Wprowadzenie

U osób cierpiących na demencję stopniowo rozwijają się problemy z pamięcią, myśleniem, mową i wykonywaniem codziennych czynności. Otępienie jest często związane z problemami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania oraz może prowadzić do obniżenia jakości życia pacjenta. W późniejszych stadiach choroby osoby mogą mieć trudności z komunikacją słowną, ale nawet jeśli nie potrafią już mówić, to mogą nucić lub grać w rytm muzyki. Dlatego terapia wykorzystująca muzykę może być szczególnie odpowiednia dla osób z otępieniem. Muzykoterapeuci to osoby wykwalifikowane do pracy indywidualnej i grupowej, wykorzystują oni muzykę by zaspokoić potrzeby fizyczne, psychologiczne oraz społeczne osób chorych. Inni specjaliści mogą również zostać przeszkoleni w celu prowadzenia podobnego leczenia.

Cel przeglądu

Chcieliśmy sprawdzić, czy istnieją dane naukowe potwierdzające skuteczność terapii opartej na muzyce w poprawie samopoczucia emocjonalnego oraz jakości życia osób z otępieniem. Byliśmy również zainteresowani danymi naukowymi dotyczącymi wpływu muzyki na problemy emocjonalne, behawioralne, społeczne czy poznawcze (np. myślenie i zapamiętywanie) u osób z otępieniem.

Co udało nam się stwierdzić?

Poszukiwaliśmy badań klinicznych dotyczących tych efektów oraz badań, w których pacjentów z otępieniem losowo przydzielano do grupy otrzymującej muzykoterapię lub grupy kontrolnej. Osoby z grupy kontrolnej nie otrzymywały żadnego leczenia lub korzystały z innych oferowanych im aktywności. Badania musiały obejmować co najmniej 5 sesji terapeutycznych, ponieważ uważaliśmy za mało prawdopodobne, aby mniejsza liczba sesji przyniosła istotny efekt. Połączyliśmy wyniki badań w celu oszacowania efektów leczenia na tyle dokładnie, na ile było możliwe. Dane naukowe są aktualne do 19 czerwca 2017 r.

Jakie dane odnaleźliśmy

Odnaleźliśmy 22 badania, które włączono do przeglądu, a ich wyniki byliśmy w stanie połączyć dla przynajmniej niektórych danych w grupie łącznej 890 osób. Wszystkie osoby biorące udział w badaniach przebywały w domach opieki lub szpitalach. Muzykoterapię porównywano w niektórych badaniach ze standardową opieką, a w innych z różnymi aktywnościami, takimi jak gotowanie czy malarstwo. Jakość badań oraz sposób raportowania danych były zróżnicowane, co wpłynęło na nasze zaufanie w odniesieniu do wyników. Na początku oceniliśmy wyniki bezpośrednio po zakończeniu terapii. W oparciu o nie mamy umiarkowaną pewność, że terapie wykorzystujące muzykę wpływają pozytywnie na objawy depresji i ogólne problemy behawioralne, jednak nie pomagają w przypadku pobudzenia lub zachowań agresywnych. Muzykoterapia może także zmniejszyć uczucie lęku i wpłynąć na poprawę samopoczucia emocjonalnego, w tym na jakość życia, jednak mamy mniejszą pewność odnośnie tych wyników. Tego typu leczenie może mieć niewielki lub żaden wpływ na funkcje poznawcze. Mamy bardzo małą pewność co do wiarygodności wyników dotyczących interakcji społecznych. W niektórych badaniach analizowano również, czy efekty utrzymywały się 4 tygodnie lub dłużej po zakończeniu leczenia. Jednak w badaniach tych było niewiele danych, co spowodowało, że byliśmy bardzo niepewni co do otrzymanych wyników. Dalsze badania mogą mieć istotny wpływ na to, co wiemy obecnie o skutkach leczenia wykorzystującego muzykę u osób z otępieniem, a zatem bardzo ważne jest ich kontynuowanie.