Jaki jest cel tego przeglądu?

Naszym celem było zbadanie skutków wzbogacania podstawowych produktów spożywczych w witaminę A (samą lub z dodatkiem innych mikroelementów) u populacji osób w wieku 2 lat lub starszych. Artykuły spożywcze, które w ramach programów zdrowia publicznego wzbogacano w witaminę A obejmowały: cukier rafinowany, oleje jadalne i tłuszcze roślinne, ryż, mąkę pszenną, mąki i kasze kukurydziane, dodatki i przyprawy oraz mleko w proszku lub płynne. Szukano wszelkich możliwych informacji dotyczących powyższych zagadnień i znaleziono 10 kwalifikujących się do włączenia badań.

Kluczowe informacje

Wzbogacanie podstawowych produktów spożywczych w witaminę A oraz w inne mikroelementy może zwiększyć stężenie retinolu w surowicy (wskaźnik zawartości witaminy A w organizmie) i zmniejszyć ryzyko subklinicznego niedoboru tej witaminy (w przypadkach niewykazujących klinicznych objawów utraty wzroku spowodowanych niedożywieniem, a wykrytych dzięki stężeniu retinolu w surowicy/osoczu na poziomie 70 μmol/l lub mniej). Jednak wzbogacanie produktów spożywczych wyłącznie w witaminę A ma znikomy lub żaden wpływ na jej stężenie czy niedobór.

Co badano w tym przeglądzie?

Witamina A jest podstawowym składnikiem odżywczym niezbędnym dla dobrego wzroku, wzrostu komórek i odporności. Wiele osób w krajach o niskim i średnim dochodzie cierpi na niedobór witaminy A, zwłaszcza małe dzieci, kobiety w ciąży oraz w wieku rozrodczym, które mogą otrzymywać niewystarczające ilości pokarmu niezbędnego do zaspokojenia zwiększonego zapotrzebowania na składniki odżywcze. Długotrwały brak tej witaminy może prowadzić do upośledzenia wzroku, ślepoty, częstych infekcji górnych dróg oddechowych, biegunki czy odry.

Istnieje kilka sposobów na zwalczenie niedoboru witaminy A, takich jak: suplementowanie diety kapsułkami, dodawanie witamin i minerałów w postaci proszku do żywności energetycznej, zwiększenie spożycia artykułów bogatych w tę witaminę oraz wzbogacanie o nią podstawowych produktów spożywczych w trakcie ich przetwarzania. Przegląd koncentrował się na efektach wzbogacania podstawowych produktów spożywczych w witaminę A w celu zmniejszenia jej niedoboru i poprawy stanu zdrowia ogółu ludności w wieku co najmniej 2 lat.

Jakie są główne wyniki tego przeglądu?

Znaleziono 10 odpowiednich badań (z udziałem 4455 uczestników) przeprowadzonych w Chinach, Indiach, Filipinach, Bangladeszu, Tajlandii i Meksyku. W trzech opracowaniach jedna z badanych grup otrzymała podstawowe artykuły spożywcze wzbogacone wyłącznie w witaminę A, natomiast druga artykuły niewzbogacone. W 5 badaniach podstawowe produkty spożywcze wzbogacone nie tylko w witaminę A, ale także w inne witaminy i minerały zostały porównane z tymi samymi artykułami ale niewzbogaconymi, natomiast w 2 badaniach porównano wzbogacanie podstawowych produktów spożywczych nie tylko w witaminę A, ale także w inne witaminy i minerały z brakiem jakichkolwiek działań.

W żadnym z badań nie porównano wzbogacania podstawowych artykułów spożywczych w samą witaminę A z brakiem jakichkolwiek działań.

Badania zostały sfinansowane przez agencje rządowe oraz prywatne, organizacje pozarządowe, sektor prywatny i instytucje akademickie. Wydaje się, że źródło finansowania nie miało wpływu na wyniki.

Wpływ wzbogacania podstawowych produktów spożywczych wyłącznie w witaminę A na jej stężenie w organizmie oraz występowanie jej subklinicznego niedoboru jest niepotwierdzony. Nie jest pewne czy ta interwencja może zmniejszyć częstość występowania klinicznego niedoboru witaminy A (ślepoty nocnej).

Jest umiarkowanie pewne, że wzbogacanie podstawowych produktów spożywczych w witaminę A i inne mikroelementy może nie zwiększać stężenia tej witaminy. Jednak u dzieci i młodzieży ze społeczności o niskich i średnich dochodach, spożywanie żywności wzbogaconej w witaminę A i inne mikroelementy może oznaczać mniejsze ryzyko subklinicznego niedoboru witaminy A w porównaniu z tymi, które otrzymują produkty niewzbogacone.

Nie wiemy w jaki sposób wzbogacanie w witaminę A wpływa na inne wskaźniki zdrowotne, takie jak współczynnik zachorowań ludności, umieralność, występowanie skutków ubocznych, spożycie pokarmów, wady wrodzone (nabyte w trakcie ciąży) lub stężenie w mleku u kobiet w okresie laktacji. Stwierdzono, że sześć spośród uwzględnionych badań ma niską jakość metodologiczną.

Autorzy przeglądu wyszukali opracowania opublikowane do lipca 2018 roku.