Niniejszy przegląd stanowi aktualizację przeglądu opublikowanego w 2012 r.

Dlaczego ten przegląd jest ważny?

Depresja to częsty problem wśród osób starszych, który powoduje znaczną niepełnosprawność. Mimo skutecznego leczenia, często nawraca.

Przyczyny depresji u osób starszych są bardziej zróżnicowane niż u młodszych, z racji ciągłego zwiększania się liczby osób starszych ważne jest, aby zbadać efekty leczenia, zwłaszcza w tej grupie osób. Powszechnie stosowane leczenie obejmuje leki przeciwdepresyjne i interwencje psychologiczne (rozmowy).

Kto będzie zainteresowany wynikami tego przeglądu?

- Osoby cierpiące na depresję, ich przyjaciele, rodziny i opiekunowie.

- Lekarze, psychiatrzy, psycholodzy kliniczni, psychoterapeuci i farmaceuci.

- Specjaliści pracujący w poradniach zdrowia psychicznego dla osób starszych.

- Specjaliści pracujący w Improving Access to Psychological Therapies services w Wielkiej Brytanii.

Na jakie pytania odpowiada ten przegląd?

Czy u osób w wieku 60 lat i starszych, którzy wrócili do zdrowia po depresji przyjmując leki przeciwdepresyjne:

- ciągłe przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych, stosowanie interwencji psychologicznych lub łączne stosowanie obu tych metod jest skuteczniejsze w zapobieganiu nawrotom depresji niż przyjmowanie placebo (pozorowane leczenie) albo stosowanie jakiegokolwiek innego leczenia?

- ciągłe przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych, stosowanie interwencji psychologicznych lub łączne stosowanie obu tych metod jest bardziej szkodliwe niż przyjmowanie placebo albo stosowanie jakiegokolwiek innego leczenia?

Jakie badania obejmuje ten przegląd?

Autorzy przeglądu przeszukali bazy informacji medycznej, aby znaleźć wszystkie odpowiednie badania zakończone do dnia 13 lipca 2015 r. Badania miały dotyczyć porównania leczenia przeciwdepresyjnego, interwencji psychologicznych lub łącznego stosowania obu tych metod i placebo lub stosowania jakiegokolwiek innego leczenia w zapobieganiu nawrotom depresji u osób w wieku 60 lat i starszych. Autorzy przeglądu włączyli siedem badań z udziałem 803 osób.

W 6 badaniach porównywano lek przeciwdepresyjny i placebo. Jedynie w 2 badaniach analizowano interwencje psychologiczne. Badania różniły się sposobem przeprowadzenia, liczbą i charakterystyką uczestników.

O czym mówią wyniki tego przeglądu?

Stosowanie leków przeciwdepresyjnych przez rok wydaje się zmniejszać ryzyko wystąpienia nawrotu depresji z 61% do 42%, w przypadku przyjmowania leków w innym okresie czasu nie udało się określić korzyści. Leczenie przeciwdepresyjne wydaje się być nie bardziej szkodliwe niż stosowanie placebo, biorąc pod uwagę liczbę uczestników utraconych z badania. Korzyści z psychoterapii nie były oczywiste, ze względu na niewielką liczbę badań. Jakość danych naukowych była niska.

Większość uczestników badań stanowiły kobiety. Niewielu uczestników miało ponad 75 lat. Pierwotnie większość z nich leczono ambulatoryjnie, co oznacza, że nasilenie objawów depresyjnych było mniejsze.

Jako leki przeciwdepresyjne stosowano zarówno te starszego (leki trójpierścieniowe) jak i nowszego typu (wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny). Interwencje psychologiczne obejmowały terapię interpersonalną, która skupia się na problemach w relacjach i terapię poznawczo-behawioralną, która dotyczy bierności i autodestrukcyjnych wzorców myślowych.

Jakie powinny być dalsze działania?

Niniejszy przegląd dostarczył ograniczonych danych naukowych wskazujących na to, że kontynuacja leczenia przeciwdepresyjnego przez rok może zmniejszyć ryzyko wystąpienia nawrotu depresji, bez dodatkowych szkód. Jednak wyniki przeglądu nie mogą być źródłem silnych zaleceń, ze względu na ograniczoną liczbę włączonych badań oraz ze względu na to, że badania te były małe. Ograniczenia w zakresie projektowania i raportowania tych badań mogą również czynić wyniki niereprezentatywnymi. Podobnie, nie można wyciągnąć żadnych wniosków na temat skuteczności stosowania interwencji psychologicznych lub łącznego przyjmowania leków przeciwdepresyjnych i stosowania interwencji psychologicznych w zapobieganiu nawrotom depresji.

Ponadto, w celu wyjaśnienia korzyści ze stosowania leków przeciwdepresyjnych i interwencji psychologicznych należy przeprowadzić większe badania. Badania te powinny obejmować większą liczbę osób w wieku powyżej 75 lat oraz osoby z innymi problemami typowymi dla osób leczonych w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej, tj. z przewlekłą chorobą fizyczną oraz z umiarkowanymi problemami z pamięcią.