پیام‌های کلیدی
- سوکروز، در مقایسه با مداخلات کنترل، احتمالا درد را برای یک رویداد دردناک واحد (خون‌گیری از پاشنه پا (heel lance)) کاهش می‌دهد.
- چند عارضه جانبی فوری و خفیف مانند عُق زدن (gagging) وجود داشت، که بدون مداخله برطرف شد.
- به انجام مطالعاتی نیاز داریم که تاثیر تجویز مکرر سوکروز را بر پیامدهای فوری (شدت درد) و طولانی‌مدت (تکامل سیستم عصبی) ارزیابی کنند.
- باید این موضوع را ارزیابی کنیم که استفاده از سوکروز چگونه بر نوزادان به شدت نارس، ناپایدار یا ونتیله شده (یا ترکیبی از این عوامل) تاثیر می‌گذارد.
بی‌دردی با سوکروز چیست؟
سوکروز (قرص شکر) با غلظت‌های مختلف (معمولا 24%) با آب مخلوط شده و به مقدار بسیار کم (مثلا چند قطره) حدود دو دقیقه پیش از انجام پروسیجر دردناک به نوزادان داده می‌شود. سوکروز هم‌چنین همراه با دیگر مداخلات تسکین‌دهنده غیر دارویی درد مانند پستانک (مکیدن مواد غیر مغذی - (non-nutritive sucking; NNS)) یا زمانی که کودک تحت مراقبت پوست به پوست است، تجویز می‌شود.
چرا این امر برای نوزادانی که تحت پروسیجر خون‌گیری از پاشنه پا قرار می‌گیرند، مهم است؟
نوزادانی که بیمار یا نارس بوده و نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند، چندین پروسیجر دردناک در روز و چندین پروسیجر دردناک در طول مدت بستری در بیمارستان دریافت می‌کنند؛ برای اکثر نوزادان، دردناک‌ترین پروسیجر، خون‌گیری از پاشنه پا است. در صورت عدم درمان درد، عواقب فوری و طولانی‌مدتی دارد که می‌تواند بر رشد مغز و رفتار آنها تاثیر بگذارد. به حداقل رساندن تعداد پروسیجرهای دردناک و درد و رنج مرتبط با آن، بسیار مهم است.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
می‌خواستیم بدانیم که سوکروز تا چه اندازه برای تسکین درد در نوزادانی که در بیمارستان بستری بوده و تحت پروسیجرهای خون‌گیری از پاشنه پا قرار می‌گیرند، خوب عمل می‌کند. هم‌چنین می‌خواستیم بدانیم که نگرانی‌هایی در رابطه با بی‌خطری استفاده از سوکروز برای تسکین درد ناشی از رویدادهای دردناک واحد مانند خون‌گیری از پاشنه پا وجود دارد یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
در جست‌وجوی مطالعاتی بودیم که موارد زیر را بررسی کردند:
- مصرف سوکروز در مقایسه با عدم درمان یا مراقبت استاندارد؛
- مصرف سوکروز در مقایسه با آب، محلول‌های شیرین دیگر (مانند گلوکز)؛
- مصرف سوکروز در مقایسه با دیگر مداخلات غیر دارویی (مانند NNS)؛
- آیا مصرف سوکروز در کاهش میزان و شدت دردی که نوزادان دچار آن می‌شوند، و بر اساس پاسخ‌های درد نوزاد (مانند گریه، حالات چهره (grimacing)، ضربان قلب) و با استفاده از مقیاس‌های استاندارد شده درد در نوزاد ارزیابی می‌شود، موثر بوده یا خیر.
هم‌چنین می‌خواستیم بدانیم که سوکروز با تاثیرات ناخواسته در نوزادان نارس یا ترم همراه بود یا خیر.
نتایج مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اعتماد خود را به شواهد بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام مطالعه، رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 55 مطالعه را مرور کردیم که در مجموع شامل 6273 نوزاد بودند. بیست و نه مطالعه فقط نوزادان ترم کامل داشتند، 22 مطالعه فقط نوزادان نارس و چهار مطالعه هم نوزادان ترم کامل و هم نوزادان نارس را وارد کردند. پروسیجر دردناک در 50 مطالعه خون‌گیری از پاشنه پا بود. پنج مطالعه به بررسی انواع پروسیجرهای خفیف دردناک دیگر علاوه بر خون‌گیری از پاشنه پا پرداختند.
نتایج اصلی
- سوکروز در مقایسه با درمان کنترل احتمالا درد ناشی از یک بار خون‌گیری از پاشنه پا را در نوزادان کاهش می‌دهد.
- نتایج در مورد تاثیر سوکروز در مقایسه با NNS، شیردهی، طب سوزنی لیزری و قرار دادن نوزاد در وضعیت راحت بر کاهش نمره درد نامطمئن است.
- نتایج در مورد تاثیر سوکروز + NNS در مقایسه با NNS بر کاهش درد نامطمئن است.
- به نظر نمی‌رسد که سوکروز درد ناشی از یک بار خون‌گیری از پاشنه پا را در مقایسه با گلوکز، شیر دوشیده شده مادر و مراقبت پوست به پوست، کاهش دهد.
- عوارض جانبی گزارش شده خفیف بوده و بدون هیچ مداخله‌ای برطرف شدند.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
شواهدی را با قطعیت متوسط در دست داریم که نشان می‌دهد سوکروز احتمالا درد ناشی از خون‌گیری از پاشنه پا را کاهش می‌دهد.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا فوریه 2022 به‌روز است.
منابع حمایت مالی مطالعه
هیچ مطالعه‌ای را شناسایی نکردیم که از بخش صنعت حمایت مالی دریافت کرده باشد.
سوکروز در مقایسه با کنترل احتمالا منجر به کاهش نمرات PIPP در 30 و 60 ثانیه پس از خون‌گیری از پاشنه پا می‌شود (شواهد با قطعیت متوسط). شواهد در مورد تاثیر سوکروز در مقایسه با NNS، شیردهی، طب سوزنی لیزری، قرار دادن نوزاد در وضعیت راحت و تاثیر سوکروز + NNS در مقایسه با NNS بر کاهش درد بسیار نامطمئن است. سوکروز در مقایسه با گلوکز، شیر دوشیده شده مادر، و مراقبت پوست به پوست، تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در نمرات درد نشان می‌دهد. با توجه به عدم قطعیت شواهد، سوکروز همراه با دیگر مداخلات غیر دارویی باید با احتیاط استفاده شود.
سوکروز (sucrose) به لحاظ تاثیرات آرام‌بخشی و ضد دردی آن در نوزادان برای انجام پروسیجرهای تهاجمی مانند خون‌گیری از پاشنه پا (heel lance) مورد بررسی قرار گرفته است.
ارزیابی اثربخشی سوکروز برای تسکین درد هنگام خون‌گیری از پاشنه پا در نوزادان از نظر پیامدهای فوری و طولانی‌مدت.
بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کردیم (فوریه 2022): CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ CINAHL؛ Web of Science، و سه پایگاه ثبت کارآزمایی.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را وارد کردیم که در آنها نوزادان ترم و/یا نارس هنگام خون‌گیری از پاشنه پا سوکروز دریافت کردند. درمان‌های مقایسه‌ای شامل آب/دارونما (placebo)/عدم مداخله، مکیدن ماده غیر مغذی (non-nutritive sucking; NNS)، گلوکز، شیردهی، شیر مادر، موسیقی، طب سوزنی، قرار دادن نوزاد در وضعیت راحت (facilitated tucking) و مراقبت پوست به پوست بودند.
از روش‌های استاندارد کاکرین بهره بردیم. تفاوت‌های میانگین (MD) را با 95% فواصل اطمینان (CI) برای معیارهای پیامد پیوسته (continuous) با استفاده از مدل اثر ثابت (fixed-effect model) گزارش کردیم. ناهمگونی را با استفاده از تست I 2 ارزیابی کردیم. برای بررسی قطعیت شواهد، از سیستم درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) استفاده کردیم.
تعداد 55 کارآزمایی (6273 زن) را وارد کردیم: 29 مورد شامل نوزادان ترم، 22 مورد شامل نوزادان نارس، و چهار مورد شامل هر دو بودند. خون‌گیری از پاشنه پا در 50 کارآزمایی مورد بررسی قرار گرفت؛ 15 مورد علاوه بر این نوع خون‌گیری، دیگر پروسیجرهای دردناک خفیف را نیز بررسی کردند.
سوکروز در برابر کنترل
شواهد نشان می‌دهد که سوکروز در مقایسه با گروه کنترل احتمالا منجر به کاهش نمرات PIPP در 30 ثانیه (MD؛ 1.74- (95% CI؛ 2.11- تا 1.37-)؛ I 2 = 62%؛ شواهد با قطعیت متوسط) و 60 ثانیه (MD؛ 2.14-؛ 95% CI؛ 3.34- تا 0.94-؛ I 2 = 0%؛ شواهد با قطعیت متوسط) پس از خون‌گیری می‌شود.
شواهد در مورد تاثیرات سوکروز بر نمرات DAN در مقایسه با آب در 30 ثانیه پس از خون‌گیری بسیار نامطمئن است (MD؛ 1.90-؛ 95% CI؛ 8.58- تا 4.78؛ ناهمگونی قابل اجرا نیست (N/A)؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
شواهد نشان می‌دهد که سوکروز در مقایسه با آب احتمالا منجر به کاهش نمرات NIPS بلافاصله پس از خون‌گیری می‌شود (MD؛ 2.00-؛ 95% CI؛ 2.42- تا 1.58-؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت متوسط).
سوکروز در برابر NNS
شواهد در مورد تاثیر سوکروز بر نمرات PIPP در مقایسه با NNS در طول دوره بهبودی پس از خون‌گیری (MD؛ 0.60؛ 95% CI؛ 0.30- تا 1.50؛ ناهمگونی قابل اجرا نیست، شواهد با قطعیت بسیار پائین) و بر نمرات DAN در 30 ثانیه پس از خون‌گیری (MD؛ 1.20-؛ 95% CI؛ 7.87- تا 5.47؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) بسیار نامطمئن است.
سوکروز + NNS در برابر NNS
شواهد در مورد تاثیر سوکروز + NNS بر نمرات PIPP در مقایسه با NNS در طول خون‌گیری (MD؛ 4.90-؛ 95% CI؛ 5.73- تا 4.07-؛ ناهمگونی قابل اجرا نیست، شواهد با قطعیت بسیار پائین) و در طول بهبودی پس از خون‌گیری (MD؛ 3.80-؛ 95% CI؛ 4.47- تا 3.13-؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) بسیار نامطمئن است.
شواهد در مورد تاثیرات سوکروز + NNS بر نمرات NFCS در مقایسه با آب + NNS در طول خون‌گیری بسیار نامطمئن است (MD؛ 0.60-؛ 95% CI؛ 1.47- تا 0.27؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
سوکروز در برابر گلوکز
شواهد نشان می‌دهد که سوکروز در مقایسه با گلوکز احتمالا منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در نمرات PIPP در 30 ثانیه (MD؛ 0.26؛ 95% CI؛ 0.70- تا 1.22؛ ناهمگونی قابل اجرا نیست؛ شواهد با قطعیت پائین) و در 60 ثانیه (MD؛ 0.02-؛ 95% CI؛ 0.79- تا 0.75؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت پائین) پس از خون‌گیری می‌شود.
سوکروز در برابر شیردهی
شواهد در مورد تاثیر سوکروز بر نمرات PIPP در مقایسه با شیردهی در 30 ثانیه پس از خون‌گیری بسیار نامطمئن است (MD؛ 0.70-؛ 95% CI؛ 0.49- تا 1.88؛ I 2 = 94%؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
شواهد در مورد تاثیر سوکروز بر نمرات COMFORTneo در مقایسه با شیردهی پس از خون‌گیری بسیار نامطمئن است (MD؛ 2.60-؛ 95% CI؛ 3.06- تا 2.14-؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
سوکروز در برابر شیر دوشیده شده مادر
شواهد نشان می‌دهد که سوکروز احتمالا منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در نمرات PIPP-R در مقایسه با استفاده از شیر دوشیده شده مادر حین خون‌گیری (MD؛ 0.3؛ 95% CI؛ 0.24- تا 0.84-؛ ناهمگونی قابل اجرا نیست؛ شواهد با قطعیت پائین) و در 30 ثانیه پس از خون‌گیری (MD؛ 0.3؛ 95% CI؛ 0.11- تا 0.71؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت پائین) می‌شود.
شواهد نشان می‌دهد که سوکروز احتمالا ممکن است منجر به افزایش اندکی در نمرات PIPP-R در مقایسه با شیر دوشیده شده مادر در 60 ثانیه پس از خون‌گیری شود (MD؛ 1.10؛ 95% CI؛ 0.34 تا 1.86؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت پائین).
شواهد در مورد تاثیر سوکروز بر نمرات DAN در مقایسه با شیر دوشیده شده مادر در 30 ثانیه پس از خون‌گیری بسیار نامطمئن است (MD؛ 1.80-؛ 95% CI؛ 8.47- تا 4.87؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
سوکروز در برابر طب سوزنی لیزری
تفاوتی در نمرات PIPP-R میان گروه‌های سوکروز و موسیقی وجود نداشت؛ با این حال، داده‌ها در قالب میانه (median) و IQR گزارش شدند.
شواهد در مورد تاثیر سوکروز بر نمرات NIPS در مقایسه با طب سوزنی لیزری در طول خون‌گیری بسیار نامطمئن است (MD؛ 0.86-؛ 95% CI؛ 1.43- تا 0.29-؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
سوکروز در برابر قرار دادن نوزاد در وضعیت راحت
شواهد در مورد تاثیر سوکروز بر نمرات کل BPSN در مقایسه با قرار دادن نوزاد در وضعیت راحت در طول خون‌گیری (MD؛ 2.27-؛ 95% CI؛ 4.66- تا 0.12؛ ناهمگونی N/A، شواهد با قطعیت بسیار پائین) و در طول بهبودی پس از خون‌گیری (MD؛ 0.31-؛ 95% CI؛ 1.72- تا 1.10؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) بسیار نامطمئن است.
سوکروز در برابر تماس پوست با پوست + آب (خون‌گیری مکرر)
شواهد نشان می‌دهد که سوکروز منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در نمرات PIPP در مقایسه با تماس پوست با پوست + آب در 30 ثانیه پس از خون‌گیری بار اول (MD؛ 0.13؛ 95% CI؛ 0.70- تا 0.96)؛ خون‌گیری بار دوم (MD؛ 0.56-؛ 95% CI؛ 1.57- تا 0.45)؛ یا خون‌گیری بار سوم (MD؛ 0.15-؛ 95% CI؛ 1.26- تا 0.96) می‌شود؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت پائین برای همه مقایسه‌ها.
شواهد نشان می‌دهد که سوکروز منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در نمرات PIPP در مقایسه با تماس پوست با پوست + آب در 60 ثانیه پس از خون‌گیری بار اول (MD؛ 0.61-؛ 95% CI؛ 1.55- تا 0.33)؛ خون‌گیری بار دوم (MD؛ 0.12-؛ 95% CI؛ 0.99- تا 0.75)؛ یا خون‌گیری بار سوم (MD؛ 0.40-؛ 95% CI؛ 1.48- تا 0.68) می‌شود؛ ناهمگونی N/A؛ شواهد با قطعیت پائین برای همه مقایسه‌ها.
عوارض جانبی خفیف نیازی به مداخله نداشتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.