Najważniejsze informacje

- Nie możemy stwierdzić, czy diaminofluorek srebra (ang. silver diamine fluoride, SDF) jest skuteczniejszy od braku leczenia w zapobieganiu oraz leczeniu próchnicy.

- Nie możemy stwierdzić, czy SDF jest bardziej lub mniej skuteczny w porównaniu z innymi metodami zapobiegania oraz leczenia próchnicy.

- Nowe badania mogą być pomocne w poznaniu niepożądanych skutków stosowania SDF, ustaleniu, czy przebarwienia zębów spowodowane SDF przeszkadzają pacjentom oraz w znalezieniu najlepszej metody leczenia.

Czym jest próchnica zębów?

Próchnica zębów powstaje, gdy bakterie w jamie ustnej rozkładają cukry z pożywienia, wytwarzając kwasy, które uszkadzają szkliwo zębów (twarde powierzchnie). Prowadzi to do powstawania dziur lub ubytków w zębach. Próchnica zębów wpływa na powierzchnię koronową (część znajdującą się nad dziąsłem) zębów mlecznych oraz powierzchnię koronową i korzeniową zębów stałych. Brak zapobiegania oraz leczenia może skutkować bólem zębów, infekcjami oraz utratą zębów.

Jak leczy się próchnicę zębów?

Leczenie próchnicy obejmuje płyny, żele (lakiery) i uszczelniacze. Stosuje się je w celu ochrony zębów przed bakteriami. Leczenie może obejmować także wypełnianie większych ubytków. Diaminofluorek srebra jest niedrogim płynem, który może być aplikowany na ząb przez dentystę lub inny wykwalifikowany personel. Jest odpowiedni dla osób w każdym wieku, w tym osób ze specjalnymi potrzebami zdrowotnymi. Jednakże, diaminofluorek srebra może trwale zabarwić leczoną powierzchnię zęba na kolor czarny bądź ciemnobrązowy.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się:

- czy SDF był skuteczniejszy niż brak leczenia lub inne metody leczenia w zapobieganiu nowej próchnicy zębów, zahamowaniu obecnej próchnicy lub zapobieganiu postępowi próchnicy;

- czy korzyści z aplikowania SDF były zależne od liczby aplikacji, stężenia roztworu lub czasu trwania;

- czy SDF wywoływało niepożądane skutki uboczne, ból zębów oraz czy powstałe przebarwienia były uciążliwe dla stosujących go osób.

Co zrobiliśmy w tym celu?

Szukaliśmy badań, w których porównywano SDF z brakiem leczenia lub z placebo (leczenie pozorowane), a także z innymi metodami leczenia oraz różnymi metodami jego stosowania. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy wiarygodność danych naukowych na podstawie takich kryteriów jak metody badawcze i wielkość badań.

Co znaleźliśmy?

Znaleźliśmy 29 badań obejmujących 12 020 dzieci oraz 1 016 starszych dorosłych.

Najważniejsze wyniki

Nie możemy stwierdzić, czy SDF w porównaniu z brakiem leczenia lub placebo, zapobiega nowym próchnicom w zębach mlecznych lub na powierzchniach koronowych zębów stałych. SDF prawdopodobnie zapobiega nowej próchnicy na powierzchniach korzeniowych zębów stałych. Może także całkowicie zatrzymać próchnicę obecną na zębach mlecznych. Nie mamy jednak pewności, czy całkowicie zatrzymuje próchnicę obecną na powierzchniach koronowych i korzeniowych zębów stałych, zapobiega postępowaniu próchnicy obecnej bez względu na rodzaj zębów, zwiększa ryzyko niepożądanych efektów, ani czy przebarwienia przeszkadzają pacjentom.

W badaniach zastosowano różne podejścia do leczenia (pod względem liczby i częstotliwości aplikacji SDF, stężenia roztworu oraz czasu trwania leczenia). Nie jesteśmy w stanie określić, czy jedno podejście jest skuteczniejsze od innego w zapobieganiu lub zatrzymaniu dalszego rozwoju próchnicy, w występowaniu niepożądanych skutków, czy w problemach związanych z pojawieniem się przebarwień.

Porównując SDF z lakierem fluorkowym, żadne z tych metod leczenia nie wydaje się być skuteczniejsze od drugiego w zapobieganiu nowej próchnicy zębów mlecznych. Nie jesteśmy pewni wpływu na powierzchnie koronowe i korzeniowe zębów stałych. Nie możemy również stwierdzić, czy któraś z metod leczenia jest lepsza od drugiej w zatrzymaniu obecnej próchnicy lub zapobieganiu dalszemu rozwojowi próchnicy w zębach mlecznych, ani czy występują jakiekolwiek różnice w zakresie niepożądanych skutków, bólu zębów lub problemów z pojawiającymi się przebarwieniami.

Porównując SDF z uszczelniaczami, nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy istnieją jakiekolwiek różnice między tymi metodami w zapobieganiu nowej próchnicy na powierzchniach koronowych zębów stałych, ani czy występują różnice w zakresie niepożądanych skutków.

Porównując SDF z wypełnieniami (po uprzednim usunięciu próchnicy wyłącznie za pomocą narzędzi ręcznych), nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy występują jakiekolwiek różnice między tymi metodami w zatrzymaniu obecnej próchnicy w zębach mlecznych, w występowaniu niepożądanych skutków, bólu zębów, ani w problemach z pojawiającymi się przebarwieniami.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych?

Często mieliśmy duże wątpliwości co do przedstawionych danych z następujących przyczyn.

- SDF powoduje przebarwienia na zębach. Wszyscy biorący udział w badaniach wiedzieli, jakie leczenie otrzymali. Mogło to mieć wpływ na rutynę szczotkowania zębów. W większości badań osoba sprawdzająca zęby pod kątem nowej lub obecnej już próchnicy również znała tę informację.

- W momencie porównywania różnych podejść do stosowania SDF, badania były zbyt różne, abyśmy mogli je ze sobą porównywać.

- Chociaż znaleźliśmy 29 badań, większość danych naukowych pochodziła z pojedynczych (lub kilku) badań, które były bardzo małe.

Jak aktualne są te dane

Niniejsze dane naukowe są aktualne do czerwca 2023 roku.