موضوع چیست؟
کرنبری (به صورت آب میوه، قرص یا کپسول کرنبری) سال‌هاست که برای پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری استفاده می‌شوند. این محصولات حاوی پروآنتوسیانیدین‌ها (PACها) هستند، موادی که می‌توانند از چسبیدن باکتری‌ها به دیواره‌های مثانه پیشگیری کنند. این امر ممکن است به پیشگیری از بروز عفونت‌ها کمک کرده و نیاز افراد شاغل را به وقت گذاشتن برای قرار ملاقات‌های پزشکی کاهش دهد. با این حال، در حال حاضر هیچ رژیم مشخصی برای استفاده از PACها وجود نداشته و هیچ دستورالعمل رسمی توسط مقامات خدمات سلامت در زمینه چگونگی مصرف محصولات کرنبری منتشر نشده است. به خصوص آنکه، دوز پیشنهادی ممکن است روی بسته‌بندی درج نشده باشد.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
نتایج کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را آنالیز کردیم، که وقوع UTI را در افراد مصرف‌کننده یک محصول کرنبری با افراد دریافت‌کننده دارونما (placebo) یا بیمارانی که درمان نشدند، مقایسه کردند. هم‌چنین نتایج RCTها را در مقایسه یک محصول کرنبری با دیگر درمان‌ها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا پروبیوتیک‌ها آنالیز کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 50 مطالعه را شامل 8857 نفر پیدا کردیم. چهل و پنج RCT کرنبری را با دارونما یا عدم درمان مقایسه کردند. مصرف کرنبری در قالب آب میوه، قرص یا کپسول، تعداد UTIها را در زنان مبتلا به UTI مکرر، در کودکان مبتلا به UTI و در افراد مستعد به ابتلا به UTI پس از دریافت مداخله‌ای مانند رادیوتراپی مثانه کاهش داد. با این حال، به نظر نمی‌رسید که UTI در مردان و زنان سالمند ساکن در خانه سالمندان، در بزرگسالان مبتلا به اختلال عملکرد عصبی‌عضلانی مثانه و تخلیه ناقص مثانه، یا در زنان باردار کاهش یابد. تعداد کمی از افراد ابتلا به عوارض جانبی را گزارش کردند که شایع‌ترین آنها درد شکم بود. برای تعیین اینکه مصرف محصولات کرنبری در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌ها یا پروبیوتیک‌ها در پیشگیری از ابتلا به UTIها بیشتر موثر هستند یا خیر، اطلاعات کافی را نیافتیم.
نتیجه‌گیری‌‌ها
استفاده از محصولات کرنبری ممکن است به پیشگیری از بروز UTI که باعث بروز نشانه‌ها در زنان مبتلا به UTI مکرر، در کودکان مبتلا به UTI، و در افرادی که تحت مداخله‌ای در مثانه قرار گرفتند، می‌شود، کمک کند. با این حال، ارزیابی بیشتر در RCTهایی که به خوبی طراحی شده و به صورت آینده‌نگر ثبت شوند، مورد نیاز است تا مشخص شود چه گروهی از مبتلایان به UTI از محصولات کرنبری سود می‌برند.
این بهروزرسانی 26 مطالعه دیگر را اضافه می‌کند، که تعداد کل مطالعات را با 8857 شرکت‌کننده به 50 مورد می‌رساند. این داده‌ها از استفاده از محصولات کرنبری برای کاهش خطر بروز UTI علامت‌دار و تایید شده توسط کشت ادراری در زنان مبتلا به عفونت ادراری عودکننده، در کودکان، و در افراد مستعد ابتلا به UTI پس از مداخلات، حمایت می‌کنند. شواهد موجود در حال حاضر استفاده از آن را در افراد مسن، بیماران مبتلا به مشکلات تخلیه مثانه، یا زنان باردار تایید نمی‌کند.
کرنبری (cranberry) حاوی پروآنتوسیانیدین‌ها (proanthocyanidin; PAC) است که مانع از چسبیدن اشرشیا کلی (Escherichia coli) p-ریشه‌دار شده یا p-fimbriated به سلول‌های اوروتلیال پوشاننده مثانه می‌شود. چندین دهه است که محصولات کرنبری به‌طور گسترده‌ای برای پیشگیری از بروز عفونت‌های مجاری ادراری (urinary tract infection; UTIs) استفاده می‌شوند. این پنجمین بهروزرسانی از مروری است که برای نخستین‌بار در سال 1998 منتشر و در سال 2003؛ 2004؛ 2008؛ و 2012 به‌روز شد.
ارزیابی اثربخشی محصولات کرنبری در پیشگیری از بروز UTI در جمعیت‌های مستعد.
تا تاریخ 13 مارچ 2023 از طریق تماس با متخصص اطلاعات در پایگاه ثبت تخصصی گروه کلیه و پیوند در کاکرین و با استفاده از کلمات جست‌وجوی مربوط به این مرور، به جست‌وجو پرداختیم. مطالعات موجود در پایگاه ثبت از طریق جست‌وجوهای انجام شده در CENTRAL؛ MEDLINE و EMBASE؛ خلاصه مقالات کنفرانس‌ها؛ پورتال جست‌وجوی پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) یا شبه-RCTها از مقایسه محصولات کرنبری در مقابل دارونما (placebo)، عدم درمان خاص یا مداخله دیگر (آنتی‌بیوتیک‌ها، پروبیوتیک‌ها) برای پیشگیری از ابتلا به UTI وارد شدند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به ارزیابی و استخراج داده‌ها پرداختند. اطلاعات در مورد روش‌های انجام، شرکت‌کنندگان، مداخلات و پیامدها (بروز UTIهای علامت‌دار، نتایج کشت مثبت، عوارض جانبی، پایبندی به درمان) گردآوری شدند. در جایی که امکان‌پذیر بود، خطرات نسبی (RR) با 95% فواصل اطمینان (CIs) محاسبه شدند. کیفیت مطالعه با استفاده از ابزار خطر سوگیری (bias) کاکرین مورد ارزیابی قرار گرفت. سطح قطعیت شواهد با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی شد.
برای این بهروزرسانی، 26 مطالعه جدید اضافه شدند، که تعداد کل مطالعات واردشده را به 50 مورد (8857 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده) رساندند. سطح خطر سوگیری برای تولید توالی (sequence generation) و پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) به ترتیب برای 29 و 28 مطالعه پائین گزارش شد. سی و شش مطالعه با خطر پائین سوگیری عملکرد (performance bias)، و 23 مطالعه با خطر پائین سوگیری تشخیص (detection bias) همراه بودند. بیست و هفت، 41، و 17 مطالعه به ترتیب در معرض خطر پائین سوگیری (bias)، سوگیری گزارش‌دهی (reporting bias) و دیگر موارد سوگیری قرار داشتند.
چهل و پنج مطالعه، محصولات کرنبری را با دارونما، آب یا عدم درمان خاص در شش گروه مختلف از شرکت‌کنندگان مقایسه کردند. بیست و شش مورد از این 45 مطالعه توانستند برای پیامد UTI علامت‌دار و تایید شده با کشت ادراری، وارد متاآنالیز شوند. شواهدی با قطعیت متوسط نشان داد که محصولات کرنبری خطر بروز UTI را کاهش دادند (6211 شرکت‌کننده: RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.58 تا 0.84؛ I² = 69%). هنگامی که مطالعات بر اساس اندیکاسیون درمانی به گروه‌هایی تقسیم شدند، محصولات کرنبری احتمالا خطر ابتلا به UTIهای علامت‌دار و تایید شده با کشت ادراری را در زنان مبتلا به UTI مکرر (8 مطالعه، 1555 شرکت‌کننده: RR: 0.74؛ 95% CI؛ 0.55 تا 0.99، I² = 54%)، در کودکان (5 مطالعه، 504 شرکت‌کننده: RR: 0.46؛ 95% CI؛ 0.32 تا 0.68؛ I² = 21%) و در افرادی که به دلیل یک مداخله مستعد ابتلا به UTI بودند (6 مطالعه، 1434 شرکت‌کننده: RR: 0.47؛ 95% CI؛ 0.37 تا 0.61؛ I² = 0%) کاهش دادند. با این حال، ممکن است منفعتی اندک یا عدم منفعت در مردان و زنان سالمند ساکن در خانه سالمندان (3 مطالعه، 1489 شرکت‌کننده: RR: 0.93؛ 95% CI؛ 0.67 تا 1.30؛ %9 = I²؛ شواهد با قطعیت متوسط)، زنان باردار (3 مطالعه، 765 شرکت‌کننده: RR: 1.06؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.50؛ I² = 3%، شواهد با قطعیت متوسط)، یا در بزرگسالان مبتلا به اختلال عملکرد عصبی‌عضلانی مثانه با تخلیه ناقص مثانه (3 مطالعه، 464 شرکت‌کننده: RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.78 تا 1.19؛ I² = 0%؛ شواهد با قطعیت پائین) دیده شود.
دیگر مقایسه‌ها شامل محصولات کرنبری با پروبیوتیک‌ها (سه مطالعه) یا آنتی‌بیوتیک‌ها (شش مطالعه)، قرص‌های کرنبری با آب کرنبری (یک مطالعه)، و دوزهای مختلف PACها (دو مطالعه) بودند.
محصولات کرنبری در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در خطر بروز UTI علامت‌دار و تایید شده با کشت ادراری (2 مطالعه، 385 شرکت‌کننده: RR: 1.03؛ 95% CI؛ 0.80 تا 1.33؛ I² = 0%) یا خطر بروز نشانه‌های بالینی بدون کشت (2 مطالعه، 336 شرکت‌کننده: RR: 1.30؛ 95% CI؛ 0.79 تا 2.14؛ I² = 68%) ایجاد کنند. محصولات کرنبری در مقایسه با پروبیوتیک‌ها ممکن است خطر ابتلا به UTI علامت‌دار و تایید شده توسط کشت ادراری را کاهش دهند (3 مطالعه، 215 شرکت‌کننده: RR: 0.39؛ 95% CI؛ 0.27 تا 0.56؛ I² = 0%). مشخص نیست که میزان اثربخشی میان آب کرنبری و قرص‌های آن یا میان دوزهای مختلف PACها متفاوت است یا خیر، زیرا قطعیت شواهد بسیار پائین بود.
ممکن است تفاوتی در تعداد شرکت‌کنندگان دچار عوارض جانبی گوارشی بین گروه مصرف‌کننده محصولات کرنبری و بیمارانی که با دارونما درمان شده یا درمان خاصی را دریافت نکردند، وجود نداشته باشد (10 مطالعه، 2166 شرکت‌کننده: RR: 1.33؛ 95% CI؛ 1.00 تا 1.77؛ I² = 0%؛ شواهد با قطعیت متوسط). هیچ ارتباط واضحی میان تبعیت از درمان و خطر عود UTI وجود نداشت. هیچ تفاوتی در خطر بروز UTI میان دوزهای کم، متوسط و بالای PACها نشان داده نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.