Belangrijkste boodschappen
- Er is met zinksupplementen, in vergelijking met placebo, mogelijk weinig of geen vermindering van het risico op een verkoudheid.

- Bij verkouden mensen kunnen zinksupplementen, in vergelijking met placebo, er misschien voor zorgen dat de klachten sneller verdwijnen.

- Er is waarschijnlijk meer risico op niet-ernstige bijwerkingen wanneer men zink gebruikt om een verkoudheid te behandelen.

Wat is een verkoudheid?
Een verkoudheid is een infectie van de bovenste luchtwegen (zoals de neus en de keel). De infectie wordt veroorzaakt door een virus. Een verkoudheid heeft geen vaste combinatie van klachten. De persoon kan volgende klachten hebben: een verstopte neus, niezen, keelpijn, hoesten, vermoeidheid en een loopneus, met of zonder koorts. De meeste mensen herstellen van een verkoudheid zonder behandeling. Er zijn geen behandelingen gekend die een verkoudheid voorkomen of de klachten van een verkoudheid sneller doen verdwijnen. Verkoudheden komen vrij vaak voor bij volwassenen en kinderen. Ze zijn een belasting voor de volksgezondheid en gaan gepaard met afwezigheden op het werk of op school. Tegenwoordig is er veel belangstelling voor zink als middel om een verkoudheid te voorkomen en te behandelen.

Wat wilden we onderzoeken?
We wilden onderzoeken of zink beter is dan placebo om het risico op een verkoudheid te verminderen en de klachten van een verkoudheid sneller te doen verdwijnen. Een placebo is een middel dat lijkt op een behandeling, maar eigenlijk niets doet (nepmedicijn). Placebo's helpen om na te gaan of een behandeling echt werkt of dat mensen zich alleen maar beter voelen omdat ze denken dat ze een medicijn hebben gekregen.

We wilden ook weten of zink bijwerkingen heeft, vooral nadelen die een mogelijke complicatie van een verkoudheid kunnen zijn. We keken ook naar aspecten die patiënten zelf rapporteren: globale ernst van de verkoudheid, de ernst en de duur van de klachten en het aantal gemiste dagen op het werk of op school.

Wat hebben we gedaan?
We zochten in zes databanken en twee registers voor klinisch onderzoek naar studies die zink vergelijken met een placebo als middel om een verkoudheid bij volwassenen en kinderen te behandelen en te voorkomen. We vergeleken en vatten de resultaten van de studies samen. Daarna bepaalden we hoe zeker we zijn van het bewijs, zoals de betrouwbaarheid van de studies en de manier waarop ze zijn uitgevoerd.

Wat hebben we gevonden?
We vonden 34 studies over het gebruik van zink om een verkoudheid te voorkomen of te behandelen. De studies werden uitgevoerd in 13 landen. De meeste vonden plaats in de Verenigde Staten. Twaalf studies gebeurden bij kinderen (jonger dan 18 jaar) en 22 studies bij volwassenen. De meeste deelnemers aan de studies gaven aan dat hun klachten waren verdwenen na de behandeling. De behandeling duurde minimaal vijf dagen en maximaal 540 dagen. De meeste studies werden betaald door een organisatie met commerciële belangen of zeggen niets over de financiering van hun onderzoek. De andere studies werden betaald door privéklinieken, niet-gouvernementele organisaties (NGO's), universiteiten of overheidsinstanties.

We onderzochten de effecten van:

- zink om een verkoudheid te voorkomen; en

- zink om een verkoudheid te behandelen.

We vonden volgende resultaten:

Zink om een verkoudheid te voorkomen (preventie)

Zink heeft, in vergelijking met placebo, mogelijk weinig tot geen effect op het krijgen van een verkoudheid (9 studies, 1.449 deelnemers). Zink als middel om verkoudheid te voorkomen heeft bovendien waarschijnlijk weinig tot geen effect op de duur van een verkoudheid (3 studies, 740 deelnemers). Zink heeft mogelijk weinig tot geen effect op de ernst van de ervaren klachten (2 studies, 101 deelnemers). Deelnemers die zink of een placebo namen, meldden bijwerkingen. Smaakverandering en maagklachten kwamen het meest voor.

Zink om een verkoudheid te behandelen

Zink als middel om een verkoudheid te behandelen, kan de klachten sneller doen verdwijnen, met ongeveer 2 dagen, in vergelijking met een placebo (8 studies, 972 deelnemers). We hebben nochtans weinig vertrouwen in het bewijs voor dit besluit. Het is onduidelijk of zink een verschil maakt voor de ernst van de klachten (2 studies, 261 deelnemers). Deelnemers die zink namen, meldden vaker bijwerkingen in vergelijking met deelnemers die een placebo kregen. Ook hier kwamen smaakverandering en maagklachten het vaakst voor. In studies die intranasaal zink onderzochten (toegediend via de neus), waren er geen gevallen van verlies van reukzin (anosmie). De informatie over specifieke bijwerkingen is nochtans onzeker.

Wat zijn de beperkingen van het bewijs?
Ons vertrouwen in het bewijs is laag tot zeer laag. Dat wil zeggen dat verder onderzoek tot andere resultaten kan komen dan dit literatuuroverzicht. Drie belangrijke zaken verminderden ons vertrouwen in het bewijs. Ten eerste beschreven sommige studies niet goed hoe de onderzoekers de deelnemers willekeurig in de behandelgroepen hebben geplaatst. Dit betekent dat de verschillen tussen de groepen misschien het gevolg zijn van verschillen tussen de deelnemers en niet van de behandelingen. Ten tweede gebruikten sommige studies zeer verschillende manieren om de behandelingen toe te dienen. Ten slotte verschilden de studies sterk in de manier waarop ze nagingen of zink werkt. Daarom is er waarschijnlijk meer onderzoek nodig om dat te bevestigen.

Hoe up-to-date is het bewijs?
Het bewijs is up-to-date tot 22 mei 2023.