پیشینه
سوختگی‌ها، آسیب‌های شایعی در سراسر جهان هستند و می‌تواند منجر به بیماری، ناتوانی مادام‌العمر و حتی مرگ‌ومیر شوند. سوختگی‌های عمیق غالبا به جراحی نیاز دارند زیرا پوست بیش از حد آسیب دیده و به‌خودی‌خود بهبود نمی‌یابد. بنابراین پوست آسیب دیده و سوخته باید جدا شود (دبریدمان) و پوست سالم جایگزین آن شود، که عموما لایه‌ای بسیار نازک از پوست سالم (گرافت) از قسمت دیگری از بدن برداشته می‌شود. دبریدمان به‌طور معمول به وسیله چاقوی جراحی خاص انجام می‌شود.
اخیرا، یک سیستم جت مبتنی بر آب و‌با فشار بالا ایجاد شده که تحت عنوان هیدروسرجری (hydrosurgery) شناخته می‌شود. این ابزار فقط پوست سوخته را برمی‌دارد، و پوست سالم و سوخته نشده را باقی می‌گذارد. هیدروسرجری ممکن است در برداشتن پوست سوخته دقیق‌تر از یک چاقو باشد، که می‌تواند منجر به التیام بهتری شود.
تمام زخم‌های باز، از جمله سوختگی‌ها، در معرض خطر عفونت قرار دارند، بنابراین دبریدمان مناسب برای کاهش خطر عفونت مهم است. اگر زخم به سرعت بسته شود، بهتر بهبود می‌یابد، و با اسکار کمتر و خطر پائین‌تر عفونت همراه خواهد بود.
ما می‌خواستیم چه چیزی را پیدا کنیم؟
در این مرور کاکرین، ما می‌خواستیم بدانیم که سوختگی‌های درمان شده با هیدروسرجری سریع‌تر و با عفونت‌های کمتری نسبت به سوختگی‌های درمان شده با چاقو بهبود می‌یابند یا خیر. ما هم‌چنین می‌خواستیم بدانیم که تفاوتی در کیفیت کلی زندگی وجود داشت یا خیر، و اینکه از نظر ایجاد اسکار، و میزان منابع پزشکی استفاده شده (استفاده از معیارهایی مانند تعداد تعویض بانداژ و ویزیت‌ها در کلینیک سوختگی، مدت زمان بستری در بیمارستان، و اینکه جراحی بیشتر مورد نیاز بود یا خیر) یک زخم چقدر خوب بهبود می‌یابد.
روش‌های انجام ما
بانک‌های اطلاعاتی پزشکی را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای جست‌وجو کردیم که درمان سوختگی را با استفاده از هیدروسرجری با دبریدمان مرسوم مقایسه کردند. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده، مطالعات پزشکی هستند که در آن‌ها افراد برای دریافت درمان به‌طور تصادفی انتخاب می‌شوند. این نوع مطالعه قابل اطمینان‌ترین شواهد را در مورد این موضوع فراهم می‌کند که رویکردهای مختلف در مراقبت سلامت تفاوتی را ایجاد می‌کنند یا خیر. شرکت‌کنندگان در این مطالعات می‌توانستند در هر سنی باشند. مطالعات می‌توانستند در هر مکانی انجام شده و به هر زبانی گزارش شوند.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
ما فقط یک مطالعه را در استرالیا پیدا کردیم که شامل 61 کودک با سوختگی‌های کوچک بود. کودکان به‌طور تصادفی به درمان با هیدروسرجری یا دبریدمان مرسوم اختصاص داده شدند. هیدروسرجری تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در مدت زمان سپری شده تا بهبودی کامل سوختگی‌ها، عفونت پس از جراحی، یا ایجاد اسکار در مقایسه با دبریدمان مرسوم ایجاد کرد. از نظر مدت زمان لازم برای انجام دبریدمان با استفاده از هیدروسرجری در مقایسه با جراحی مرسوم، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت وجود داشت. در این مطالعه هیچ اطلاعاتی در مورد کیفیت زندگی یا کاربرد منابع داده نشد.
قطعیت شواهد
قطعیت (اطمینان) ما به شواهد بسیار محدود بود زیرا فقط یک مطالعه را پیدا کردیم. این مطالعه فقط کودکان را وارد کرد، بنابراین نتایج ممکن است قابل تعمیم به بزرگسالان یا افرادی نباشند که سوختگی‌های شدیدتری دارند. این یک مطالعه تصادفی‌سازی شده بود، اما پیامدهایی را که انتظار داشتیم گزارش نکرد، بنابراین مطمئن نیستیم که نتایج آن چقدر قابل اعتماد هستند.
نتیجه‌گیری‌‌ها
ما نمی‌دانیم که هیدروسرجری برای درمان زودهنگام سوختگی‌هایی با عمق متوسط بهتر از جراحی مرسوم است یا خیر. برای بررسی این سوال به مطالعات بیشتری نیاز داریم.
تاریخ جست‌وجو
این مرور شامل شواهد منتشر شده تا دسامبر 2019 است.
این مرور شامل یک کارآزمایی تصادفی‌سازی شده در زمینه مقایسه هیدروسرجری در برابر دبریدمان مرسوم در جمعیت کودکان با درصد پائین از آسیب‌های کلی سوختگی در سطح بدن است. بر اساس داده‌های به دست آمده از کارآزمایی، ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین هیدروسرجری و دبریدمان مرسوم در مدت زمان سپری شده تا بهبودی کامل، عفونت پس از جراحی، مدت زمان جراحی و پیامدهای اسکار در شش ماه وجود داشته باشد. این نتایج مبتنی بر شواهدی با قطعیت بسیار پائین هستند. انجام پژوهش‌های بیشتر برای ارزیابی این پیامدها و هم‌چنین کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، استفاده از منابع و پیامدهای دیگر حوادث جانبی مورد نیاز است.
جراحات ناشی از سوختگی چهارمین آسیب تروماتیک شایع است، و تخمین زده می‌شود که سالانه منجر به 180,000 مورد مرگ‌ومیر در سراسر جهان می‌شود. سوختگی‌های سطحی فقط با بانداژ کنترل می‌شوند، اما سوختگی‌های عمیق‌تر یا سوختگی‌هایی که به سرعت بهبود نمی‌یابند معمولا با جراحی درمان می‌شوند. هدف از انجام جراحی در سوختگی‌های حاد برداشتن پوست سوخته تا رسیدن به بافت سالم است، در این مرحله از گرافت‌های پوست یا بانداژهای موقت استفاده می‌شود. دبریدمان مرسوم به کمک یک تیغه زاویه‌دار انجام می‌شود، و تا زمانی که بافت سالم مشاهده نشود، بافت سوخته به صورت مماسی تراشیده می‌شود. هیدروسرجری (hydrosurgery)، جایگزینی برای روش مرسوم دبریدمان با استفاده از تیغه است، که همزمان بافت‌ها را بریده، خیس می‌کند، و برمی‌دارد و هدف از آن به حداقل رساندن آسیب به بافت آسیب ندیده است. با وجود استفاده روزافزون از هیدروسرجری، اثربخشی آن و خطر بروز حوادث جانبی به دنبال انجام جراحی برای سوختگی‌ها مشخص نیست.
ارزیابی تاثیرات دبریدمان با هیدروسرجری و انجام گرافت پوستی در برابر روش مرسوم دبریدمان به روش جراحی و گرافت پوستی برای درمان سوختگی‌های حاد با ضخامت نسبی.
در دسامبر سال 2019، پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم‌‌ها در کاکرین؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Ovid MEDLINE (شامل In-Process و Other Non-Indexed Citations)؛ Ovid Embase و EBSCO CINAHL Plus را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های بالینی را برای یافتن مطالعات در حال انجام و منتشر نشده جست‌وجو کرده، و فهرست منابع مطالعات مرتبط وارد شده، هم‌چنین مرورها، متاآنالیزها و گزارش‌های تکنولوژی سلامت را برای یافتن مطالعات بیشتر از نظر گذراندیم. هیچ محدودیتی از نظر زبان، تاریخ انتشار یا شرایط مطالعه وجود نداشت.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را بررسی کردیم که افراد را در هر سنی که دچار آسیب سوختگی حاد با ضخامت نسبی بودند، وارد کرده و استفاده از هیدروسرجری را ارزیابی کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم انتخاب مطالعه، استخراج داده‌ها، ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» و بررسی قطعیت شواهد را بر اساس درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) انجام دادند.
یک RCT معیارهای ورود را به این مرور داشت. حجم نمونه مطالعه 61 کودک دارای سوختگی‌های حاد با ضخامت نسبی 3% تا 4% از کل سطح سوخته بود. شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی به هیدروسرجری یا دبریدمان مرسوم اختصاص داده شدند. ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در میانگین زمان سپری شده تا بهبودی کامل (تفاوت میانگین (MD): 0.00 روز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 6.25- تا 6.25) یا خطر عفونت پس از جراحی (خطر نسبی: 1.33؛ 95% CI؛ 0.57 تا 3.11) وجود داشته باشد. این نتایج بر اساس شواهدی با قطعیت بسیار پائین هستند، که تا دو سطح به دلیل خطر سوگیری، یک سطح به دلیل غیر-مستقیم بودن، و یک سطح به دلیل عدم دقت، کاهش یافت.
ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت از لحاظ مدت زمان جراحی بین هیدروسرجری و دبریدمان مرسوم وجود داشته باشد (MD؛ 0.2 دقیقه؛ 95% CI؛ 12.2- تا 12.6)؛ باز هم قطعیت شواهد بسیار پائین است، یک سطح به دلیل خطر سوگیری، یک سطح به دلیل غیر-مستقیم بودن، و یک سطح به دلیل عدم دقت کاهش یافت. ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در پیامدهای اسکار در شش ماه وجود داشته باشد. کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، استفاده از منابع و سایر پیامدهای جانبی گزارش نشدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.