Dlaczego ten przegląd jest ważny?

Ekspozycja na ołów stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, szczególnie w przypadku dzieci. Zatrucie ołowiem w dużym stężeniu może w przypadku dzieci doprowadzić do anemii, niewydolności wielonarządowej, napadów padaczkowych, śpiączki, a nawet śmierci. Przewlekła ekspozycja na ołów może prowadzić do zaburzeń funkcji poznawczych (myślenie), zaburzeń psychicznych (stan psychiczny i emocjonalny) oraz neurobehawioralnych (agresja, nadpobudliwość). W środowisku naturalnym znajduje się wiele potencjalnych źródeł ołowiu. Badacze przeanalizowali więc różne działania w gospodarstwach domowych dotyczące edukacji i środowiska (kursy dla rodziców, usuwanie pyłu zawierającego ołów, prace naprawcze), aby zmniejszyć ekspozycję na ołów u dzieci. Nie jest jednak jasne, czy i w jakim stopniu te interwencje pomagają zmniejszyć lub zapobiec dalszej ekspozycji na ołów u dzieci.

Kto może być zainteresowany wynikami tego przeglądu?

– Rodzice i opiekunowie, którzy chcą zapobiec narażeniu dzieci na ołów w warunkach domowych.

– Pracownicy służby zdrowia i decydenci, którzy interesują się metodami zapobiegania narażeniu na działanie ołowiu w warunkach domowych.

Na jakie pytania odpowiada ten przegląd?

Chcieliśmy się dowiedzieć, czy interwencje edukacyjne lub środowiskowe (lub ich kombinacja) w gospodarstwach domowych są skuteczne w zapobieganiu lub ograniczaniu dalszego narażenia na ołów w domach u dzieci do 18 roku życia. Byliśmy zainteresowani wynikami dotyczącymi poprawy w rozwoju poznawczym i neurobehawioralnym, zmniejszenia potencjalnych szkód, zmniejszenia stężania ołowiu we krwi i stężenia pyłu ołowiowego w gospodarstwie domowym.

Jakie badania uwzględniono w przeglądzie?

Przeszukaliśmy bazy danych do marca 2020 r. Szukaliśmy badań z randomizacją (w których uczestnicy są losowo przypisywani do jednej lub więcej grup poddawanych leczeniu oraz tych, które nie otrzymują leczenia) oraz badań quasi-randomizowanych (dzieci przypisuje się do grup metodami, które nie są ściśle losowe). Znaleźliśmy 17 badań (w tej aktualizacji zawarliśmy 3 nowe badania), w których wzięło udział 3282 dzieci od urodzenia do 6 roku życia. W badaniach tych analizowano interwencje edukacyjne i środowiskowe, lub połączenie obu tych działań, w celu zmniejszenia narażenia dzieci na działanie ołowiu w warunkach domowych. Dzieci we wszystkich badaniach miały mniej niż 6 lat. 15 badań przeprowadzono na obszarach miejskich Ameryki Północnej, 1 badanie w Australii i 1 badanie w Chinach. Większość badań przeprowadzono na obszarach o niskim statusie społeczno-ekonomicznym. Chłopcy i dziewczęta byli w równym stopniu reprezentowani w badaniach. Czas trwania interwencji w 15 badaniach wynosił od 3 do 24 miesięcy, a w 2 badaniach interwencje były jednorazowe. W 14 badaniach wykorzystano błędne metody, które mogły wypaczyć wyniki, czyniąc je mniej wiarygodnymi.

Okres obserwacji trwał od 3 miesięcy do 8 lat. 15 badań zostało sfinansowanych przez krajowe i międzynarodowe granty badawcze lub rządy; w przypadku 2 badań nie podano źródeł finansowania.

Jakich danych dostarczają wyniki przeglądu?

Interwencje edukacyjne: w żadnym z badań włączonych do tego przeglądu nie oceniano wpływu tych interwencji na funkcje poznawcze, wyniki neurobehawioralne, czy na szkody. W porównaniu z niestosowaniem interwencji, działania edukacyjne prawdopodobnie nie powodują różnicy pod względem stężenia ołowiu we krwi u małych dzieci, ani stężenia pyłu podłogowego (umiarkowana jakość danych).

Interwencje środowiskowe: w jednym z badań, w którym porównywano środki kontroli pyłu z niestosowaniem interwencji, wykazano niewielką lub żadną różnicę pod względem wyników poznawczych i neurobehawioralnych między grupami po okresie 3 do 8 lat. W tym samym badaniu oceniano szkody i nie stwierdzono żadnych związanych z interwencją, ale zaobserwowano dwoje dzieci w grupie kontrolnej, u których wystąpiły skutki uboczne. We wszystkich badaniach zawartych w tym przeglądzie wykazano, że w porównaniu z niestosowaniem interwencji, kontrola stężenia pyłu zawierającego ołów nie doprowadziła do zmniejszenia stężenia ołowiu we krwi u małych dzieci (umiarkowana jakość danych), ani do zmniejszenia stężenia pyłu podłogowego (bardzo niska jakość danych). W 2 badaniach oceniono inne metody ograniczania zanieczyszczenia, ale nie można wyciągnąć z nich żadnych wniosków na temat ich skuteczności (bardzo niska jakość danych).

Połączenie interwencji edukacyjnych i środowiskowych vs standardowa edukacja: nie ma wystarczających dowodów na to, że łączone interwencje zmniejszają stężenie ołowiu we krwi lub stężenie ołowiu w pyle podłogowym (bardzo niska jakość danych). Dalsze badania powinny wypełnić tę lukę badawczą.

Jakie powinny być następne kroki?

Potrzeba więcej badań, aby dowiedzieć się, jakie działania są skuteczne w zapobieganiu ekspozycji dzieci na ołów. Należy przeprowadzić badania w różnych grupach społeczno-ekonomicznych w krajach o wysokich, średnich i niskich dochodach, aby rozważyć, jak działają interwencje w kontekście ukształtowanym przez różne poziomy uprzemysłowienia lub przepisy dotyczące środowiska i bezpieczeństwa pracy.