Najważniejsze informacje

Blokada przedziału mięśnia prostownika grzbietu (ang. erector spinae plane block, ESPB) prawdopodobnie nie poprawia intensywności bólu pooperacyjnego 24 godziny po zabiegu, ale może być wykonywana bez ciężkich działań niepożądanych i może zmniejszyć zapotrzebowanie na doustne leki przeciwbólowe, a także efekty uboczne związane z doustnymi lekami przeciwbólowymi.

Co to jest znieczulenie regionalne?

Ostry ból pooperacyjny jest zwykle leczony za pomocą kombinacji leków, takich jak opioidy i znieczuleniem regionalnym. Znieczulenie regionalne to sposób na znieczulenie nerwów przenoszących sygnały bólowe w obszarze, w którym przeprowadzana jest operacja. ESPB to nowa technika, opisana po raz pierwszy w 2016 r., która może ograniczyć stosowanie opioidów w okresie pooperacyjnym, a także związane z opioidami efekty uboczne. Podczas stosowania ESPB miejscowe środki znieczulające są wstrzykiwane w płaszczyźnie powięziowej pod mięśniem prostownika grzbietu i można to zrobić na różnych poziomach kręgosłupa. Mięśnie prostownika grzbietu to grupa mięśni biegnących wzdłuż pleców po każdej stronie kręgosłupa.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Zbadaliśmy skuteczność w łagodzeniu bólu, a także potencjalne skutki uboczne i ryzyka związane z ESPB w porównaniu z brakiem blokady, blokadą placebo (pacjenci otrzymywali zastrzyk soli fizjologicznej zamiast aktywnych leków) i innymi znieczuleniami regionalnymi u dorosłych poddawanych zabiegom chirurgicznym w znieczuleniu ogólnym.

Co zrobiliśmy?

Uwzględniliśmy 64 badania, w których losowo przydzielano pacjentów do jednej z grup leczenia (badania kliniczne z randomizacją), obejmujące łącznie 3973 pacjentów. W badaniach tych wszyscy pacjenci otrzymywali standardową opiekę opioidową, a także różne znieczulenia regionalne zgodnie z przydziałem do grupy.

Co znaleźliśmy?

Ból pooperacyjny w spoczynku 24 godziny po zabiegu nie wykazywał klinicznie istotnej różnicy, bez dodatkowych korzyści w zakresie nasilenia bólu pooperacyjnego.

Działania niepożądane związane z blokadą były bardzo rzadkie i nie zaobserwowano znaczącej różnicy między grupami.

Zużycie doustnych opioidów, a także działania niepożądane związane z opioidami (takie jak nudności i swędzenie) zmniejszyły się w grupach pacjentów leczonych ESPB.

Ograniczenia danych naukowych

Oceniliśmy pewność danych naukowych dla wyników pierwotnych przy użyciu skali GRADE (Grades of Recommendation, Assessment, Development and Evaluation). Pewność danych naukowych oceniono w większości jako niską, w zakresie od umiarkowanej do bardzo niskiej. Było to częściowo spowodowane wieloma małymi badaniami o bardzo zróżnicowanych wynikach.

Wnioski

Obecne dowody sugerują, że ESPB prawdopodobnie nie poprawia intensywności bólu pooperacyjnego jeden dzień po zabiegu poza standardowymi lekami zmniejszającymi ból. ESPB może jednak nie wiązać się z wysokim ryzykiem wystąpienia ciężkich działań niepożądanych związanych z blokadą. Ponadto, ESPB może pomóc w zmniejszeniu zapotrzebowania na leki opioidowe, a tym samym w zmniejszeniu skutków ubocznych związanych z opioidami. Konieczne są dalsze badania w celu lepszego określenia roli ESPB w leczeniu bólu pooperacyjnego.

Jak aktualne są prezentowane dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 4 stycznia 2021 roku.