Kluczowe informacje

Nie możemy być pewni, czy opatrunki hydrożelowe są bardziej skuteczne w leczeniu owrzodzeń żylnych kończyn dolnych niż inne rodzaje opatrunków, takie jak gaza i sól fizjologiczna, alginian, miód manuka lub hydrokoloid. Nie znaleziono wystarczających informacji, aby mieć pewność, jak opatrunki hydrożelowe wypadają w porównaniu z innymi opatrunkami pod względem potencjalnych skutków ubocznych.

Czym są owrzodzenia żylne kończyn dolnych?

Owrzodzenia żylne kończyn dolnych to rany lub owrzodzenia na nogach spowodowane zmianami w krążeniu krwi w żyłach. Są to trudne do wyleczenia rany. Mogą powodować ból, swędzenie i obrzęk. Wokół owrzodzenia mogą pojawić się zmiany skórne, a także może dochodzić do wydzielania płynów. Standardową metodą leczenia tego typu ran jest terapia uciskowa (bandaże lub pończochy), stosuje się ją w celu poprawy przepływu krwi w nogach. Opatrunki aplikuje się pod bandażami uciskowymi w celu ochrony rany i wspomagania procesu gojenia. Poszczególne rodzaje opatrunków różnią się pod względem zdolności do: utrzymywania wilgotnego środowiska, wchłaniania nadmiaru płynu z rany, zmiękczania martwej tkanki, amortyzowania rany, utrzymywania rany w czystości i wolnej od drobnoustrojów oraz utrzymywania świeżo zagojonej skóry w stanie nienaruszonym. Opatrunki hydrożelowe są wypełnione wodnistym żelem i można je stosować do utrzymywania wilgotności rany. Mają wspomagać usuwanie martwej tkanki i przyspieszać wzrost zdrowej skóry.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy porównać opatrunki hydrożelowe z innymi opatrunkami pod względem:

– leczenia żylnych owrzodzeń kończyn dolnych;

– wywoływania jakichkolwiek skutków niepożądanych;

– wywierania jakiegokolwiek wpływu na zmianę wielkości, czas gojenia lub nawrót owrzodzenia;

– poprawy jakości życia pacjentów,

– zmniejszenia natężenia bólu;

– wpływu na koszty leczenia.

Co zrobiliśmy?

Przeszukaliśmy literaturę medyczną oraz zebraliśmy i przeanalizowaliśmy wszystkie odpowiednie badania z randomizacją (RCT; są to badania kliniczne, w których uczestnicy są losowo przydzielani do grupy eksperymentalnej albo kontrolnej), aby odpowiedzieć na to pytanie. Taki rodzaj badań dostarcza najbardziej wiarygodnych danych naukowych. Nie było żadnych ograniczeń dotyczących języka publikacji, miejsca prowadzenia badania, płci lub wieku uczestników, o ile mieli oni owrzodzenia żylne kończyn dolnych. Wykluczyliśmy badania oceniające opatrunki hydrożelowe impregnowane środkami przeciwdrobnoustrojowymi (które zmniejszają obecność bakterii), antyseptycznymi (które zatrzymują lub spowalniają rozwój zarazków) lub analgetycznymi (przeciwbólowymi), ponieważ te interwencje oceniono w innych przeglądach Cochrane.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 4 badania opublikowane w latach 1994–2008, w których wzięło udział 272 uczestników w wieku średnio od 55 do 68 lat. W 2 badaniach nie podano informacji na temat płci uczestników, a w 2 pozostałych wzięło udział 29 kobiet i 51 mężczyzn. Badania dotyczyły stosowania opatrunków hydrożelowych przez 2 lub 4 tygodnie. Opatrunki hydrożelowe porównano z gazą i solą fizjologiczną (słoną wodą), alginianem, miodem manuka lub hydrokoloidem.

– Nie ma pewności, czy istnieje różnica pod względem prawdopodobieństwa całkowitego wygojenia rany, gdy hydrożel porównywano z gazą i solą fizjologiczną albo z miodem manuka.

– Nie ma pewności, czy częstość występowania zakażeń rany różni się między grupami otrzymującymi opatrunki hydrożelowe i miód manuka lub czy istnieje różnica pod względem zmiany wielkości owrzodzenia między stosowaniem opatrunków hydrożelowych a gazy i soli fizjologicznej, alginianu bądź opatrunków hydrokoloidowych.

– W żadnym z badań nie przedstawiono przydatnych wyników dotyczących czasu potrzebnego do wyleczenia owrzodzenia, nawrotu owrzodzenia, jakości życia związanej ze zdrowiem, natężenia bólu i kosztów, więc nie możemy ustalić wpływu stosowania hydrożelu na te punkty końcowe.

Co ograniczyło nasze zaufanie do danych naukowych?

Większość badań była niewielka (tylko jedno z udziałem ponad 100 uczestników) i we wszystkich z nich wykorzystywano metody prawdopodobnie wprowadzające błędy do otrzymanych wyników. Czas trwania obserwacji był krótki (od 2 do 12 tygodni), a badania nie zostały zaprojektowane w celu ustalenia czasu potrzebnego do całkowitego wyleczenia.

Na ile aktualny jest ten przegląd?

Poszukiwano badań opublikowanych do 10 maja 2021 r.