Najważniejsze informacje
Środki neuromodulujące takie jak gabapentyna i pregabalina są lekami, które mogą pomóc w kontrolowaniu odczuwania świądu i reakcji ciała na swędzenie. W porównaniu z doustnymi lekami przeciwhistaminowymi mogą one zmniejszać świąd pooparzeniowy.
Metody fizyczne wykazały zróżnicowaną skuteczność w zmniejszaniu swędzenia po oparzeniu. Masaż i terapia pozaustrojowa falą uderzeniową prawdopodobnie zmniejszają swędzenie pooparzeniowe w porównaniu z grupą kontrolną, podczas gdy dotyk terapeutyczny może nasilać swędzenie w porównaniu z obecnością zespołu pielęgniarskiego.
Interwencje miejscowe wykazały również zróżnicowaną skuteczność w zmniejszaniu swędzenia po oparzeniu. Maść Enalapril prawdopodobnie zmniejsza swędzenie oparzeniowe w porównaniu z grupą kontrolną otrzymującą placebo, podczas gdy krem nawilżający Provase może nie mieć wpływu na świąd pooparzeniowy w porównaniu z kontrolnym kremem nawilżającym.
Czym jest świąd pooparzeniowy?
Świąd pooparzeniowy jest częstym i dobrze poznanym schorzeniem, które zazwyczaj objawia się w dwóch odrębnych ramach czasowych i kontekstach klinicznych. Pierwszy to przemijający świąd, który pojawia się na początku ostrego gojenia się ran; jest bardzo powszechny, ale krótkotrwały. Drugi to świąd po oparzeniach, który jest długotrwały i dość oporny na leczenie.
Jaki był cel przeglądu?
Chcieliśmy sprawdzić, które interwencje w porównaniu z odpowiednią do nich interwencją alternatywną zmniejszą świąd związany z oparzeniami.
W przypadku każdej interwencji wzięliśmy pod uwagę:
- zmianę nasilenia swędzenia związanego z oparzeniami;
- szkodliwe skutki (np. senność) po zakończeniu leczenia;
- stosunek jakości do ceny;
- ból;
- postrzeganą satysfakcję uczestników w związku z interwencją;
- gojenie się ran;
- jakość życia.
Co zrobiliśmy?
Uwzględniliśmy badania, do których włączono uczestników w dowolnym wieku i każdej płci leczonych w placówce opieki zdrowotnej, u których wystąpiło swędzenie w miejscu oparzenia, w miejscu przeszczepu lub miejscu pobrania przeszczepu. Szukaliśmy badań, w których:
- u uczestników potwierdzono świąd związany z oparzeniami (ale nie uwzględniano uczestników, którzy byli zagrożeni swędzeniem związanym z oparzeniami);
- uczestnicy zostali przydzieleni do grup losowo w celu oceny wpływu różnych interwencji w odniesieniu do odpowiadających im grup porównawczych.
Czego się dowiedzieliśmy?
Do przeglądu włączyliśmy 25 badań oceniających 21 interwencji, w których wzięło udział łącznie 1166 uczestników. W 6 badaniach leki neuromodulujące porównywano z lekami przeciwhistaminowymi lub placebo. W 4 badaniach porównywano różne typy laserów z brakiem leczenia lub placebo. W 2 badaniach porównywano stymulację elektryczną ze standardową opieką lub stymulacją pozorowaną. W 6 porównywano różne rodzaje metod fizycznych (np. terapię masażem, dotyk terapeutyczny, terapię pozaustrojową falą uderzeniową, rozszerzoną edukację na temat okładów z żelu silikonowego) względem odpowiednich interwencji alternatywnych. W 5 badaniach porównywano różne rodzaje terapii miejscowych (np. żel silikonowy, hydrożel, maść z enalaprylem, krem nawilżający Provase oraz krem z wosku pszczelego i olejku ziołowego) względem odpowiednich interwencji alternatywnych. W pozostałych dwóch badaniach porównywano różne terapie skojarzone i ziołowe.
- Podczas gdy wszystkie badania wykazały zmianę w zakresie świądu związanego z oparzeniami, tylko w czterech odnotowano szkodliwe skutki. W żadnym z włączonych badań nie odnotowano stosunku jakości do ceny, postrzeganej satysfakcji uczestników z interwencji ani gojenia się ran.
- Jeśli chodzi o leki neuromodulujące, choć gabapentyna, pregabalina i doksepina mogą być bardziej skuteczne w łagodzeniu świądu pooparzeniowego w porównaniu z doustnymi lekami przeciwhistaminowymi, mamy większą pewność, że ondansetron prawdopodobnie zmniejsza świąd pooparzeniowy w porównaniu z doustnymi lekami przeciwhistaminowymi.
- W przypadku terapii miejscowych, CQ-01 (hydrożel) może być bardziej skuteczny w zmniejszaniu swędzenia pooparzeniowego w porównaniu z odpowiednią grupą kontrolną. Maść Enalapril prawdopodobnie zmniejsza swędzenie pooparzeniowe w porównaniu z grupą kontrolną otrzymującą placebo. Krem z żelem silikonowym i krem nawilżający Provase mogą mieć niewielki lub żaden wpływ na swędzenie po oparzeniu. Ze względu na brak danych nie można określić wpływu wosku pszczelego i kremu z olejków ziołowych na świąd pooparzeniowy.
- Uwzględniając metody fizyczne, rozszerzona edukacja na temat stosowania folii z żelu silikonowego może być skuteczniejsza w zmniejszaniu swędzenia pooparzeniowego w porównaniu z konwencjonalną edukacją. Masaż i terapia pozaustrojowa falą uderzeniową mogą być skuteczniejsze w zmniejszaniu świądu pooparzeniowego w porównaniu z odpowiednimi grupami kontrolnymi.
Jakie są ograniczenia danych naukowych?
Nie jesteśmy pewni danych naukowych, ponieważ dla każdego porównania dostępne było tylko jedno lub dwa badania, a do większości badań rekrutowano niewielką liczbę uczestników (średnio 46 osób). W większości badań stosowano metody, które mogły być źródłem błędu, np. świadomość uczestników, do której grupy terapeutycznej zostali przydzieleni.
Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?
Wyniki wyszukiwania są aktualne do września 2022 r.
Tłumaczenie: Anna Witkowska; Redakcja: Małgorzata Maraj