سوال مطالعه مروری
شواهد به دست آمده از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده برای نقش مداخلات آموزشی ارائه شده از طریق سلامت سیار در دانش، خود-مراقبتی و خود-کارآمدی نارسایی قلبی (heart failure; HF) در افراد مبتلا به نارسایی قلبی، در مقایسه با روش‌های مرسوم آموزش بیمار، چیست؟
پیشینه
آموزش برای خود-مراقبتی (فعالیت‌هایی که افراد با هدف ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری، محدودسازی بیماری و بازیابی سلامت انجام می‌دهند) در نارسایی قلبی حیاتی است. به طور مرسوم، آموزش برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی، در ویزیت‌های رو-به-رو، با استفاده از اقلام کاغذی یا ارائه‌های ویدئویی/DVD انجام می‌شود. در عصر تکنولوژی به سرعت رو به پیشرفت و تکامل تلفن‌های همراه هوشمند و ابزار رایانه‌ای، تکنولوژی مبتنی بر سلامت سیار (mHealth)، راهی جدید برای ارائه آموزش‌های سلامت است، با این مزیت که قادر است به افرادی که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند از برنامه‌ها و خدمات آموزشی مرسوم نارسایی قلبی استفاده کنند، دسترسی پیدا کند.
تاریخ جستوجو
ما با جست‌وجوهای انجام شده در اکتبر 2019، مطالعات را یافتیم.
ویژگی‌های مطالعه
در این مرور، پنج کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (971 شرکت‌کننده) را با محوریت مداخلات آموزشی ارائه شده از طریق سلامت سیار در افراد مبتلا به نارسایی قلبی وارد کردیم. میانگین سنی شرکت‌کنندگان، از 60 تا 75 سال بوده و 63% شرکت‌کنندگان، مرد بودند. مطالعات در استرالیا، چین، ایران، سوئد و هلند انجام شدند.
نتایج کلیدی
پنج مطالعه، به میزان دانش افراد درباره نارسایی قلبی پرداخت؛ ما دریافتیم که استفاده از برنامه‌های آموزشی ارائه شده از طریق سلامت سیار، هیچ شواهدی را مبنی بر تفاوت در دانش مرتبط با نارسایی قلبی در مقایسه با مراقبت‌های معمول نشان ندادند. یک مطالعه، که به ارزیابی خود-کارآمدی پرداخت، عدم قطعیت را در شواهد مربوط به آموزش ارائه شده از طریق سلامت سیار در مقایسه با مراقبت‌های معمول گزارش کرد. سه مطالعه، با استفاده از مقیاس‌های مختلف، خود-مراقبتی را در نارسایی قلبی ارزیابی کردند. به دلیل تفاوت‌های موجود میان معیارهای پیامد، مطالعات را با هم ترکیب نکردیم، و شواهد نامطمئن است. مطالعات، هیچ موردی را از وقوع عوارض جانبی برای مداخلات گزارش نکردند. چهار مطالعه، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را بررسی کرده و عدم قطعیت را در شواهد میان آموزش ارائه شده از طریق سلامت سیار و مراقبت‌های معمول نشان دادند. سه مطالعه، میزان بستری بیمارستانی مرتبط با نارسایی قلبی را گزارش کردند. استفاده از آموزش ارائه شده از طریق سلامت سیار ممکن است در میزان بستری‌های بیمارستانی مرتبط با نارسایی قلبی، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت ایجاد کند.
کیفیت شواهد
به دلیل محدودیت‌های موجود در طراحی و اجرای مطالعه و تعداد کمتر از 500 شرکت‌کننده در تجزیهوتحلیل، کیفیت شواهد را بسیار پائین تا پائین ارزیابی کردیم.
نتیجه‌گیری
هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت در استفاده از مداخلات آموزشی ارائه شده از طریق سلامت سیار در افراد مبتلا به نارسایی قلبی در مورد دانش آنها از این وضعیت وجود ندارد. در شواهد مربوط به خود-کارآمدی، خود-مراقبتی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، عدم قطعیت وجود دارد. ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در میزان بستری‌های بیمارستانی مرتبط با نارسایی قلبی، در مقایسه با مراقبت‌های معمول، وجود داشته باشد. «مراقبت‌های معمول» در این مورد، به معنای وارد شدن در یک برنامه مدیریتی نارسایی قلبی (در کلینیک یا در خانه) است. این، حوزه‌ای از پژوهش با محوریت نارسایی قبلی است که شواهد بیشتری را در کوتاه‌مدت و بلندمدت ارائه خواهد داد.
ما دریافتیم که استفاده از مداخلات آموزشی ارائه شده از طریق سلامت سیار در افراد مبتلا به نارسایی قلبی، هیچ شواهدی را مبنی بر تفاوت در دانش افراد درباره نارسایی قلبی؛ عدم قطعیت در شواهد مربوط به خود-کارآمدی، خود-مراقبتی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت نشان نمی‌دهد؛ و ممکن است در بستری‌های بیمارستانی مربوط با نارسایی قلبی، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت ایجاد کند. شناسایی مطالعات در دست انجام و مطالعاتی که در انتظار طبقه‌بندی هستند، نشان می‌دهد که این یک حوزه پژوهشی است که در کوتاه‌مدت و بلندمدت شواهد بیشتری از آن حاصل خواهد شد.
نارسایی قلبی (heart failure; HF)، یک بیماری مزمن با تأثیر قابل‌توجه بر کیفیت زندگی است و به دلیل داشتن یک رژیم روزانه پیچیده خود-مراقبتی شامل مصرف داروها، پایش وزن و نشانه‌ها، شناسایی علائم تشدید بیماری و پیگیری و تداخل با چندین سرویس مراقبت سلامت، با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. ارائه آموزش برای درک اهمیت این رژیم و تبعیت از آن، ضروری است. به طور مرسوم، آموزش برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی در ویزیت‌های رو-به-رو، در سیستم‌های اجتماعی یا بیمارستانی، با استفاده از اقلام کاغذی یا ارائه‌های ویدئویی/DVD ارائه می‌شود. در عصر تکنولوژی به سرعت رو به پیشرفت و تکامل تلفن‌های همراه هوشمند و ابزار رایانه‌ای، تکنولوژی بر پایه سلامت سیار ( mHealth) (تعریف سازمان جهانی بهداشت، عبارت است از کاربرد تلفن همراه و تکنولوژی‌های بی‌سیم برای رسیدن به اهداف سلامت)، شیوه‌ای خلاقانه برای ارائه آموزش‌های سلامت است، با این مزیت که قادر است به افرادی که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند از برنامه‌ها و خدمات آموزشی مرسوم نارسایی قلبی استفاده کنند، دسترسی یابد.
مرور سیستماتیک و تخمین کیفی مزایا و مضرات بالقوه آموزش ارائه شده از طریق سلامت سیار در افراد مبتلا به نارسایی قلبی.
با استفاده از واژه‌هایی برای شناسایی نارسایی قلبی، آموزش و سلامت سیار، جست‌وجوی گسترده‌ای را در بانک‌های اطلاعاتی کتاب‌شناختی و پایگاه‌های ثبت (CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ IEEE Xplore؛ ClinicalTrials.gov و پورتال جست‌وجوی پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP)) ترتیب دادیم. تمام بانک‌های اطلاعاتی را از ابتدای تاسیس خود تا اکتبر 2019 و بدون هیچ محدودیتی در زبان مقاله، جستوجو کردیم.
مطالعاتی را وارد کردیم که در قالب کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده، با حضور بزرگسالان (≥ 18 سال) مبتلا به نارسایی قلبی انجام شدند. ما کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که به مقایسه آموزش ارائه شده از طریق سلامت سیار شامل برنامه‌های آموزشی مبتنی بر اینترنت و وب برای استفاده در تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت‌ها (شامل اپلیکیشن‌ها) و سایر دستگاه‌های همراه، پیامک‌ها و برنامه‌های آموزشی ارائه شده از طریق رسانه‌های اجتماعی، در برابر مراقبت‌های معمول نارسایی قلبی پرداختند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، مطالعات را انتخاب، خطرات سوگیری (bias) را بررسی، و داده‌ها را از همه مطالعات وارد شده استخراج کردند. تفاوت میانگین (MD) یا تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) را برای داده‌های پیوسته و نسبت شانس (OR) را برای داده‌های دو حالتی با 95% فاصله اطمینان (CI) محاسبه کردیم. ناهمگونی را با استفاده از آماره I2 و کیفیت شواهد را با استفاده از معیارهای درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE)، ارزیابی کردیم.
در این مرور، پنج RCRT (971 شرکت‌کننده) را با محوریت مداخلات آموزشی ارائه شده از طریق سلامت سیار در افراد مبتلا به نارسایی قلبی لحاظ کردیم. تعداد شرکت‌کنندگان کارآزمایی، از 28 تا 512 نفر متغیر بود. میانگین سنی شرکت‌کنندگان، از 60 تا 75 سال بوده، و 63 درصد از شرکت‌کنندگان در مطالعات مرد بودند. مطالعات در استرالیا، چین، ایران، سوئد، و هلند انجام شدند. بیشتر مطالعات شرکت‌کنندگان مبتلا به نارسایی قلبی علامت‌دار، کلاس II-III از NYHA را وارد کردند.
سه مطالعه، به میزان دانش افراد درباره نارسایی قلبی پرداختند، که دریافتند استفاده از برنامه‌های آموزشی ارائه شده از طریق سلامت سیار، هیچ شواهدی را مبنی بر تفاوت در دانش افراد درباره نارسایی قلبی در مقایسه با مراقبت‌های معمول نشان ندادند (MD: 0.10؛ 95% CI؛ 0.2- تا 0.40؛ P=0.51؛ I2 = 0%؛ 3 مطالعه؛ 411 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). یک مطالعه که به ارزیابی خود-کارآمدی پرداخت، گزارش داد که هر دو گروه‌های مطالعه، دارای سطح بالایی از خود-کارآمدی در مقطع پایه و عدم قطعیت در شواهد برای مداخله بودند (MD: 0.60؛ 95% CI؛ 0.57- تا 1.77؛ P = 0.31؛ 1 مطالعه؛ 29 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). سه مطالعه، خود-مراقبتی را در نارسایی قلبی با استفاده از مقیاس‌های مختلف ارزیابی کردند. به دلیل ماهیت ناهمگون معیارهای پیامد، مطالعات را ترکیب نکردیم، و شواهد نامطمئن هستند. هیچ یک از مطالعات، حوادث جانبی را گزارش نکردند. چهار مطالعه، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (health-related quality of life; HRQoL) را گزارش کردند. عدم قطعیت در شواهد برای استفاده از مداخلات آموزشی ارائه شده از طریق سلامت سیار روی HRQoL وجود داشت (MD: -0.10؛ 95% CI؛ 2.35- تا 2.15؛ P = 0.93؛ I2 = 61%؛ 4 مطالعه؛ 942 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). سه مطالعه، میزان بستری بیمارستانی ناشی از نارسایی قلبی را گزارش کردند. استفاده از مداخلات آموزشی ارائه شده از طریق سلامت سیار، ممکن است در میزان بستری بیمارستانی مرتبط با نارسایی قلبی تفاوتی اندک یا عدم تفاوت ایجاد کند (OR = 0.74؛ 95% CI؛ 0.52 تا 1.06؛ P = 0.10؛ I2 = 0%؛ 3 مطالعه؛ 894 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). سطح کیفیت مطالعات را به دلیل محدودیت در طراحی و اجرای مطالعه، ناهمگونی، فاصله اطمینان گسترده و تعداد کمتر از 500 شرکت‌کننده در تجزیهوتحلیل، کاهش دادیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.