پیام‌های کلیدی
– مشخص نیست که سونوگرافی یک روش جایگزین امیدوارکننده برای اشعه ایکس برای تایید قرار گرفتن مناسب لوله معده‌ای است یا خیر.
– انجام تحقیقات بیشتری برای تعیین صحت سونوگرافی در شناسایی جایگذاری اشتباه لوله‌ها مورد نیاز است.
لوله‌های معده‌ای چه هستند و چرا استفاده می‌شوند؟
مری (لوله غذا) یک لوله عضلانی است که دهان را به معده متصل می‌کند. اگر فردی نتواند غذا را به درستی قورت دهد، ممکن است یک لوله معده‌ای از طریق بینی یا دهان وارد شود تا داروها یا غذای مایع را مستقیما وارد معده کند. با این حال، مراقبت لازم است، زیرا مری بسیار نزدیک به نای (لوله هوا) قرار دارد، که اجازه می‌دهد هوا به ریه‌ها برسد. اگر لوله معده‌ای در جای مناسبی قرار نگیرد و غذا یا دارو وارد نای شود، می‌تواند منجر به عفونت شدید در ریه‌ها (به نام پنومونی) یا دیگر عوارض شود. بنابراین، تایید محل قرارگیری لوله در معده پس از لوله‌گذاری، اهمیت زیادی دارد. قرارگیری صحیح معمولا با استفاده از اشعه ایکس بررسی می‌شود.
چرا جایگزینی اشعه ایکس با سونوگرافی برای تایید قرار گرفتن لوله معده‌ای مهم است؟
سونوگرافی یک تکنیک تصویربرداری تشخیصی است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده می‌کند. این روش می‌تواند در دسترس‌تر و راحت‌تر از اشعه ایکس باشد، به خصوص در مناطقی با منابع محدود.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
ما خواستیم صحت (accuracy) سونوگرافی را در تایید قرار گرفتن لوله داخل معده‌ای تعیین کرده و پتانسیل آن را برای جایگزینی اشعه ایکس به عنوان روش استاندارد ارزیابی کنیم.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
ما 22 مطالعه را با 1939 شرکت‌کننده آنالیز کردیم که به صحت سونوگرافی برای تایید قرار گرفتن لوله معده‌ای نگاه کردند.
یافته‌های مطالعه
اکثر مطالعات نشان دادند که سونوگرافی در تایید قرار گرفتن صحیح لوله خوب عمل کرد، اما داده‌های محدودی در مورد قرار دادن نادرست لوله و عوارض احتمالی وجود داشت، زیرا فقط 152 شرکت‌کننده در این مطالعات یک لوله نادرست داشتند.
در این مطالعات از سه روش سونوگرافی استفاده شد: رویکرد گردن، رویکرد فوقانی شکم، و ترکیبی از هر دو.
سونوگرافی به تنهایی برای تایید قرارگیری مناسب لوله‌های تغذیه‌ای کافی نیست، اما در صورت ترکیب با دیگر آزمایش‌ها، می‌تواند برای تایید لوله‌های درناژ معده مفید باشد.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
بسیاری از مطالعات روش‌های انجام ضعیف یا نامشخصی داشتند، بنابراین اعتماد ما به شواهد کاهش یافت.
فقط هشت مورد از 22 مطالعه، نماینده افرادی بودند که معمولا به لوله معده‌ای نیاز دارند.
نتایج برای قرارگیری نادرست لوله متفاوت بودند.
پژوهش‌های آینده
برای تعیین اینکه سونوگرافی می‌تواند جایگزین اشعه ایکس برای تایید قرار گرفتن لوله معده شود و اینکه می‌تواند به کاهش عوارض ناشی از لوله‌های نادرست کمک کند، به انجام مطالعات بزرگتری نیاز است.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
این مطالعه، مرور قبلی را به‌روز می‌کند. شواهد تا اپریل 2023 به‌روز است.
از 22 مطالعه‌ای که به ارزیابی صحت تشخیصی لوله‌گذاری معده‌ای پرداختند، تعداد کمی از مطالعات دارای خطر پائین سوگیری بودند. بر مبنای شواهد محدود، سونوگرافی به عنوان یک تست تکی برای تایید لوله‌گذاری داخل معده، صحت کافی را ندارد. با این حال، در شرایطی که اشعه ایکس به آسانی در دسترس نیست، سونوگرافی ممکن است برای تشخیص لوله‌گذاری اشتباه معده‌ای مفید باشد. برای تعیین احتمال بروز عوارض جانبی در استفاده از سونوگرافی برای تایید لوله‌گذاری، به انجام مطالعات بزرگتری نیاز است.
لوله‌های معده‌ای (gastric tubes) معمولا برای تجویز داروها و تغذیه از راه لوله برای افرادی که توانایی بلع (swallow) ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. تغذیه از راه لوله‌ای که به اشتباه در مسیر نای (trachea) قرار می‌گیرد می‌تواند منجر به پنومونی (pneumonia) شدید شود. بنابراین، تایید محل قرارگیری لوله در معده پس از لوله‌گذاری، اهمیت زیادی دارد. مطالعات اخیر حاکی از آن است که سونوگرافی، تخمین‌های خوبی را از صحت (accuracy) تشخیصی در تایید مناسب بودن محل لوله‌گذاری فراهم می‌کند. از این رو، سونوگرافی می‌تواند جایگزین مناسبی برای اشعه ایکس (X-rays) در تایید محل قرارگیری لوله، به ویژه در شرایطی باشد که امکانات اشعه ایکس در دسترس نبوده، یا دسترسی به آنها دشوار است.
ارزیابی صحت تشخیصی سونوگرافی به تنهایی یا در ترکیب با روش‌های دیگر برای تایید محل قرارگیری لوله معده‌ای در کودکان و بزرگسالان.
این مرور سیستماتیک، نسخه به‌روز شده از مرور کاکرین منتشرشده قبلی است.
برای این به‌روزرسانی، کتابخانه کاکرین (2021، شماره 6)، MEDLINE (تا اپریل 2023)، Embase (تا اپریل 2023)، پنج بانک اطلاعاتی دیگر (تا جولای 2021)، و فهرست منابع مقالات را جست‌وجو کرده، و با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم.
مطالعاتی را وارد کردیم که به ارزیابی صحت تشخیصی لوله‌گذاری نازو-گاستریک (بینی-معده‌ای) (nasogastric) و اورو-گاستریک (دهانی-معده‌ای) (orogastric) تاییدشده توسط تصویربرداری سونوگرافی با استفاده از اشعه ایکس به عنوان استاندارد مرجع پرداختند. مطالعات «مقطعی» (cross-sectional) و «مورد-شاهدی» (case-control) را وارد مرور کردیم. مطالعات «سری موارد» (case series) یا «گزارش‌های موردی» (case reports) را از مرور خارج کردیم. مطالعاتی که در آنها تصویربرداری اشعه ایکس، استاندارد مرجع نبود یا لوله جایگذاری شده از نوع گاستروستومی (gastrostomy) یا روده‌ای (enteric tube) بود، از مطالعه خارج شدند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کیفیت روش‌شناسی (methodology) را ارزیابی کرده و داده‌ها را از هر یک از مطالعات واردشده استخراج کردند. برای دستیابی به داده‌های ازدست‌رفته، با نویسندگان مطالعات واردشده تماس گرفتیم. داده‌های ویژگی (specificity)، پراکنده بودند. بنابراین، ما یک متاآنالیز فقط حساسیت (sensitivity) را با استفاده از یک مدل رگرسیون لجستیک اثرات تصادفی تک متغیره (univariate random-effects logistic regression model) انجام دادیم تا داده‌های مطالعاتی را با هم ترکیب کنیم که از یک روش و پنجره پژواک (echo window) استفاده کردند.
ما 12 مطالعه جدید را علاوه بر 10 مطالعه‌ای که در نسخه قبلی این مرور وارد شدند، شناسایی کردیم که در مجموع 1939 شرکت‌کننده و 1944 لوله جایگذاری شدند.
به‌طور کلی، سطح خطر سوگیری (bias) را در مطالعات واردشده، پائین یا نامشخص ارزیابی کردیم. هیچ مطالعه‌ای در معرض خطر پائین سوگیری یا نگرانی کم برای قابلیت کاربرد در هر حوزه QUADAS-2 قرار نداشت.
به دلیل بروز کم جایگذاری اشتباه، داده‌های محدودی (152 شرکت‌کننده) برای تشخیص آن (ویژگی) وجود داشت. جمع‌بندی حساسیت سونوگرافی در پنجره‌های پژواک گردن و شکم برابر با 0.96 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.92 تا 0.98؛ شواهد با قطعیت متوسط) برای تزریق هوا و 0.98 (95% CI؛ 0.83 تا 1.00؛ شواهد با اطمینان متوسط) برای تزریق سالین بود. جمع‌بندی حساسیت سونوگرافی در پنجره پژواک شکم معادل 0.96 (95% CI؛ 0.65 تا 1.00؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) برای تزریق هوا و 0.97 (95% CI؛ 0.95 تا 0.99؛ شواهد با قطعیت متوسط) برای روش‌های بدون تزریق بود. به دلیل حجم نمونه بسیار کم، قطعیت شواهد برای ویژگی همه روش‌ها بسیار پائین بود. در شرایطی که اشعه ایکس به آسانی در دسترس نبود و شرکت‌کنندگان برای درناژ تحت لوله‌گذاری معده‌ای قرار گرفتند (8 مطالعه، 552 شرکت‌کننده)، برآوردهای حساسیت سونوگرافی در ترکیب با دیگر تست‌های تاییدی از 0.86 تا 0.98 و برآوردهای ویژگی برابر با 1.00 با فواصل اطمینان (CI) گسترده بودند.
برای مطالعات سونوگرافی به تنهایی (9 مطالعه، 782 شرکت‌کننده)، برآوردهای حساسیت از 0.77 تا 0.98 متغیر بوده و برآوردهای ویژگی معادل 1.00 با CI گسترده یا غیرقابل تخمین، به دلیل عدم وجود جایگذاری اشتباه، بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.