ยาแก้ซึมเศร้าที่ใช้ในการรักษาอาการปวดเรื้อรังมีประสิทธิผลเพียงใดและก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์หรือไม่

ใจความสำคัญ

• เรามั่นใจในประสิทธิผลของยาต้านอาการซึมเศร้าเพียงชนิดเดียวเท่านั้น: duloxetine เราพบว่าขนาดมาตรฐาน (60 มก.) มีประสิทธิผล และการใช้ยาในขนาดที่สูงขึ้นไม่มีประโยชน์

• เราไม่แน่ใจเกี่ยวกับผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์สำหรับยาแก้ซึมเศร้าใดๆ เนื่องจากข้อมูลสำหรับเรื่องนี้ไม่ดีนัก การวิจัยในอนาคตควรแก้ไขปัญหานี้

• ในการปฏิบัติทางคลินิกสำหรับอาการปวดเรื้อรัง อาจพิจารณาใช้ยา duloxetine ในขนาดมาตรฐานก่อนที่จะใช้ยาแก้ซึมเศร้าชนิดอื่น

• การนำแนวทางที่ยึดบุคคลเป็นศูนย์กลางมาใช้เป็นสิ่งสำคัญ ความเจ็บปวดเป็นประสบการณ์เฉพาะบุคคล และยาบางชนิดอาจใช้ได้ผลกับผู้คน แม้ว่าหลักฐานการวิจัยจะยังไม่มีข้อสรุปหรือไม่มีเลยก็ตาม การศึกษาในอนาคตควรใช้เวลานานกว่านี้และมุ่งเน้นไปที่ผลไม่พึงประสงค์ของยาแก้ซึมเศร้า

อาการปวดเรื้อรังคืออะไร

อาการปวดเรื้อรังคือความเจ็บปวดใดๆ ก็ตามที่กินเวลานานกว่า 3 เดือน ผู้คนมากกว่าหนึ่งในสามทั่วโลกประสบกับอาการปวดเรื้อรัง สิ่งนี้มักส่งผลต่ออารมณ์และความเป็นอยู่ที่ดีของผู้คน และความสามารถในการทำงานและการดำเนินงานประจำวันของพวกเขา

ยาแก้ซึมเศร้ารักษาอาการปวดเรื้อรังได้อย่างไร

ยาแก้ซึมเศร้าเป็นยาที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อรักษาอาการซึมเศร้า ยาแก้ซึมเศร้าประเภทต่างๆ ออกฤทธิ์ต่างกัน ยาแก้ซึมเศร้าที่ทำงานในลักษณะเดียวกันจะถูกจัดเป็นกลุ่ม ประเภทที่พบบ่อยที่สุดคือ Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs), tricyclic antidepressants (TCAs) และ serotonin-noradrenalin reuptake inhibitors (SNRIs) การวิจัยชี้ให้เห็นว่ายาแก้ซึมเศร้าอาจมีประสิทธิผลในการรักษาอาการปวดเนื่องจากสารเคมีชนิดเดียวกันที่ส่งผลต่ออารมณ์ก็อาจส่งผลต่อความเจ็บปวดได้เช่นกัน

เราต้องการค้นหาอะไร

เราต้องการทราบว่ายาแก้ซึมเศร้ามีประสิทธิผลในการจัดการกับอาการปวดเรื้อรังหรือไม่ และทำให้เกิดผลที่ไม่พึงประสงค์หรือไม่

เราทำอะไร

เราค้นหาการศึกษาที่เปรียบเทียบยาแก้ซึมเศร้าใดๆกับการรักษาอื่นๆ สำหรับอาการปวดเรื้อรังทุกประเภท (ยกเว้นอาการปวดหัว) เราเปรียบเทียบการรักษาทั้งหมดโดยใช้วิธีทางสถิติที่เรียกว่าการวิเคราะห์อภิมานเครือข่าย วิธีนี้ช่วยให้เราสามารถจัดอันดับประสิทธิผลของยาแก้ซึมเศร้าชนิดต่างๆ จากดีที่สุดไปหาแย่ที่สุด

เราพบอะไร

เราพบการศึกษา 176 ฉบับ รวมผู้ที่มีอาการปวดเรื้อรัง 28,664 คน การศึกษาเหล่านี้ศึกษาการรักษา 89 ประเภทหรือการผสมผสานกัน การศึกษาส่วนใหญ่ตรวจสอบผลของยาแก้ซึมเศร้าต่อความเจ็บปวดสามประเภท: fibromyalgia (การศึกษา 59 ฉบับ) อาการปวดเส้นประสาท (การศึกษา 49 ฉบับ) และอาการปวดกล้ามเนื้อและกระดูก (เช่น โรคข้อเข่าเสื่อมหรืออาการปวดหลังส่วนล่าง; การศึกษา 40 ฉบับ) ประเภทของยาต้านอาการซึมเศร้าที่พบบ่อยที่สุดที่ตรวจสอบคือ SNRIs (การศึกษา 74 ฉบับ), TCA (การศึกษา 72 ฉบับ) และ SSRIs (การศึกษา 34 ฉบับ) ยาแก้ซึมเศร้าที่พบบ่อยที่สุดที่ตรวจสอบ ได้แก่: amitriptyline (TCA; การศึกษา 43 ฉบับ); duloxetine (SNRI; การศึกษา 43 ฉบับ) และ milnacipran (SNRI; การศึกษา 18 ฉบับ) จากการศึกษา 146 ฉบับที่รายงานว่าเงินทุนของพวกเขามาจากไหน บริษัทยาให้ทุนสนับสนุนการศึกษา 72 ฉบับ การศึกษาโดยเฉลี่ยใช้เวลา 10 สัปดาห์

การศึกษาส่วนใหญ่เปรียบเทียบยาแก้ซึมเศร้ากับยาหลอก (ซึ่งดูเหมือนยาจริงแต่ไม่มียาใดๆ อยู่ในนั้น) แต่การศึกษาบางชิ้นเปรียบเทียบยาแก้ซึมเศร้ากับยาประเภทอื่น ยาแก้ซึมเศร้าชนิดอื่น การรักษาประเภทอื่น (เช่น กายภาพบำบัด) หรือยาแก้ซึมเศร้าชนิดเดียวกันในขนาดต่างกัน

การศึกษาส่วนใหญ่ในการทบทวนนี้รายงานข้อมูลเกี่ยวกับการบรรเทาอาการปวดและผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ มีการศึกษาน้อยที่รายงานเกี่ยวกับคุณภาพชีวิต การนอนหลับ และการทำงานของร่างกาย

ผลลัพธ์หลัก

• Duloxetine อาจมีผลปานกลางต่อการลดความเจ็บปวดและปรับปรุงการทำงานของร่างกาย เป็นยาแก้ซึมเศร้าที่เรามั่นใจมากที่สุด ขนาดยา duloxetine ที่สูงกว่าอาจไม่ให้ประโยชน์อะไรมากไปกว่าขนาดมาตรฐาน สำหรับทุกๆ 1000 คนที่รับประทานดูล็อกซีทีนในขนาดมาตรฐาน 435 รายจะได้รับการบรรเทาอาการปวด 50% เทียบกับ 287 รายที่จะได้รับการบรรเทาอาการปวด 50% เมื่อได้รับยาหลอก

• มิลนาซิปรานอาจลดอาการปวดได้ แต่เราไม่มั่นใจในผลลัพธ์นี้เท่ากับยาดูล็อกซีทีน เนื่องจากมีการศึกษาน้อยกว่าและมีผู้ที่เกี่ยวข้องน้อยกว่า

• การศึกษาส่วนใหญ่ไม่รวมผู้ที่มีภาวะสุขภาพจิต ซึ่งหมายความว่าผู้เข้าร่วมมีความวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้าอยู่ในช่วง 'ปกติ' ในช่วงเริ่มต้นการศึกษา สิ่งนี้จำกัดการวิเคราะห์ผลทางด้านอารมณ์ mirtazapine และ duloxetine อาจช่วยให้อารมณ์ดีขึ้น แต่เราไม่แน่ใจอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์

• เราไม่ทราบเกี่ยวกับผลไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาต้านอาการซึมเศร้าสำหรับอาการปวดเรื้อรัง มีข้อมูลไม่เพียงพอที่จะแน่ใจเกี่ยวกับผลลัพธ์

ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร

ยังมีคำถามอีกหลายข้อที่เราไม่สามารถตอบได้:

• นอกเหนือจาก duloxetine และ milnacipran แล้ว เราไม่มั่นใจในผลลัพธ์จากยาต้านอาการซึมเศร้าอื่นๆ ที่รวมอยู่ในการทบทวนนี้ เนื่องจากมีการศึกษาไม่เพียงพอ

• เราไม่ทราบว่ายาแก้ซึมเศร้ามีประสิทธิผลในการรักษาอาการปวดในระยะยาวหรือไม่ ระยะเวลาการศึกษาโดยเฉลี่ยคือ 10 สัปดาห์

• ไม่มีหลักฐานที่เชื่อถือได้เกี่ยวกับความปลอดภัยในการใช้ยาต้านอาการซึมเศร้าสำหรับอาการปวดเรื้อรัง ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว

• เราไม่ทราบว่ายาแก้ซึมเศร้ามีประสิทธิผลสำหรับผู้ที่มีทั้งอาการปวดเรื้อรังและภาวะซึมเศร้าอย่างไร เนื่องจากการศึกษาส่วนใหญ่ไม่รวมผู้เข้าร่วมที่มีภาวะซึมเศร้าและวิตกกังวล

หลักฐานนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน

รีวิวนี้เป็นข้อมูลล่าสุดถึงเดือนมกราคม 2022

ข้อสรุปของผู้วิจัย: 

การทบทวนและ NMA ของเราแสดงให้เห็นว่าแม้จะมีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับยาแก้ซึมเศร้า 25 ชนิด แต่ยาแก้ซึมเศร้าชนิดเดียวที่เรามั่นใจในการรักษาอาการปวดเรื้อรังคือ duloxetine duloxetine มีประสิทธิภาพปานกลางในทุกผลลัพธ์ในขนาดมาตรฐาน นอกจากนี้ยังมีหลักฐานที่น่าเชื่อถือสำหรับ milnacipran แม้ว่าจะจำเป็นต้องมีการวิจัยคุณภาพสูงเพิ่มเติมเพื่อให้มั่นใจในข้อสรุปเหล่านี้ หลักฐานของยาแก้ซึมเศร้าอื่นๆ ทั้งหมดมีความเชื่อมั่นต่ำ เนื่องจาก RCTs ไม่รวมผู้ที่มีอารมณ์หดหู่ เราไม่สามารถระบุผลของยาแก้ซึมเศร้าสำหรับผู้ที่มีอาการปวดเรื้อรังและภาวะซึมเศร้าได้ ขณะนี้ยังไม่มีหลักฐานที่เชื่อถือได้สำหรับประสิทธิภาพในระยะยาวของยาแก้ซึมเศร้าใดๆ และไม่มีหลักฐานที่เชื่อถือได้เกี่ยวกับความปลอดภัยของยาแก้ซึมเศร้าสำหรับอาการปวดเรื้อรัง ณ เวลาใดๆ

อ่านบทคัดย่อฉบับเต็ม
บทนำ: 

อาการปวดเรื้อรังเป็นเรื่องที่พบบ่อยในผู้ใหญ่ และมักส่งผลเสียต่อความสามารถทางกายภาพ ความเป็นอยู่ และคุณภาพชีวิต การทบทวนก่อนหน้านี้แสดงให้เห็นว่ายาต้านอาการซึมเศร้าบางชนิดอาจมีประสิทธิผลในการลดความเจ็บปวดโดยมีประโยชน์บางประการในการปรับปรุงความพอใจโดยรวมของผู้ป่วยต่อภาวะปวดเรื้อรังบางอย่าง อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีการวิเคราะห์อภิมานเครือข่าย (NMA) ที่ตรวจสอบยาแก้ซึมเศร้าทั้งหมดสำหรับอาการปวดเรื้อรังทั้งหมด

วัตถุประสงค์: 

เพื่อประเมินประสิทธิภาพเปรียบเทียบและความปลอดภัยของยาแก้ซึมเศร้าสำหรับผู้ใหญ่ที่มีอาการปวดเรื้อรัง (ยกเว้นอาการปวดหัว)

วิธีการสืบค้น: 

เราค้นหาฐานข้อมูล CENTRAL, MEDLINE, Embase, CINAHL, LILACS, AMED และ PsycINFO และทะเบียนการทดลองทางคลินิก เพื่อค้นหาการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (RCTs) ของยาแก้ซึมเศร้าสำหรับอาการปวดเรื้อรังในเดือนมกราคม 2022

เกณฑ์การคัดเลือก: 

เรารวม RCTs ที่ตรวจสอบยาแก้ซึมเศร้าสำหรับอาการปวดเรื้อรังเทียบกับยาเปรียบเทียบใดๆ หากตัวเปรียบเทียบคือยาหลอก ยาอื่น ยาแก้ซึมเศร้าอื่น หรือยาแก้ซึมเศร้าชนิดเดียวกันในขนาดที่แตกต่างกัน เรากำหนดให้การศึกษาเป็นแบบปกปิดสองทาง เรารวม RCTs ที่มีเครื่องมือเปรียบเทียบที่ไม่สามารถปกปิดทั้งสองด้านได้ (เช่น จิตบำบัด) แต่จัดการศึกษานั้นว่ามีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดอคติ เราไม่รวม RCTs ที่การติดตามผลน้อยกว่า 2 สัปดาห์และมีผู้เข้าร่วมน้อยกว่า 10 คนในแต่ละกลุ่ม

การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล: 

ผู้วิจัย 2 คนคัดกรองแยกกันคัดเลือก ดึงข้อมูล และประเมินความเสี่ยงของการเกิดอคติ เราสังเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ Bayesian NMA และการวิเคราะห์ pairwise meta-analyses สำหรับแต่ละผลลัพธ์ และจัดอันดับยาแก้ซึมเศร้าในแง่ของประสิทธิผลโดยใช้พื้นผิวใต้กราฟอันดับสะสม (SUCRA) เราใช้ Confidence in Meta-Analysis (CINeMA) และ Risk of Bias due to Missing Evidence in Network meta-analysis (ROB-MEN) เพื่อประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐาน ในกรณีที่ไม่สามารถใช้ CINeMA และ ROB-MEN ได้เนื่องจากความซับซ้อนของเครือข่าย เราใช้ GRADE เพื่อประเมินความแน่นอนของหลักฐาน

ผลลัพธ์หลักของเราคือการบรรเทาอาการปวดอย่างมีนัยสำคัญ (50%) ความรุนแรงของความเจ็บปวด อารมณ์ และเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ ผลลัพธ์รองของเราคือการบรรเทาอาการปวดปานกลาง (30%) การทำงานของร่างกาย การนอนหลับ คุณภาพชีวิต ความประทับใจในการเปลี่ยนแปลงทั่วโลกของผู้ป่วย (PGIC) เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ร้ายแรง และการถอนตัว

ผลการวิจัย: 

การทบทวนนี้และ NMA รวมการศึกษา 176 ฉบับ มีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 28,664 คน การศึกษาส่วนใหญ่ควบคุมด้วยยาหลอก (83) และการศึกษาแบบคู่ขนาน (141) อาการปวดที่พบบ่อยที่สุดที่ตรวจสอบคือ fibromyalgia (การศึกษา 59 ฉบับ); อาการปวดระบบประสาท (การศึกษา 49 ฉบับ) และอาการปวดกล้ามเนื้อและกระดูก (การศึกษา 40 ฉบับ) ระยะเวลาเฉลี่ยของ RCT คือ 10 สัปดาห์ การศึกษา 7 ฉบับไม่ได้ให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์และถูกตัดออกจาก NMA การศึกษาส่วนใหญ่วัดผลลัพธ์ในระยะสั้นเท่านั้น และไม่รวมผู้ที่มีอารมณ์หดหู่และสภาวะสุขภาพจิตอื่นๆ

จากผลลัพธ์ด้านประสิทธิผล duloxetine ถือเป็นยาแก้ซึมเศร้าที่มีอันดับสูงสุดอย่างต่อเนื่องโดยมีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางถึงสูง ในการศึกษา duloxetine ขนาดยามาตรฐานมีประสิทธิภาพพอๆ กับขนาดยาสูงสำหรับผลลัพธ์ส่วนใหญ่ milnacipran มักถูกจัดอันดับให้เป็นยาแก้ซึมเศร้าที่มีประสิทธิผลมากที่สุดรองลงมา แม้ว่าความเชื่อมั่นของหลักฐานจะต่ำกว่า duloxetine ก็ตาม มีหลักฐานไม่เพียงพอที่จะสรุปผลที่ชัดเจนเกี่ยวกับประสิทธิภาพและความปลอดภัยของยาต้านอาการซึมเศร้าชนิดอื่นสำหรับอาการปวดเรื้อรัง

ผลลัพธ์ประสิทธิผลเบื้องต้น

ขนาดยามาตรฐานของ Duloxetine (60 มก.) แสดงผลเล็กน้อยถึงปานกลางสำหรับการบรรเทาอาการปวดอย่างมีนัยสำคัญ (odds ratio (OR) 1.91, 95% ช่วงความเชื่อมั่น (CI) 1.69 ถึง 2.17; การศึกษา 16 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 4490 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง) และความรุนแรงของความเจ็บปวดอย่างต่อเนื่อง (ผลต่างค่าเฉลี่ยมาตรฐาน (SMD) −0.31, 95% CI −0.39 ถึง −0.24; การศึกษา 18 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 4959 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง) สำหรับความรุนแรงของอาการปวด ขนาดมาตรฐานของ milnacipran (100 มก.) แสดงผลเล็กน้อยเช่นกัน (SMD −0.22, 95% CI −0.39 ถึง 0.06; การศึกษา 4 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 1866 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง) mirtazapine (30 มก.) มีผลกระทบปานกลางต่ออารมณ์ (SMD −0.5, 95% CI −0.78 ถึง −0.22; การศึกษา 1 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 406 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) ในขณะที่ duloxetine แสดงผลเล็กน้อย (SMD −0.16, 95% CI −0.22 ถึง −0.1; การศึกษา 26 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 7952 คน หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง); อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญที่ควรทราบคือ การศึกษาส่วนใหญ่ไม่รวมผู้เข้าร่วมที่มีภาวะสุขภาพจิต ดังนั้นคะแนนความวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้าโดยเฉลี่ยจึงมีแนวโน้มที่จะอยู่ในช่วง 'ปกติ' หรือ 'ไม่แสดงอาการ' ที่การตรวจวัดพื้นฐานอยู่แล้ว

ผลลัพธ์ประสิทธิผลรอง

จากผลลัพธ์ด้านประสิทธิภาพรองทั้งหมด (การบรรเทาอาการปวดปานกลาง การทำงานทางกายภาพ การนอนหลับ คุณภาพชีวิต และ PGIC) duloxetine และ milnacipran เป็นยาแก้ซึมเศร้าที่มีอันดับสูงสุดโดยมีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง แม้ว่าผลกระทบจะมีน้อยก็ตาม สำหรับทั้ง duloxetine และ milnacipran ขนาดมาตรฐานมีประสิทธิภาพเท่ากับขนาดสูง

ความปลอดภัย

มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมากสำหรับผลลัพธ์ด้านความปลอดภัยทั้งหมด (เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ร้ายแรง และการออกจากการศึกษา) ในกลุ่มยาแก้ซึมเศร้าทั้งหมด เราไม่สามารถได้ข้อสรุปที่เชื่อถือได้จาก NMA สำหรับผลลัพธ์เหล่านี้

บันทึกการแปล: 

แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว โรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี Edit โดย ผกากรอง 30 พฤศจิกายน 2023

Tools
Information