراقبتهای جسمانی مشاوره داده و توصیههایی را ارائه میدهند، اما در تمرکز بر درمانهای روانی متفاوت هستند. CBT به افکار (شناختهایی) میپردازد که زیر بنای رفتارهای بیاشتهایی عصبی را تشکیل میدهند، مانند ترس از چاق شدن، و استراتژیهای رفتاری فعال (مثلا ارائه مجدد و به تدریج غذاهایی که باعث اضطراب میشوند). SSCM شامل درمان حمایتی و تعیین هدف است. MANTRA بر کمک به فرد برای تفکر آزادتر و یافتن دلایل تغییر تمرکز دارد. FPT به فرد کمک میکند تا از طریق تجربیات رابطهای گذشته عمل کرده و بخشهایی را از هویت خود کشف کند که زیر بنای اختلال خوردن هستند. برخی از افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی با درمانهای معمول بهبود نمییابند و به شکل شدید و پایداری از بیماری مبتلا میشوند که بسیار ناتوان کننده است. شواهد منتشر شده بسیار کمی برای کمک به متخصصان بالینی در مدیریت افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی شدید و پایدار (severe and enduring anorexia nervosa; SEAN) وجود دارد؛ در واقع، حتی یک تعریف جهانی برای این شرایط وجود ندارد.
چه افرادی به این مرور علاقهمند خواهند بود؟
افرادی که تجربه زندگی با SEAN دارند و کسانی که از آنها مراقبت میکنند، از جمله ارائه دهندگان مراقبت سلامت، بیشترین علاقه را به این مرور خواهند داشت. افرادی که بیشتر تحت تاثیر بیاشتهایی عصبی و دیگر اختلالات خوردن قرار دارند، نیز به آن علاقهمند خواهند بود.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
میخواستیم بدانیم که درمانهای روانشناختی اختصاصی میتوانند سلامت روانی و جسمانی افراد مبتلا به SEAN را بهبود بخشند یا خیر. بهطور خاص، میخواستیم بدانیم که درمان روانشناختی اختصاصی میتواند به افراد مبتلا به SEAN در افزایش وزن یا تکمیل درمان کمک کند. همچنین میخواستیم بدانیم که درمانهای روانشناختی اختصاصی با تاثیرات ناخواستهای همراه بودند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای یافتن مطالعاتی جستوجو کردیم که هر درمان روانشناختی اختصاصی را در مقایسه با هر درمان روانشناختی اختصاصی دیگر، یک درمان روانشناختی غیر اختصاصی برای اختلالات سلامت روان، عدم درمان یا لیست انتظار، داروهای آنتیسایکوتیک یا ضد افسردگی، مشاوره غذایی، یا درمان معمول، بررسی کردند. نتایج مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اعتماد خود را به شواهد بر اساس عواملی مانند روشهای انجام و حجم نمونه مطالعه رتبهبندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
دو مطالعه واجد شرایط را پیدا کردیم، اما تنها یک مطالعه شامل 63 بزرگسال دادههایی را ارائه داد که میتوانیم در مرور خود از آن استفاده کنیم. این نشان داد که افزایش وزن و تکمیل درمان با درمان شناختی رفتاری و درمان روانشناختی حمایتی تخصصی بهبود یافت، اما هیچ یک از درمانها بهتر از دیگری نبودند. هر دو روش درمانی برای افراد مبتلا به SEAN شخصیسازی شدند. هیچ اطلاعاتی در مورد تاثیرات ناخواسته درمان وجود نداشت.
محدودیتهای شواهد چه هستند؟
این مرور شواهد کافی را برای تعیین اینکه هر شکلی از درمان موثرتر از نوع دیگر است، پیدا نکرد. سطح اعتماد به این شواهد بسیار پائین است، زیرا از یک مطالعه منفرد که شامل فقط 63 نفر بود، به دست آمده، و همچنین به این دلیل که افراد در این مطالعات میدانستند کدام درمان را دریافت کردند. برای بررسی مزایای درمان برای افراد مبتلا به SEAN، نیاز به انجام مطالعات بزرگتر وجود دارد.
این شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
شواهد تا جولای 2022 بهروز است.
این مرور، شواهدی را از یک کارآزمایی گزارش میکند که CBT-SEAN را در برابر SSCM-SE ارزیابی کرد. شواهدی با قطعیت بسیار پائین مبنی بر وجود تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در بهبودی بالینی و تکمیل نشدن درمان میان دو روش درمانی وجود داشت. برای تعیین مزایای درمانهای روانشناختی اختصاصی در افراد مبتلا به SEAN، انجام کارآزماییهایی با کیفیت بالاتر الزامی است. این مطالعات باید طول مدت بیماری و همچنین تجربه قبلی شرکتکنندگان را از درمان روانشناختی مبتنی بر شواهد برای بیاشتهایی عصبی در نظر بگیرند.
بیاشتهایی عصبی (anorexia nervosa) یک بیماری روانی است که با گرسنگی دادن به خود و ترس از افزایش وزن یا افزایش وزن یا دیگر اختلالات تصویر بدن مشخص میشود. خط اول درمان، درمان روانشناختی اختصاصی است؛ با این حال، هیچ اتفاق نظری در مورد بهترین عملکرد برای درمان افرادی که به بیاشتهایی عصبی شدید و پایدار (severe and enduring anorexia nervosa; SEAN) مبتلا میشوند، وجود ندارد. قابل ذکر است که، هیچ تعریف جهانی از SEAN در دست نیست.
ارزیابی مزایا و آسیبهای ناشی از درمانهای روانشناختی اختصاصی برای بیاشتهایی عصبی شدید و پایدار در مقایسه با دیگر درمانهای اختصاصی، درمانهای غیر اختصاصی، عدم درمان/لیست انتظار، داروهای ضد افسردگی، فقط مشاوره غذایی، یا درمان معمول (treatment as usual).
از روشهای استاندارد و جامع جستوجوی کاکرین استفاده کردیم. تاریخ آخرین جستوجو 22 جولای 2022 بود.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را با طراحی موازی شامل افراد (در هر سنی) مبتلا به بیاشتهایی عصبی با طول دوره حداقل حداقل سه سال، وارد کردیم. مداخلات تجربی واجد شرایط، هر گونه درمان روانشناختی اختصاصی برای بهبود سلامت جسمانی و روانی در بیاشتهایی عصبی بود که در هر محیط درمانی، بدون محدودیت از نظر تعداد جلسات، روش یا مدت درمان، انجام شدند. مداخلات مقایسه کننده واجد شرایط عبارت بودند از هرگونه درمان روانشناختی اختصاصی دیگر برای بیاشتهایی عصبی، درمان روانشناختی غیر اختصاصی برای اختلالات سلامت روان، عدم درمان یا لیست انتظار، درمان آنتیسایکوتیک (با یا بدون درمان روانشناختی)، درمان ضد افسردگی (با یا بدون درمان روانشناختی)، مشاوره غذایی و درمان معمول طبق تعریف کارآزماییهای مجزا.
از روشهای استاندارد روششناسی (methodology) مورد نظر کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه شامل بهبودی بالینی (بازگرداندن وزن به محدوده وزن طبیعی برای حجم نمونه شرکتکننده) و تکمیل نشدن درمان بودند. نتایج با استفاده از ابزار ارزیابی درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارائه شدند.
دو مطالعه واجد شرایط را پیدا کردیم، اما فقط یک مطالعه دادههای قابل استفاده را ارائه داد. این یک RCT گروه موازی (parallel-group) شامل 63 بزرگسال مبتلا به SEAN بود که بیماریشان حداقل هفت سال طول کشید. کارآزمایی مذکور درمان شناختی رفتاری سرپایی را برای SEAN (یا به اختصار CBT-SEAN) با مدیریت بالینی حمایتی تخصصی برای SEAN (یا به اختصار SSCM-SE) طی هشت ماه مقایسه کرد. مشخص نیست که تفاوتی میان تاثیر CBT-SEAN در برابر SSCM-SE بر بهبودی بالینی در 12 ماه (خطر نسبی (RR): 1.42؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 3.05) یا تکمیل نشدن درمان (RR: 1.72؛ 95% CI؛ 0.45 تا 6.59) وجود داشته باشد. هیچ دادهای در مورد عوارض جانبی گزارش نشد. این کارآزمایی در معرض خطر بالای سوگیری عملکرد (performance bias) و تشخیص (detection bias) قرار داشت.
سطح شواهد GRADE را با قطعیت بسیار پائین برای هر دو پیامد اولیه، کاهش رتبه برای نگرانیهای مربوط به عدم دقت و خطر سوگیری (bias)، رتبهبندی کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.