Najważniejsze informacje

Leczenie endodontyczne (kanałowe) przeprowadzane na jednej lub wielu wizytach jest równie skuteczne, niezależnie od tego, czy miękka część zęba zawierająca nerwy i naczynia krwionośne (miazga zęba), jest żywa lub martwa.

Obie metody leczenia często wiążą z krótkotrwałym bólem po zabiegu.

Czym jest leczenie kanałowe?

Leczenie kanałowe to powszechny zabieg stomatologiczny, konieczny w przypadku nieodwracalnego uszkodzenia miazgi zęba. Leczenie kanałowe uważa się za skuteczne, gdy nie występują żadne objawy (takie jak ból), nie ma oznak uszkodzenia kości i innych tkanek podtrzymujących ząb w zdjęciach rentgenowskich oraz nie występują żadne objawy zakażenia dziąseł (jak obrzęk lub przetoka [nieprawidłowy kanał]). 

Jak przebiega leczenie kanałowe? 

Leczenie kanałowe można przeprowadzić podczas jednej lub kilku wizyt. Ząb, po odizolowaniu od śliny poprzez umieszczenie wokół niego gumowej warstwy („tamy”), jest otwierany przez koronę (widoczną część zęba) za pomocą wiertła, dzięki czemu uzyskuje się dostęp do miazgi i ją usuwa. Następnie kanał dezynfekuje się przed wypełnieniem.

W przeszłości zabiegi te wykonywano podczas ≥2 wizyt, wprowadzając niewielką ilość leku do kanałów między wizytami w celu zabicia wszelkich pozostałych bakterii, ale obecnie często preferuje się zabiegi jednorazowe bez użycia leków między wizytami. 

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy leczenie kanałowe przeprowadzone podczas jednej wizyty było lepsze, podobnie skuteczne lub gorsze niż leczenie kanałowe wykonane podczas ≥2 wizyt pod względem powodzenia leczenia i ryzyka wystąpienia powikłań po leczeniu.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, w których analizowano skuteczność i powikłania leczenia kanałowego zębów stałych (u dorosłych) w trakcie jednej wizyty oraz podczas wielu wizyt. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy rzetelność danych naukowych, opierając się na czynnikach jak metody badawcze czy wielkość próby.

Jakie badania znaleźliśmy?

Znaleźliśmy 47 badań z udziałem 5805 uczestników. W badaniach porównywano leczenie kanałowe przeprowadzone w trakcie jednej wizyty z leczeniem kanałowym przeprowadzonym podczas ≥2 wizyt w przypadku żywych zębów stałych, martwych zębów stałych lub obu typów zębów. Największe badanie objęło 390 zębów, najmniejsze zaś 26 zębów. Badania przeprowadzono w wielu krajach na całym świecie, najwięcej (12) przeprowadzono w Indiach. 

Co wykazały badania?

To, czy zęby leczy się podczas jednej wizyty lub wielu wizyt może nie wpływać na ryzyko ekstrakcji (usunięcia) zęba, ale jesteśmy bardzo niepewni co do tych wyników (dane naukowe pochodzą z 2 badań). Wyniki leczenia pojedynczej wizyty i wielu wizyt nie wydają się różnić, gdy ocenia się je na podstawie zdjęć rentgenowskich wykonanych 1 rok po zakończeniu leczenia (dane naukowe z 13 badań).

Uczestnicy poddawani leczeniu w trakcie kilku wizyt prawdopodobnie rzadziej odczuwają ból w 1. tygodniu od rozpoczęcia terapii niż uczestnicy poddawani leczeniu podczas jednej wizyty (dane z 5 badań).

Wydaje się, że nie ma różnicy między leczeniem jedno- i wielowizytowym w odniesieniu do innych wyników (tego, czy występuje ból po wypełnieniu i jaka jest jego intensywność, zużycia środków przeciwbólowych, częstości występowania obrzęku lub przetoki), ale nie ma pewności, co do tych wyników.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?  

Jesteśmy umiarkowanie pewni wniosków dotyczących skuteczności leczenia potwierdzonej w zdjęciach rentgenowskich po 1 roku, przy czym wyniki nie różnią się w zależności od tego, czy leczenie przeprowadzono podczas jednej czy wielu wizyt. Podobnie, jesteśmy umiarkowanie pewni wyników dotyczących tego, że wystąpienie bólu w 1. tygodniu od rozpoczęcia leczenia jest bardziej prawdopodobne u osób leczonych podczas jednej wizyty. Możliwe jednak, że w sposobie prowadzenia badań wystąpiły pewne błędy, co mogło wpłynąć na wyniki. 

Nie mamy pewności co do wyników dla pozostałych punktów końcowych, ponieważ dane naukowe opierały się na kilku przypadkach, wyniki poszczególnych badań znacznie się różniły, a niektóre z nich zostały źle przeprowadzone.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację naszych poprzednich wersji opublikowanych w 2007 roku i w 2016 roku. Poszukiwaliśmy danych naukowych opublikowanych do kwietnia 2022 r.