نارسایی قلبی اصطلاحی است برای توصیف وضعیتی که در آن قلب نمیتواند برونده کافی قلبی را حفظ کند، یا فقط میتواند حفرههای قلب را بیش از حد پر کند. افراد مبتلا به نارسایی قلبی معمولا دچار یک دوره عود کننده و بهبود یابنده از بیماری، همراه با دورههایی از ثبات و اپیزودهای جبران نشده (ناتوانی در کنار آمدن با آسیب قلبی) میشوند، که منجر به بدتر شدن نشانههایی میشود که بستری شدن را در بیمارستان ضروری میکند.
گزینههای درمانی برای نارسایی قلبی از داروها تا پیوند قلب متغیر است، که هر کدام محدودیتهای خاص خود را دارند. کوآنزیم Q10 (یا یوبیکینون (ubiquinone)) به عنوان یک گزینه درمانی در برخی کارآزماییها پیشنهاد شده است. این عامل یک مکمل غذایی بدون نیاز به تجویز پزشک است. کوآنزیم یک مولکول محلول در چربی است که در تولید انرژی درون سلولهای بدن نقش دارد. همچنین میتواند خاصیت آنتیاکسیدانی داشته باشد.
سطوح پائین کوآنزیم Q10 ممکن است با شدت نارسایی قلبی مرتبط باشد. این مولکول در تمام بافتها و اندامهای بدن یافت شده، بیشترین غلظت آن در قلب وجود دارد. دادههای جدید نشان میدهند که تاثیرات مضر ناشی از گونههای فعال اکسیژن (مولکولهای ناپایدار حاوی اکسیژن که به راحتی با سایر مولکولها واکنش نشان میدهند) در افراد مبتلا به نارسایی قلبی افزایش یافته است. کوآنزیم Q10 به دلیل فعالیت آنتیاکسیدانیاش ممکن است به کاهش این تاثیرات سمی، که به اجزای سلولهای قلب آسیب میرساند و سیگنالدهی سلولی را مختل میسازد، کمک کند. کوآنزیم Q10 نقش مهمی در انتقال سیگنالها درون عضله قلب و تولید انرژی ایفا میکند. غلظت آن با شدت نارسایی قلبی رابطه عکس دارد. مصرف مکمل کوآنزیم Q10 میتواند نارسایی قلبی را بهبود ببخشد. از کوآنزیم Q10 گاهی اوقات استفاده میشود زیرا تصور میشود دارای پروفایل ایمنی قابل قبولی بوده و عوارض جانبی قابل توجهی ندارد.
این مرور را برای ارزیابی شواهد موجود در مورد تاثیرات کوآنزیم Q10 در افراد مبتلا به نارسایی قلبی انجام دادیم. ما 11 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده را شامل 1573 شرکتکننده وارد کردیم. این کارآزماییها نسبتا کوچک بودند، و شرکتکنندگان را برای مدت زمان نسبتا کوتاهی پیگیری میکردند. تجزیهوتحلیلها نشان میدهند که کوآنزیم Q10 احتمالا خطر مورتالیتی به هر علتی، و بستری شدن به دلیل نارسایی قلبی را کاهش میدهد. این عامل ممکن است منجر به افزایش، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در خطر انفارکتوس میوکارد، سکته مغزی، یا حوادث جانبی شود. تاثیر کوآنزیم Q10 بر عملکرد قلبی و بهبود نشانه نامطمئن است.
شواهد موجود تا اکتبر سال 2020، در بهترین حالت کیفیت متوسطی دارد، زیرا در برخی مطالعات وارد شده خطر بالای سوگیری (bias) وجود دارد و نتایج هم دقیق، همسو و سازگار نبودند. در حال حاضر هیچ شواهد قانع کنندهای برای حمایت یا رد استفاده از کوآنزیم Q10 برای نارسایی قلبی وجود ندارد.
مطالعات وارد شده شواهدی را با کیفیت متوسط ارائه کردند که کوآنزیم Q10 احتمالا باعث کاهش مورتالیتی به هر علتی و بستری شدن به دلیل نارسایی قلبی میشود. شواهدی با کیفیت پائین حاکی از نتایج غیر-قطعی در مورد تاثیر کوآنزیم Q10 بر خطر انفارکتوس میوکارد یا سکته مغزی است. به دلیل وجود شواهدی با کیفیت بسیار پائین، این موضوع که کوآنزیم Q10 تاثیری بر کسر جهشی بطن چپ یا ظرفیت ورزش دارد یا خیر، بسیار نامطمئن است. شواهدی با کیفیت پائین وجود دارد که کوآنزیم Q10 ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد، یا تفاوتی اندک تا عدم تفاوت ایجاد کند.
در حال حاضر هیچ شواهد قانع کنندهای برای حمایت یا رد استفاده از کوآنزیم Q10 برای نارسایی قلبی وجود ندارد. برای تائید یافتههای ما، انجام کارآزماییهای بیشتر ضروری است.
کوآنزیم Q10 یا coenzyme Q10 یا یوبیکینون (ubiquinone)، یک مکمل غذایی بدون نیاز به تجویز پزشک است. آن یک مولکول محلول در چربی است که به عنوان حامل الکترون در میتوکندری، و در نقش یک کوآنزیم برای آنزیمهای میتوکندریایی عمل میکند. کمبود کوآنزیم Q10 ممکن است با بیماریهای متعددی، از جمله نارسایی قلبی همراه باشد. شدت نارسایی قلبی با شدت کمبود کوآنزیم Q10 مرتبط است. دادههای جدید نشان میدهند که تاثیرات مضر گونههای واکنشی اکسیژن در افراد مبتلا به نارسایی قلبی افزایش مییابد، و کوآنزیم Q10 به دلیل فعالیت آنتیاکسیدانی خود میتواند به کاهش این تاثیرات سمی کمک کند. این عامل همچنین ممکن است در تثبیت کانالهای یونی وابسته به کلسیم در میوکارد و پیشگیری از مصرف متابولیتهای ضروری برای سنتز آدنوزین-5-تریفسفات (adenosine-5'-triphosphate; ATP) نقش داشته باشد. اگرچه تجویز کوآنزیم Q10 بهعنوان درمان اولیه توصیه نمیشود، میتواند برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی مفید باشد. چندین کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده، کوآنزیم Q10 را با سایر روشهای درمانی مقایسه کردهاند، اما هیچ مرور سیستماتیکی از کارآزماییهای تصادفیسازی شده موجود پیش از نسخه اصلی این مرور کاکرین، در سال 2014 انجام نشده است.
بررسی ایمنی و اثربخشی کوآنزیم Q10 در نارسایی قلبی.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ Web of Science؛ CINAHL Plus و AMED را در 16 اکتبر 2020؛ ClinicalTrials.gov را در 16 جولای 2020، و ISRCTN registry را در 11 نوامبر 2019 جستوجو کردیم. محدودیت زبانی را اعمال نکردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده را با طراحی موازی یا متقاطع وارد کردیم که تاثیرات مفید و مضر کوآنزیم Q10 را در افراد مبتلا به نارسایی قلبی ارزیابی کردند. هنگامی که مطالعات متقاطع را شناسایی کردیم، فقط دادههایی را که از فاز اول به دست آمدند، در نظر گرفتیم.
از روشهای استاندارد کاکرین استفاده كردیم، خطر سوگیری (bias) مطالعه را با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» كاكرین بررسی کرده، و از روشهای درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی كیفیت شواهد استفاده كردیم. برای دادههای دو-حالتی، خطر نسبی (RR) و برای دادههای پیوسته تفاوت میانگین (MD) را، هر دو با %95 فواصل اطمینان (CI)، محاسبه کردیم. در جایی که دادههای مناسب در دسترس بود، متاآنالیز را انجام دادیم. سنتز روایتگونه (narrative) را زمانی انجام دادیم که انجام متاآنالیز امکانپذیر نبود. فلو-چارت PRISMA را ارائه کردیم تا جریان انتخاب مطالعه را نشان دهیم.
یازده مطالعه را با 1573 شرکتکننده، برای مقایسه کوآنزیم Q10 با دارونما (placebo) یا درمان مرسوم (کنترل) وارد کردیم. در اکثر مطالعات، حجم نمونه نسبتا کم بود. میان مطالعات انجام شده، تفاوتهای مهمی در دوز روزانه کوآنزیم Q10، دوره پیگیری، و معیارهای تاثیر درمان وجود داشت. همه مطالعات در یک یا چند حوزه سوگیری دارای خطر نامشخص یا بالای سوگیری بودند. فقط برای برخی از پیامدها قادر به انجام متاآنالیز بودیم. هیچ یک از کارآزماییهای وارد شده کیفیت زندگی، اندازهگیری شده با یک مقیاس معتبر، متغیرهای ورزشی (همودینامیک ورزشی)، یا هزینه-اثربخشی را در نظر نگرفتند.
کوآنزیم Q10 احتمالا خطر مورتالیتی به هر علتی را بیش از کنترل کاهش میدهد (RR: 0.58؛ 95% CI؛ 0.35 تا 0.95؛ 1 مطالعه، 420 شرکتکننده؛ تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مثبت اضافی (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB): 13.3؛ شواهد با کیفیت متوسط) .
شواهدی با کیفیت پائین مبتنب بر نتایج غیر-قطعی بین کوآنزیم Q10 و گروههای کنترل از لحاظ خطر انفارکتوس میوکارد (RR: 1.62؛ 95% CI؛ 0.27 تا 9.59؛ 1 مطالعه، 420 شرکتکننده) و سکته مغزی (RR: 0.18؛ 95% CI؛ 0.02 تا 1.48؛ 1 مطالعه، 420 شرکتکننده) وجود داشت.
کوآنزیم Q10 احتمالا میزان بستری شدن را به علت نارسایی قلبی کاهش میدهد (RR: 0.62؛ 95% CI؛ 0.49 تا 0.78؛ 2 مطالعه، 1061 شرکتکننده؛ NNTB: 9.7؛ شواهد با کیفیت متوسط).
شواهدی با کیفیت بسیار پائین نشان میدهد که کوآنزیم Q10 ممکن است کسر جهشی بطن چپ را بهبود ببخشد (MD: 1.77؛ 95% CI؛ 0.09 تا 3.44؛ 7 مطالعه، 650 شرکتکننده)، اما نتایج برای ظرفیت ورزش (MD: 48.23؛ 95% CI؛ 24.75- تا 121.20؛ 3 مطالعه، 91 شرکتکننده)؛ و خطر بروز حوادث جانبی (RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.45 تا 1.10؛ 2 مطالعه، 568 شرکتکننده) قطعی نیست.
کیفیت شواهد را عمدتا به دلیل خطر بالای سوگیری (bias) و عدم دقت کاهش دادیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.