Wprowadzenie

W krajach zachodnich kamica pęcherzyka żółciowego występuje u około 10–20% dorosłej populacji. Każdego roku u 1–4% spośród tych osób pojawiają się objawy choroby. Chirurgiczne usunięcie pęcherzyka żółciowego (cholecystektomia) jest podstawową metodą leczenia objawowej kamicy żółciowej. Cholecystektomia laparoskopowa (usunięcie pęcherzyka żółciowego przez małą dziurkę, tzw. port) jest obecnie preferowaną metodą operacji. Jest uważana za metodę mniej bolesną niż klasyczna (tzw. otwarta) operacja.

W poprzednich przeglądach systematycznych wykazano, że podanie do jamy brzusznej leku miejscowo znieczulającego (tj. leku znieczulającego część ciała) jest prawdopodobnie skuteczne i wiąże się z małym odsetkiem poważnych zdarzeń niepożądanych. Dane naukowe w tym zakresie są jednak bardzo niskiej jakości. Przeprowadziliśmy ten przegląd, aby zaktualizować dane o ostatnio opublikowane badania.

Wyszukiwanie i charakterystyka badań

Przeszukaliśmy medyczne bazy danych za okres do 19 stycznia 2021 r. Przeszukaliśmy listy referencyjne wyszukanych badań. Przeszukaliśmy również inne zasoby w celu zidentyfikowania niepublikowanych lub trwających badań za okres do 10 września 2021 r.

Zidentyfikowaliśmy 85 zakończonych badań, z czego 76 badań (obejmujących 4957 pacjentów poddanych cholecystektomii laparoskopowej) dostarczyło danych dotyczących co najmniej jednego z punktów końcowych. Większość uczestników stanowili pacjenci sprawni i zdrowi, poddawani planowej cholecystektomii laparoskopowej. Przydział pacjenta do jednej z grup (ze znieczuleniem miejscowym lub bez) odbywał się losowo, dzięki temu powstają grupy możliwie najbardziej podobne.

Finansowanie

7 badań otrzymało finansowanie od organów zewnętrznych, spośród których 3 oceniono jako zagrożone konfliktem interesów. Kolejne 17 badań zadeklarowało brak finansowania.

Główne wyniki

W 8 badaniach, w których raportowano zgony, żaden z pacjentów nie umarł. W 13 badaniach raportowano poważne skutki uboczne (np. małą częstotliwość rytmu serca lub obniżone ciśnienie tętnicze) i nie wykazano różnicy pod względem częstości występowania skutków ubocznych między osobami otrzymującymi znieczulenie miejscowe a osobami z grupy kontrolnej. W żadnym z badań nie opisywano jakości życia związanej ze zdrowiem. W 12 badaniach odnotowano długość pobytu w szpitalu po operacji i wykazano niewielką różnicę między grupami. W 3 badaniach raportowano wypis ze szpitala w dniu operacji i nie wykazano różnic między grupą pacjentów otrzymujących znieczulenie miejscowe i grupą kontrolną. Natężenie bólu było mniejsze w grupie chorych otrzymujących znieczulenie dootrzewnowe w porównaniu z grupą kontrolną po 4–8 godzinach (57 badań, 4046 uczestników) i po 9–24 godzinach (52 badania, 3588 uczestników); oceniano je za pomocą skali wzrokowo-analogowej (VAS; skala ma postać linijki o długości 10 cm, gdzie 0 oznacza zupełny brak bólu, a 10 najsilniejszy wyobrażalny ból – przyp. tłum.). W żadnym z badań nie raportowano powrotu do codziennych aktywności lub do pracy.

Ponadto znaleźliśmy 2 trwające badania i 1 badanie, które zostało zakończone, ale nie opublikowano jeszcze jego wyników. Te 3 badania są zarejestrowane w rejestrze badań WHO.

Wiarygodność danych naukowych

Większość badań była obciążona dużym ryzykiem błędu systematycznego. Oznacza to, że z powodu sposobu przeprowadzenia badań istnieje możliwość wyciągnięcia błędnych wniosków. Dla większości wyników istniała duża niepewność spowodowana ich nieprecyzyjnością, w związku z czym obniżyliśmy naszą pewność co do ich wiarygodności. Oznacza to, że nie jesteśmy pewni, jakie są rzeczywiste efekty interwencji. Ogólnie rzecz biorąc, wiarygodność danych naukowych była bardzo niska lub niska, co oznacza, że korzyści lub szkody związane ze stosowaniem znieczulenia miejscowego w przypadku cholecystektomii laparoskopowej mogą być większe lub mniejsze.

Wnioski

Poważne zdarzenia niepożądane występowały rzadko (dane naukowe o bardzo niskiej pewności). Znaleźliśmy dane naukowe o umiarkowanej pewności, że stosowanie wlewu dootrzewnowego leku miejscowo znieczulającego prawdopodobnie powoduje skrócenie czasu hospitalizacji. Nie znaleźliśmy żadnych wiarygodnych dowodów na to, że dootrzewnowe podanie znieczulenia miejscowego wpływa na odsetek pacjentów, którzy są wypisywani tego samego dnia po operacji. Stwierdziliśmy, że dootrzewnowe podanie znieczulenia miejscowego zmniejsza natężenie bólu po cholecystektomii laparoskopowej badaniu z randomizacją, ale te dane naukowe były niskiej jakości.

Dalsze badania

Konieczne są dalsze badania. Powinny one obejmować efekty takie jak: jakość życia, czas potrzebny na powrót do normalnej aktywności oraz czas potrzebny na powrót do pracy, które są ważne dla pacjentów poddających się cholecystektomii laparoskopowej i dla osób, które zapewniają środki na leczenie.