پیشینه
عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی فوقانی (URTIs) شایع‌ترین بیماری عفونی حاد در کودکان، به ویژه در کودکان پیش‌دبستانی، به شمار می‌آید. ویتامین A نقش مثبتی در سیستم ایمنی دارد و ممکن است دفاع میزبان را در برابر عفونت‌ها بهبود بخشد. مطالعات نشان می‌دهند که کودکان مبتلا به کمبود ویتامین بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی قرار دارند. بنابراین، ما نقش مصرف مکمل ویتامین A را در پیشگیری از بروز عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی فوقانی در کودکان پیش‌دبستانی (تا هفت سال) ارزیابی کردیم.
سوال مطالعه مروری
نقش مصرف مکمل ویتامین A در پیشگیری از بروز URTI حاد در کودکان پیش‌دبستانی (تا هفت سال)، در مقایسه با عدم مصرف مکمل، چیست؟
تاریخ جست‌وجو
ما شواهد را تا 8 جون 2023 جست‌وجو کردیم.
ویژگی‌های مطالعه
همه مطالعات وارد شده در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط (دو مورد در هند، دو مورد در آفریقای جنوبی، یک در اکوادور، و یک مورد در هائیتی) انجام شدند. سه مطالعه شامل کودکان سالمی بود که کمبود ویتامین A نداشتند، یک مطالعه شامل کودکان متولد شده از زنان آلوده به HIV، یک مطالعه شامل نوزادان کم‌وزن هنگام تولد، و یک مطالعه شامل کودکانی در مناطقی بود که احتمال ابتلا به سوء‌تغذیه و خشکی چشم در آنها بیشتر بود. در دو مطالعه، ویتامین E یک درمان مشترک بود که علاوه بر ویتامین A تجویز شد.
نتایج کلیدی
شش مطالعه را با حضور 27,351 شرکت‌کننده وارد مرور کردیم. ما به شواهد ارائه‌شده توسط مطالعات، اعتماد بسیار پائین تا پائین داریم.
پنج مطالعه تعداد موارد URTIهای حاد را در یک دوره زمانی گزارش کردند. مطالعات وارد شده بر اساس جمعیت متفاوت بودند و نتایج به اشکال مختلفی ارائه شدند، بنابراین ما فقط توانستیم سه مطالعه را با هم ترکیب کنیم (متاآنالیز). ما مطمئن نیستیم که مصرف مکمل ویتامین A تعداد موارد URTI حاد را در یک دوره دو هفته‌ای کاهش می‌دهد (سه مطالعه، 22,668 شرکت‌کننده). دو مطالعه نسبتی از شرکت‌کنندگان مبتلا به URTI حاد را گزارش کردند. تاثیر مکمل ویتامین A بر نسبتی از شرکت‌کنندگان مبتلا به URTI حاد مشخص نیست (دو مطالعه، 15,535 شرکت‌کننده). فقط یک مطالعه (116 شرکت‌کننده) عوارض جانبی را گزارش کرد و هیچ موردی در نوزادان گروه دارونما (placebo) یا ویتامین A رخ نداد.
دو مطالعه (296 شرکت‌کننده) شدت نشانه‌های ذهنی را گزارش کردند، که با میانگین طول دوره URTI حاد ارائه شد. ویتامین A ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر میانگین دوره زمانی URTI حاد داشته باشد.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
از شواهدی که اطمینان بسیار پائین تا پائین به آنها داریم، دریافتیم که ممکن است استفاده از مکمل ویتامین A برای پیشگیری از بروز عفونت‌های ادراری حاد در کودکان تا هفت سال هیچ فایده‌ای نداشته باشد. برای شناسایی اینکه مصرف مکمل ویتامین A ممکن است موثر باشد، انجام مطالعاتی با کیفیت بالا با تمرکز بر کودکان پیش‌دبستانی مبتلا به کمبود ویتامین A مورد نیاز است.
شواهد مربوط به استفاده از مکمل ویتامین A برای پیشگیری از بروز URTI حاد نامشخص است، زیرا جمعیت، دوز و طول دوره مداخلات و پیامدها میان مطالعات متفاوت هستند. از شواهدی با قطعیت بسیار پائین تا پائین، ما دریافتیم که ممکن است استفاده از مکمل ویتامین A برای پیشگیری از بروز URTI حاد در کودکان تا هفت سال هیچ فایده‌ای نداشته باشد. انجام RCTهای بیشتری برای تقویت شواهد فعلی مورد نیاز است. تحقیقات آتی باید پیامدها را در بازه‌های زمانی طولانی‌تر و با استفاده از ابزارهای معتبر و گزارش‌دهی منسجم گزارش کنند، و از محاسبات با توان کافی اطمینان حاصل کنند تا امکان ترکیب آسان‌تر داده‌ها فراهم شود. در نهایت، ارزیابی مصرف مکمل ویتامین A برای کودکان پیش‌دبستانی مبتلا به کمبود ویتامین A مهم است.
بر اساس مطالعات آنالیز شیوع جهانی، عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی فوقانی (acute upper respiratory tract infections; URTIs) شایع‌ترین بیماری عفونی حاد در کودکان، به ویژه در کودکان پیش‌دبستانی، است. URTIهای حاد منجر به بار (burden) اقتصادی بر خانواده‌ها و جامعه می‌شوند. ویتامین A به ترکیب all-trans-retinol محلول در چربی اشاره دارد و همچنین نشان‌دهنده رتینول و متابولیت‌های فعال آن است. ویتامین A هم با سیستم ایمنی ذاتی (innate immune system) و هم با سیستم ایمنی تطبیقی (adaptive immune system) تعامل دارد و توانایی دفاع میزبان را در برابر عفونت‌ها بهبود می‌بخشد. مطالعات همبستگی (correlation) نشان می‌دهند که کمبود رتینول سرم با خطر بالاتر بروز عفونت‌های دستگاه تنفسی مرتبط است. بنابراین، مصرف مکمل ویتامین A ممکن است در پیشگیری از بروز URTIهای حاد مهم باشد.
ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) مصرف مکمل‌های ویتامین A برای پیشگیری از بروز عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی فوقانی در کودکان تا هفت سال.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ Chinese Biomedical Literature Database و دو پلتفرم ثبت کارآزمایی را تا 8 جون 2023 جست‌وجو کردیم. از سوی دیگر، فهرست منابع همه مطالعات اولیه را بررسی کرده و مرورهای سیستماتیک و کارآزمایی‌های مرتبط را برای یافتن منابع بیشتر بررسی کردیم. هیچ محدودیتی را از نظر زبان یا وضعیت انتشار اعمال نکردیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم، که نقش مکمل ویتامین A را در پیشگیری از بروز URTIs حاد در کودکان تا هفت سال ارزیابی کردند.
روش‌های استاندارد روش‌شناسی (methodology) مورد نظر کاکرین را به کار بردیم.
شش مطالعه (27,351 شرکت‌کننده) را وارد کردیم. چهار مطالعه، RCT و دو مورد، RCT خوشه‌ای (cluster) بودند. همه مطالعات وارد شده در کشورهایی با سطح درآمد متوسط تا پائین (دو مورد در هند، دو مورد در آفریقای جنوبی، یک در اکوادور و یک مورد در هائیتی) انجام شدند. سه مطالعه شامل کودکان سالمی بودند که کمبود ویتامین A نداشتند، یک مطالعه شامل کودکان متولد شده از زنان آلوده به HIV، یک مطالعه شامل نوزادان کم‌وزن در بدو تولد، و یک مطالعه شامل کودکان ساکن در مناطقی با شیوع محلی بالای سوء‌تغذیه و خشکی چشم (xerophthalmia) بودند. در دو مطالعه، ویتامین E یک درمان مشترک بود که علاوه بر ویتامین A تجویز شد. مطالعات وارد شده در معرض خطر بالا یا نامشخص سوگیری (bias) برای تولید تصادفی توالی (random sequence generation)، داده‌های ناقص پیامد و کورسازی (blinding) قرار داشتند.
پیامدهای اولیه
شش مطالعه بروز URTIهای حاد را در طول دوره مطالعه گزارش کردند. پنج مطالعه تعداد موارد URTI حاد را در یک دوره زمانی گزارش کردند، اما ناهمگونی (heterogeneity) جمعیتی وجود داشت و نتایج به اشکال مختلفی ارائه شدند، بنابراین فقط سه مطالعه متاآنالیز شدند. ما از تاثیر مکمل ویتامین A بر تعداد موارد URTI حاد در طول دو هفته مطمئن نیستیم (خطر نسبی (RR): 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.92 تا 1.09؛ I 2 = 44%؛ 3 مطالعه، 22,668 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین). دو مطالعه نسبت شرکت‌کنندگان مبتلا به URTI حاد را گزارش کردند. ما از تاثیر مکمل ویتامین A بر نسبتی از شرکت‌کنندگان مبتلا به URTI حاد مطمئن نیستیم (2 مطالعه، 15,535 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). فقط یک مطالعه (116 شرکت‌کننده) عوارض جانبی را گزارش کرد. هیچ نوزادی در هر دو گروه دارونما (placebo) یا ویتامین A دچار مشکلات تغذیه‌ای (ناتوانی در تغذیه یا استفراغ)، فونتانل برجسته (bulging fontanelle) یا علائم عصبی پیش یا پس از تجویز ویتامین A نشد (شواهد با قطعیت بسیار پائین).
پیامدهای ثانویه
دو مطالعه (296 شرکت‌کننده) شدت نشانه‌های ذهنی را گزارش کردند، که با میانگین طول مدت URTI حاد ارائه شد. ویتامین A ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر میانگین دوره زمانی URTI حاد داشته باشد (شواهد با قطعیت بسیار پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.