Najważniejsze informacje

– Nie wiadomo, czy w leczeniu bąblowicy w określonych stadiach torbieli (CE1 i CE3a) cewnikowanie i podawanie Albendazolu jest skuteczniejsze lub bezpieczniejsze w porównaniu z nakłuciem, aspiracją, wstrzyknięciem i ponowną aspiracją (technika PAIR) razem z podawaniem Albendazolu.

– U osób poddawanych operacji laparoskopowej (tzw. „przez dziurkę od klucza”), którym podawano Albendazol, może występować nieco mniej drobnych powikłań, a ich pobyt w szpitalu jest krótszy niż u osób poddawanych operacji otwartej, którym również podawano Albendazol. Nie wiadomo, czy operacja laparoskopowa w połączeniu z podawaniem Albendazolu może prowadzić do zmniejszenia liczby przypadków wznowy lub poważnych powikłań. Wyniki te także odnoszą się do określonych stadiów rozwoju torbieli (CE1, CE2, CE3a lub CE3b).

– Pracownicy ochrony zdrowia opiekujący się osobami chorymi na bąblowicę powinni wziąć pod uwagę bezpieczeństwo różnych opcji leczenia oraz preferencje pacjentów.

Czym jest bąblowica?

Bąblowica, znana również jako echinokokoza, jest infekcją pasożytniczą wywoływaną przez tasiemca. Ludzie mieszkający w państwach słabo i średnio rozwiniętych, na obszarach, gdzie żyją zwierzęta gospodarskie (owce, bydło, świnie, kozy), są najbardziej narażeni, ponieważ cykl rozwojowy tasiemca obejmuje etap zarażenia zwierząt gospodarskich, w tym etap zarażenia psów.

Kiedy człowiek zostaje zarażony, torbiele mogą rozwijać się w dowolnym organie, jednak najbardziej dotkniętym narządem jest wątroba. Torbiele mogą rosnąć i przechodzić przez różne stadia, w których dochodzi do zmiany ich składu z płynnego na półstały i stały. Poszczególne stadia odzwierciedlają stopień aktywności torbieli, na przykład, czy powstały torbiele potomne, lub czy są one nieaktywne i w postaci stałej. Torbiele mogą, ale nie muszą powodować żadnych objawów, a ich występowanie jest uzależnione od ich umiejscowienia w organizmie. Torbiele w wątrobie mogą prowadzić do bólu brzucha i innych nieswoistych objawów. Czasami mogą wystąpić powikłania, takie jak wrzody, pęknięcia torbieli z możliwymi ciężkimi reakcjami alergicznymi lub bąblowica wtórna (tj. rozprzestrzenienie się do jamy brzusznej wraz z powstaniem wielu nowych torbieli).

Niniejszy przegląd poświęcony jest bąblowicy wątroby w aktywnych stadiach.

Jak leczyć bąblowicę?

Leczenie może być trudne i różni się w zależności od kraju. Opcje leczenia zależą od specyfiki torbieli (stadium, liczby, rozmiaru, lokalizacji), dostępnych zasobów zdrowotnych i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Metody leczenia obejmują podawanie doustnych leków przeciwpasożytniczych (Albendazolu), chirurgiczne usunięcie torbieli oraz techniki przezskórne, które polegają na wprowadzeniu igły przez skórę do torbieli znajdującej się wewnątrz wątroby w celu jej opróżnienia.

Jedną z technik przezskórnych jest PAIR ( p rzekłucie, a spiracja, czyli wydobycie zawartości torbieli, i niekcja czyli wstrzyknięcie leku w celu zabicia pasożyta oraz r e-aspiracja, czyli ponowne wydobycie treści torbieli). Zazwyczaj pacjent po zabiegu może wrócić do domu tego samego dnia, po uprzednim usunięciu wszystkich substancji przeciwpasożytniczych z torbieli. Inną techniką przezskórną jest tzw. cewnikowanie. Jest to technika podobna do PAIR, z tą różnicą, że do torbieli wprowadza się również większą plastikową rurkę (cewnik), aby pomóc w dokładnym usunięciu zawartości torbieli przy użyciu substancji przeciwpasożytniczych. Następnie w torbieli pozostawia się cewnik w celu odprowadzenia całego płynu w ciągu następnych 24 godzin lub dłużej.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, które leczenie prowadziło do największego złagodzenia objawów, najmniejszej liczby nawrotów choroby oraz mniejszej liczby skutków ubocznych lub powikłań.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których porównano jedną opcję leczenia bąblowicy (leki doustne, zabieg chirurgiczny, techniki przezskórne) z inną opcją leczenia u osób z bąblowicą wątroby w różnych stadiach aktywności.

Co udało się ustalić?

Uwzględniliśmy trzy badania. Jedno badanie z udziałem 38 dorosłych i dzieci w wieku od 5 do 72 lat przeprowadzone w Turcji porównywało różne metody leczenia przezskórnego i podawania Albendazolu (cewnikowanie oraz metoda PAIR), a dwa pozostałe badania z udziałem 142 dorosłych i dzieci w wieku od 6 do 60 lat przeprowadzone w Indiach i Pakistanie porównywały operację laparoskopową i podawanie Albendazolu z operacją otwartą i stosowaniem Albendazolu. Nie znaleziono danych dotyczących ustępowania objawów lub tego, czy więcej torbieli uległo inaktywacji po 12 miesiącach od leczenia.

Dane naukowe są bardzo niepewne, jeśli chodzi o wpływ cewnikowania i stosowania Albendazolu na nawroty torbieli, zgony i wtórną bąblowicę w porównaniu z metodą PAIR i stosowaniem Albendazolu. Cewnikowanie w połączeniu ze stosowaniem Albendazolu może zwiększyć liczbę poważnych powikłań i może mieć niewielki wpływ na drobne powikłania lub nie mieć żadnego, jednak dane naukowe na ten temat są bardzo niepewne. Cewnikowanie w połączeniu ze stosowaniem Albendazolu może wydłużyć czas pobytu w szpitalu, jednak dane naukowe na ten temat także są bardzo niepewne.

Podobnie, dane naukowe są bardzo niepewne, jeśli chodzi o wpływ operacji laparoskopowej i stosowanie Albendazolu na nawroty torbieli, zgony i poważne powikłania w porównaniu z operacją otwartą wraz ze stosowaniem Albendazolu. Operacja laparoskopowa w połączeniu ze stosowaniem Albendazolu może nieco zmniejszyć liczbę drobnych powikłań i może skrócić czas pobytu w szpitalu w porównaniu z operacją otwartą i stosowaniem Albendazolu.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nie ma pewności co do danych naukowych, ponieważ opierały się one jedynie na dwóch badaniach klinicznych z małą liczbą uczestników. W badaniach nie opisano wszystkich metod leczenia i nie przedstawiono rezultatów, które dotyczyłyby interesujących nas pomiarów punktów końcowych, takich jak złagodzenie objawów. Wszystkie wyniki odnoszą się do konkretnych stadiów rozwoju torbieli.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 4 maja 2023 r.