طی دو دهه گذشته گروه نوزادان در کاکرین بیش از 400 مطالعه مروری را تولید کرده و در فوریه ۲۰۲۲، بررسی اجمالی خود را از مرورهای کاکرین (Cochrane overview) با موضوع درمان‌های تنفس سریع در نوزادان منتشر کرد. از دو نفر از نویسندگان همکار این مطالعه، «اولگا رومانتسیک (Olga Romantsik)» و «متئو بروسکتینی (Matteo Bruschettini)» از بیمارستان دانشگاه اسکان (Skåne University Hospital) در شهر لوند (Lund)، سوئد، خواستیم تا آخرین یافته‌های خود را با ما در میان بگذارند. مرکز کاکرین ایران صحبت‌های این دو نویسنده را ترجمه و ضبط کرده که می‌توانید آن را با صدای «احسان هدایتی» و «مریم بنی‌اسد» بشنوید.

احسان: سلام. شاید بهتر باشد با چند کلمه پیرامون تنفس سریع در نوزادان شروع کنیم.

مریم: ممنون. بروز تنفس سریع در فاصله‌ای کوتاه پس از تولد، یا اگر بخواهیم از اصطلاحات فنی پزشکی استفاده کنیم، تاکی‌پنه گذرا (transient tachypnoea) در نوزادان، شایع‌ترین علت زجر تنفسی میان نوزادان به شمار می‌آید. این وضعیت دو ویژگی دارد: تنفس سریع، به معنی بیش از 60 تنفس در هر دقیقه، و وجود علائم دشواری در تنفس. تاکی‌پنه گذرا معمولا طی دو ساعت نخست زندگی در نوزادانی ظاهر می‌شود که در هفته 34 بارداری یا پس از آن متولد می‌شوند، و اگرچه اغلب موارد بدون درمان بهبود می‌یابند، ممکن است با خس‌خس سینه در اواخر دوران کودکی همراه باشد، از این رو، مرور شواهد موجود در مورد راه‌های احتمالی درمان آن مهم است. به همین دلیل این بررسی اجمالی کاکرین انجام شد؛  شاید مایل باشی اطلاعات بیشتری را پیرامون این نوع از مطالعات مروری به ما بگویی.

احسان: حتما. میان صدها مطالعه مروری منتشر شده از سوی گروه نوزادان در کاکرین، چندین ارزیابی از درمان‌های تاکی‌پنه گذرای نوزادی وجود دارد و بررسی اجمالی ما این مجموعه شواهد را در یک سند منسجم خلاصه کرده است. مطالعات انجام شده با این روش، رویکرد گسترده‌تر و جامع‌تری را نسبت به مطالعات مروری استاندارد کاکرین - که نتایج مطالعات اولیه را گزارش می‌کنند - ارائه می‌دهند. با انجام این کار، امیدواریم که درک متخصصان، بیماران و عموم جامعه از اثربخشی و بی‌خطری درمان‌های مختلف برای این بیماران کوچک بهبود یابد.

مریم: ما شش مطالعه مروری کاکرین را وارد مطالعه خودمان کردیم. سه مورد از آن‌ها به ارزیابی داروهایی پرداختند که مایع اضافی را از ریه‌ها خارج می‌کنند، که عبارت بودند از سالبوتامول (salbutamol)، اپی‌نفرین (epinephrine)، کورتیکواستروئید (corticosteroid)، و مطالعه دیگر، دیورتیک‌ها - که ترشح مایع ریه را در ادرار افزایش می‌دهند. دو مطالعه مروری آخر به بررسی تاثیر مصرف کمتر مایعات در نوزادان و استفاده از دستگاه حمایت تنفسی بدون نیاز به جاگذاری لوله در ریه‌های آن‌ها پرداختند. ممنون خواهم شد تا نتایج به دست آمده را برای طول دوره تنفس سریع برای ما خلاصه کنی.

احسان: ما دریافتیم که سالبوتامول در مقایسه با دارونما (placebo) ممکن است طول دوره عارضه تنفس سریع را کاهش دهد، اما مطالعات انجام شده با محوریت اپی‌نفرین، کورتیکواستروئیدها و مصرف کمتر مایعات، اطلاعاتی را پیرامون این پیامد ارائه ندادند. شواهد در مورد تاثیر دیورتیک‌ها در مقایسه با دارونما، یا تاثیر ارائه انواع حمایت‌های تنفسی بدون نیاز به جاگذاری لوله در ریه‌ها، در مقایسه با تجویز اکسیژن یا نوع دیگری از حمایت تنفسی، بسیار نامطمئن است. لطفا اطلاعات بیشتری را در مورد تاثیرات این مداخله بر نیاز نوزاد به دریافت تهویه مکانیکی در اختیار ما قرار بده. 

مریم: ابهامات زیادی پیرامون تاثیرات این مداخله بر نیاز نوزاد به دریافت تهویه مکانیکی وجود دارد، که در آن یک لوله درون ریه‌های نوزاد قرار گرفته و از دستگاهی برای کمک به تنفس او استفاده می‌شود. نخست آنکه، مطالعات انجام شده روی دیورتیک‌ها اطلاعاتی را در مورد این پیامد در اختیار ما قرار ندادند. در مورد دیگر مداخلات، مطالعات موجود نمی‌توانند به وضوح به ما نشان دهند که داروهای آزمایش شده نیاز نوزاد را به دریافت تهویه مکانیکی کاهش می‌دهند یا خیر، یا اینکه ارائه حمایت تنفسی بدون وارد کردن لوله درون ریه‌ها، یا مصرف کمتر مایعات، برای آن‌ها سودمند است یا خیر. این بدان معناست که هم‌چنان زمینه‌های زیادی وجود دارند که نیاز به انجام تحقیقات بیشتری دارند.

احسان: به موضوع درستی اشاره کردی، اگر بخواهیم شواهد قابل اعتمادی را در مورد فواید و مضرات این مداخلات در نوزادان مبتلا به تاکی‌پنه گذرا به دست آوریم، به انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده و بزرگ نیاز داریم. این مطالعات باید شامل ارزیابی سیر بالینی بیماری بوده، و هم‌چنین بهتر است که ترکیبی را از مداخلات، مانند استفاده از حمایت تنفسی غیر-تهاجمی و سالبوتامول در همان نوزادان بررسی کنیم.

مریم: از تو خیلی ممنونم. اگر کسی مایل باشد در مورد این موضوع بیشتر بداند، چگونه می‌تواند به این مطالعه مروری دسترسی پیدا کند؟

احسان: این کار به سادگی قابل انجام است. متن کامل این مرور به زبان انگلیسی و خلاصه آن به زبان فارسی به صورت آنلاین و رایگان در کتابخانه کاکرین به نشانی Cochrane Library dot com در دسترس قرار دارد. افراد علاقمند فقط کافی است به سایت کتابخانه کاکرین رفته و عبارت «بررسی اجمالی تاکی‌پنه» را به زبان فارسی یا «overview tachypnea» را به زبان انگلیسی را در کادر جست‌وجو تایپ کنند تا لینک مقاله مروری را بیابند.

Podcast translated by Ehsan Hedayati and edited by Shadi Kolahdoozan
Translated Podcast read by Ehsan Hedayati and Maryam Baniasad
Translated Podcast recorded by Ehsan Hedayati