Kluczowe informacje

Nie mamy pewności, czy płukanie zatok w połączeniu z endoskopową operacją zatok zmniejsza nasilenie objawów oraz czy poprawia funkcjonowanie płuc lub czy zmniejsza konieczność stosowania antybiotyków, w porównaniu z samym płukaniem zatok.

Wystąpił jeden epizod krwawienia podczas operacji, który opanowano podczas zabiegu bez dalszych konsekwencji.

Co to jest mukowiscydoza?

Mukowiscydoza jest chorobą genetyczną, która obejmuje płuca, nos, zatoki oraz kilka innych narządów organizmu. Organizm produkuje gęsty, lepki śluz, który jest trudny do usunięcia i powoduje stan zapalny. Wielu dorosłych i dzieci chorych na mukowiscydozę ma polipy w przewodach nosowych oraz w zatokach w wyniku gromadzenia się gęstego i lepkiego śluzu oraz z powodu utrzymującego się stanu zapalnego. Polipy mogą prowadzić do zwiększonej liczby zakażeń płuc oraz pogarszać jakość życia.

Jak leczy się polipy błony śluzowej nosa w przebiegu mukowiscydozy?

Endoskopowa operacja zatok ma na celu udrożnienie zablokowanych zatok w celu poprawy oddychania oraz ułatwienia usuwania śluzu. Jest to zabieg, z którym wiążą się możliwe działania niepożądane, takie jak krwawienie i uszkodzenie zatok.

Leczenie obejmuje stosowanie szeregu leków (zarówno wziewnych, jak i doustnych), takich jak antybiotyki, sterydy i leki wziewne zawierające nawilżony tlen. W przypadku niedrożności nosa stosuje się również roztwory soli fizjologicznej. Dostępna jest nowa grupa leków zwana modulatorami białka CFTR (ang. cystic fibrosis transmembrane conductance regulator ); leki te są zdolne do naprawy defektu w budowie białka CFTR, ale nie jest jeszcze jasne w jaki sposób mogą one wpływać na polipy błony śluzowej nosa.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Czy u chorych na mukowiscydozę wykonanie samej endoskopowej operacji zatok lub operacji w połączeniu z leczeniem farmakologicznym jest lepsze niż samo leczenie farmakologiczne w celu poprawy jakości życia oraz funkcjonowania płuc bez powikłań? Chcieliśmy również poznać wpływ tego leczenia na ryzyko zakażeń bakteryjnych, zaostrzenia choroby płuc, konieczność stosowania dodatkowych antybiotyków oraz na przeżycie pacjentów.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, w których porównywano różne formy leczenia u pacjentów z rozpoznaną mukowiscydozą, polipami błony śluzowej nosa oraz przewlekłymi problemami z zatokami. Uczestnicy badań musieli zostać przydzieleni do grup terapeutycznych w sposób losowy.

Co udało nam się znaleźć?

Głównie wyniki

Znaleźliśmy 1 badanie, w którym porównywano płukanie zatok (solą fizjologiczną i mometazonem [który jest sterydem]) u 14 młodych dorosłych z płukaniem zatok w połączeniu z operacją endoskopową u innych 14 młodych dorosłych. W badaniu wzięło udział 28 osób w wieku od 19 do 28 lat. U chorych, których poddano operacji i stosowano u nich płukanie zatok z solą fizjologiczną odnotowano większe zmniejszenie nasilenia objawów w obrębie nosa. Odnotowano u nich również mniejszą liczbę zakażeń bakteryjnych przewodów nosowych, stosowali mniej antybiotyków, jak również rzadziej występowały u nich epizody zaostrzeń choroby płuc, jednak nie stwierdzono różnicy w funkcjonowaniu płuc. Jedna osoba krwawiła bardziej niż zwykle podczas operacji, ale zostało to skutecznie opanowane podczas zabiegu bez dalszych powikłań. Badanie nie zawierało informacji na temat przeżywalności pacjentów.

Jakie są ograniczenia zgromadzonych danych naukowych?

Nasze ogólne zaufanie do danych naukowych było bardzo małe, ponieważ nie mogliśmy określić, w jaki sposób uczestników przydzielano do różnych grup terapeutycznych i czy badacze wiedzieli, do której grupy zostanie przydzielona dana osoba. Uczestnicy oraz badacze nie byli zaślepieni, co mogło mieć wpływ na niektóre wyniki, w tym zmiany w jakości życia. Innym powodem naszego małego zaufania jest to, że znaleźliśmy tylko jedno badanie, które obejmowało bardzo małą liczbę uczestników.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane są aktualne do 4 lipca 2022 r.