پیامهای کلیدی
-
آهن داخل وریدی در درمان کمخونی ناشی از کمبود آهن در دوره بارداری احتمالا بهتر از آهن خوراکی است.
-
آهن داخل وریدی در مقایسه با آهن خوراکی ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در خونریزی شدید پس از زایمان شده و احتمالا باعث تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در نیاز به تزریق خون شود.
-
عوارض ناخواسته جدی، بهندرت رخ دادند و ممکن است با آهن داخل وریدی در مقایسه با آهن خوراکی افزایش نیابد.
کمخونی ناشی از فقر آهن چیست؟
کمخونی ناشی از فقر آهن وضعیتی است که بر میزان انتقال اکسیژن در سراسر بدن توسط خون تاثیر میگذارد. این بیماری به دلیل سطح ناکافی آهن در خون ایجاد میشود. اگر آهن کافی در خون وجود نداشته باشد، بدن نمیتواند هموگلوبین، مولکول مورد نیاز برای حمل اکسیژن به هر سلول زنده، کافی را تولید کند. افراد مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن ممکن است دچار خستگی، ضعف، سردرد، سرگیجه، و تنگی نفس شوند.
درمانهای آهن چگونه کمخونی ناشی از فقر آهن را درمان میکنند؟
درمانهای آهن به افزایش میزان آهن موجود در خون کمک کرده و بنابراین میتوانند سطوح هموگلوبین را افزایش دهند، مشروط بر اینکه دلایل دیگری برای کمخونی وجود نداشته باشد. دو شکل اصلی آهندرمانی عبارتند از وریدی (تزریق به داخل ورید) و خوراکی (از طریق دهان). در این دو گروه ترکیبات متعدد و اشکال بسیاری از درمانهای آهن وجود دارند که میتوانند برای درمان کمخونی ناشی از فقر آهن مورد استفاده قرار گیرند.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
ما خواستیم بدانیم که آهن داخل وریدی در درمان کمخونی ناشی از فقر آهن در دوره بارداری بهتر از آهن خوراکی است یا خیر، و هرگونه عارضه جانبی ناشی از روشهای مختلف مصرف را بررسی کنیم.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
ما برای یافتن تمام مطالعات موجود جستوجو کردیم که در مورد تاثیرات استفاده از آهن داخل وریدی در مقایسه با آهن خوراکی در زنان باردار مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن بودند. نتایج این مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اطمینان خود را نسبت به این شواهد، بر اساس عواملی مانند روشهای انجام و حجم نمونه مطالعه، رتبهبندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما 13 مطالعه را شامل 3939 زن باردار مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن وارد کردیم. اکثر مطالعات وضعیت کمخونی زنان را بین سه و شش هفته پس از دریافت آهن داخل وریدی یا خوراکی مورد بررسی قرار دادند. این 13 مطالعه در طول 20 سال، بین سالهای 2002 و 2024 منتشر شدند.
ما دریافتیم که آهن داخل وریدی در درمان کمخونی ناشی از فقر آهن در دوران بارداری احتمالا بهتر از آهن خوراکی است. آهن داخل وریدی که در دوران بارداری داده میشود، در مقایسه با آهن خوراکی ممکن است کمخونی شدید پس از زایمان را اندکی کاهش دهد، اما در مورد نتایج مطمئن نیستیم. به نظر نمیرسید تفاوتی میان آهن داخل وریدی و خوراکی در توانایی پیشگیری از خونریزی شدید پس از زایمان یا نیاز به تزریق خون وجود داشته باشد. عوارض جانبی جدی، از جمله مرگ، نادر بودند و ممکن است با آهن داخل وریدی در مقایسه با آهن خوراکی افزایش نیابند.
محدودیتهای شواهد چه هستند؟
ما نسبتا مطمئن هستیم که آهن داخل وریدی در مقایسه با آهن خوراکی باعث بهبود سطح هموگلوبین و کمخونی در دوران بارداری میشود. بااینحال، به شواهد عوارض جانبی درمان، اطمینان متوسط تا بسیار پائین داریم زیرا این اطلاعات در مطالعات، بهطور متفاوتی گزارش شدند. همچنین، عوارض جانبی جدی نادر بودند، و به سختی میتوان گفت که آهن داخل وریدی خطرات بیشتری نسبت به آهن خوراکی دارد یا خیر.
این شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
شواهد تا مارچ 2024 بهروز است .
آهن داخل وریدی در مقایسه با آهن خوراکی احتمالا سطوح Hb را کمی افزایش داده و ممکن است کمخونی را در دوره بارداری کاهش دهد. سطوح Hb پس از زایمان ممکن است با آهن داخل وریدی کمی افزایش یابد، اما تاثیر آن بر وضعیت کمخونی شدید پس از زایمان بسیار نامشخص است. آهن داخل وریدی ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در PPH شود، و میزان تزریق خون احتمالا تحت تاثیر روش تجویز آهن قرار نمیگیرد.
ترکیب پیامدهای نامطلوب بهدلیل نادر بودن و روند نامطلوب گزارشدهی آنها، چالشبرانگیز بود. تاثیرات آهن داخل وریدی بر مرگومیر مادر و بستری شدن در ICU بسیار نامشخص است، و احتمالا تفاوتی اندک تا عدم تفاوت میان گروهها در عفونتهای شدید و بستری طولانیمدت در بیمارستان وجود دارد. آهن داخل وریدی احتمالا AE را افزایش نمیدهد و ممکن است AEهای جدی را بیشتر نکند؛ بااینحال، 95% CI در هر دو مورد شامل آسیب بالقوه است. علاوهبر این، این یافته باید با احتیاط تفسیر شود، زیرا نمایههای عوارض جانبی در هر دو نوع ترکیب آهن وجود دارند.
دادههای حاصل از کارآزماییهای چند مرکزی در حال انجام ممکن است برخی از شکافهای شواهد شناساییشده را برطرف کنند. بااینحال، نیاز آشکاری به تقویت هماهنگی میان تلاشهای تحقیقاتی پیرامون نقاط زمانی مهم از نظر بالینی در اندازهگیری پیامد، همگونی در تعریف آنها، و ارائه گزارش از بیخطری آنها وجود دارد.
ارزیابی تاثیر و بیخطری (safety) ترکیبات آهن داخل وریدی در مقابل مصرف خوراکی آهن برای درمان IDA در دوره بارداری.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase و دو پایگاه ثبت کارآزمایی (ClinicalTrials.gov و WHO ICTRP) را برای یافتن مطالعات واجد شرایط جستوجو کردیم. آخرین جستوجو در تاریخ 19 مارچ 2024 انجام شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.