Najważniejsze informacje z przeglądu

Dokonaliśmy przeglądu danych naukowych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania baklofenu u osób uzależnionych od alkoholu (ang. alcohol use disorder, AUD) w celu osiągnięcia i utrzymania abstynencji (zaprzestania picia alkoholu) lub zmniejszenia jego spożycia.

Aktualne dane naukowe wskazują, że może on pomóc osobom z AUD w utrzymaniu abstynencji, a szczególnie osobom, które przeszły już detoksykację. Wyniki porównań z innymi lekami opierały się głównie na jednym badaniu i nie pozwalają na wyciągnięcie wniosków.

Tematy i cele przeglądu

AUD jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych zaburzeń psychicznych, prowadzącym do specyficznych problemów z funkcjonowaniem organizmu, wahań nastroju, trudności z uczeniem się i zapamiętywaniem oraz konsekwencji dla ogólnego samopoczucia i stanu zdrowia. Nadużywanie alkoholu jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia na świecie, powodującym od 20% do 30% przypadków raka przełyku, choroby wątroby, padaczki (drgawek), a także jest przyczyną wypadków komunikacyjnych, samobójstw i innych celowych obrażeń.

Przez wiele lat głównym sposobem leczenia AUD były metody psychospołeczne, jednak stosowanie wyłącznie takich metod miało ograniczoną skuteczność. U dużego odsetka osób uzależnionych od alkoholu nie udaje się uzyskać odpowiedzi na leczenie, a te osoby, u których udaje się to osiągnąć nie pozostają abstynentami przez dłuższy czas. Leki, takie jak baklofen, mogą odgrywać istotną rolę w leczeniu osób uzależnionych od alkoholu.

Metoda badawcza

Poszukiwaliśmy badań z randomizacją (RCT; badania, w których pacjentów przydziela się losowo do jednej z 2 lub więcej grup leczenia lub grup kontrolnych), w których oceniano wpływ stosowania baklofenu na zmniejszenie picia alkoholu lub na osiągnięcie i utrzymanie abstynencji (lub obu), w porównaniu z placebo (nieaktywnym lekiem) lub z innymi lekami. Zebrano podobne badania i oceniono ich wyniki, dzieląc badania według dawek baklofenu, czasu trwania leczenia oraz picia alkoholu na początku leczenia (tj. na uczestników po detoksykacji lub niedetoksykowanych na podstawie tego, czy byli abstynentami, czy nadal pili na początku leczenia).

Podsumowanie wyników

Znaleziono 17 badań, w których wzięło udział 1818 uczestników z AUD. Czas trwania interwencji wahał się od 3 miesięcy do 1 roku. 5 badań przeprowadzono w USA; po 2 w Australii, Francji, Indiach i Włoszech oraz po 1 w Niemczech, Izraelu i Holandii.

Dawki baklofenu wynosiły od 30 do 300 mg dziennie, a w niektórych przypadkach zwiększano je w trakcie leczenia. W 17 badaniach porównano baklofen z placebo (lekiem pozorowanym), w 2 porównano baklofen z akamprozatem (lekiem stosowanym w leczeniu AUD), a w 2 innych porównano baklofen z naltreksonem (lekiem stosowanym w leczeniu AUD).

W porównaniu z placebo baklofen prawdopodobnie pomaga osobom z AUD w zmniejszeniu ryzyka nawrotu choroby i zwiększeniu odsetka dni abstynencji. Efekty te mogą być bardziej widoczne u osób poddanych detoksykacji niż u osób niedetoksykowanych z AUD. Stosowanie baklofenu prawdopodobnie nie wpływa na liczbę dni intensywnego picia, liczbę drinków na dzień picia, nasilenie głodu alkoholu, lęku i depresji, liczbę uczestników, którzy przerwali leczenie z jakiegokolwiek powodu, liczbę uczestników, którzy przerwali leczenie z powodu zdarzeń niepożądanych lub liczbę uczestników, u których wystąpiło co najmniej jedno zdarzenie niepożądane. Baklofen może nasilać działania niepożądane, takie jak zmęczenie, zawroty głowy (uczucie, że wszystko się kręci), senność, suchość w jamie ustnej, drętwienie i skurcze mięśni, ale nie stwierdzono różnic między baklofenem a placebo pod względem innych działań niepożądanych.

Wiarygodność danych naukowych
Pewność co do wiarygodności danych naukowych (tzn. jak bardzo możemy być pewni tego, że dane naukowe są rzetelne) była wysoka dla wyników dotyczących liczby dni abstynencji, liczby osób, u których wystąpiło co najmniej jedno działanie niepożądane, osób, które zrezygnowały z udziału w badaniach z jakiegokolwiek powodu lub przez wystąpienie działań niepożądanych. Pewność co do wiarygodności danych naukowych była umiarkowana w przypadku wyników dotyczących powrotu do picia alkoholu, dni znacznego nadużywania alkoholu i liczby porcji alkoholu wypitych w dniach picia.

Data wyszukiwania danych
Dane naukowe są aktualne do listopada 2021 r. Niniejszy przegląd stanowi aktualizację przeglądu Cochrane opublikowanego w 2018 r.