Pytanie badawcze

Jakie są korzyści i szkody wynikające ze stosowania ortez/stabilizatorów stóp (wkładek ortopedycznych) w leczeniu płaskostopia u dzieci?

Wprowadzenie

Dzieci z płaskostopiem mają obniżony łuk stopy. Kiedy dziecko stoi, jego stopy wydają się przylegać płasko do podłoża. Może również stawiać stopy do środka lub dotykać podłogi całą powierzchnią stopy. Czasami płaskostopie może powodować ból lub doprowadzić do zmian w sposobie chodzenia dzieci.

Istnieje wiele niechirurgicznych metod leczenia płaskostopia, jednak większość dzieci nie wymaga żadnej terapii, chyba że mamy do czynienia z bolesnym płaskostopiem.

Ortezy stopy, czyli wkładki ortopedyczne, ćwiczenie mięśni stopy, dobór odpowiedniego obuwia, aktywność fizyczna oraz zmniejszenie masy ciała mogą stanowić integralną część ogólnego postępowania ze stopami. Czasami zalecane jest krótkotrwałe zażywanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Charakterystyka badań

Dane naukowe zawarte w niniejszym przeglądzie Cochrane są aktualne do września 2021 roku. Przeprowadzono 16 badań (1058 dzieci w wieku od 11 miesięcy do 19 lat), które obejmowały trzy grupy: zdrowe dzieci z bezbolesnym płaskostopiem, dzieci z zapaleniem stawów i bolesnym płaskostopiem oraz osoby z zaburzeniem rozwoju koordynacji ruchowej i bolesnym płaskostopiem. Badania przeprowadzono w USA, Australii, Indiach, Iranie, Turcji, Wielkiej Brytanii i Republice Korei. Znaleźliśmy nowe dane naukowe dotyczące obuwia, ćwiczeń oraz różnych rodzajów ortez stóp.

Wyniki badań

Porównanie indywidualnych ortez stóp (ang. custom foot orthoses, CFO) ze zwykłym obuwiem używanym przez osoby z bezbolesnym płaskostopiem:

Odsetek osób nieodczuwających bólu (1 badanie, 106 dzieci) w okresie 12 miesięcy:

12% mniej dzieci chodzących w CFO nie odczuwało bólu (zakres od –26% do 5,5%)

W przypadku dzieci, które chodziły w CFO, 67 na 100 nie odczuwało bólu. Dla porównania w przypadku zwykłego obuwia 79 na 100 dzieci nie odczuwało bólu.

Wycofanie się z badania z powodu skutków ubocznych (3 badania, 211 dzieci):

3% dzieci, które nosiły CFO, wycofały się z badania z powodu działań niepożądanych (zakres od –4% do 13%).

Ze 100 dzieci 72 wycofało się z leczenia płaskostopia za pomocą CFO. Dla porównania przy stosowaniu zwykłego obuwia, 69 dzieci na 100 wycofało się z udziału w badaniu.

Porównanie prefabrykowanych ortez stóp (ang. prefabricated foot orthoses, PFO) ze zwykłym obuwiem używanym przez osoby z bezbolesnym płaskostopiem

Odsetek osób nieodczuwających bólu (1 badanie, 106 dzieci) w okresie 12 miesięcy:

5% mniej dzieci chodzących w PFO nie odczuwało bólu (zakres od –18,9% do 12,6%)

W przypadku dzieci, które stosowały PFO, 74 na 100 nie odczuwało bólu. Dla porównania w przypadku zwykłego obuwia 79 na 100 dzieci nie odczuwało bólu.

Wycofanie się z badania z powodów skutków ubocznych (4 badania, 338 dzieci):

0,7% mniej dzieci wycofało się z leczenia płaskostopia za pomocą PFO z powodu skutków ubocznych (zakres od –15,2% do 16,6%).

Spośród 100 dzieci 71 wycofało się z leczenia płaskostopia za pomocą PFO. Dla porównania przy stosowaniu zwykłego obuwia, 72 na 100 dzieci wycofało się z udziału w badaniu.

Porównanie CFO i PFO w przypadku bezbolesnego płaskostopia

Odsetek osób nieodczuwających bólu (1 badanie, 106 dzieci) w okresie 12 miesięcy:

7% dzieci chodzących w CFO nie odczuwało bólu (zakres od –22,2% do 11,1%)

W przypadku dzieci, które chodziły w CFO, 68 na 100 nie odczuwało bólu. Dla porównania w przypadku PFO 74 na 100 dzieci nie odczuwało bólu.

Wycofanie się z badania z powodów skutków ubocznych (1 badanie, 118 dzieci):

0% dzieci wycofało się z leczenia płaskostopia za pomocą CFO z powodu skutków ubocznych (zakres od –9,2% do 11%).

Spośród 100 dzieci 91 wycofało się z leczenia płaskostopia za pomocą CFO. Dla porównania przy stosowaniu PFO, ze 100 dzieci 91 wycofało się z udziału w badaniu.

W niniejszych badaniach nie opisywano funkcjonowania, jakości życia, skuteczności leczenia oraz skutków ubocznych.

Wiarygodność danych naukowych

Dane naukowe niskiej do bardzo niskiej jakości wskazują, że w odróżnieniu od zwykłego obuwia, CFO i PFO nie różnią się pod względem liczby zdrowych dzieci z bezbolesnym płaskostopiem, które odczuwały ból i zrezygnowały z leczenia ze względu na skutki uboczne. Jakość dowodów jest bardzo niska do niskiej, co osłabia nasze zaufanie do otrzymanych wniosków. Obniżyliśmy stopień pewności danych naukowych, ponieważ powyższe badania zostały źle przeprowadzone oraz nie uzyskaliśmy wystarczającej liczby danych.