Pytanie badawcze

Jakie są dostępne dane naukowe na temat skuteczności stosowania wziewnych antybiotyków w leczeniu zaostrzeń (nasilenia objawów) zakażenia płuc u chorych na mukowiscydozę?

Wprowadzenie

Mukowiscydoza to poważna choroba genetyczna prowadząca do gromadzenia się nieprawidłowo lepkiego śluzu w różnych partiach ciała. Obecność lepkiego śluzu w płucach może prowadzić do nawracających zakażeń. W wyniku zaostrzenia objawy mają cięższy charakter. Antybiotyki stanowią kluczowy element leczenia –można je podawać doustnie, w zastrzyku (dożylnie) lub w postaci leku do inhalacji. Chcieliśmy się dowiedzieć, czy stosowanie antybiotyków wziewnych, w porównaniu z innymi formami ich podania, poprawiało ogólny stan zdrowia badanych. Chorzy na mukowiscydozę mogliby wówczas uniknąć zarówno hospitalizacji koniecznej w przypadku dożylnego podawania antybiotyków, a także niektórych skutków ubocznych. Inhalacja antybiotykami byłaby także łatwiejszą metodą leczenia u osób z utrudnionym dostępem żylnym. Przegląd ten jest aktualizacją poprzedniego przeglądu.

Data wyszukiwania

Ostatnie wyszukiwanie danych naukowych przeprowadzono 7 marca 2022 roku.

Charakterystyka badań

Znaleźliśmy 5 badań klinicznych porównujących różne sposoby podawania antybiotyków podczas leczenia zaostrzeń u łącznie 183 chorych na mukowiscydozę. W 2 badaniach porównywano antybiotyki wziewne z antybiotykami dożylnymi (77 uczestników), a w 3 badaniach porównano łączne stosowanie antybiotyków wziewnych i w zastrzyku z samymi antybiotykami dożylnymi (106 uczestników). We wszystkich badaniach antybiotyki podawane drogą wziewną porównano z tymi samymi antybiotykami podawanymi dożylnie. Liczba uczestników w każdym z badań wynosiła od 16 do 62 osób.

Główne wyniki

Zastosowanie antybiotyków wziewnych w porównaniu z antybiotykami dożylnymi

W jednym badaniu (18 uczestników) stwierdzono zauważalną poprawę pod względem stylu życia wśród uczestników obu grup, jednak w żadnym z badań nie podano informacji o czasie nieobecności w pracy lub szkole. W obu badaniach oceniano czynność płuc, ale w żadnym nie stwierdzono różnic między leczonymi grupami. W jednym badaniu (18 uczestników) stwierdzono brak różnic w zapotrzebowaniu na dodatkowe antybiotyki, a w drugim (59 uczestników) podano informację o czasie jaki upłynął do następnego zaostrzenia – dla żadnego z tych punktów końcowych nie zaobserwowano różnic między grupą otrzymującą antybiotyki wziewne i tą otrzymującą je dożylnie. Tylko w jednym badaniu (18 uczestników) oceniano zdarzenia niepożądane i wykonano badanie mikrobiologiczne plwociny, lecz nie wykryto różnicy między zastosowanymi metodami leczenia dla żadnego z tych punktów końcowych.

‎‎‎Łączne stosowanie antybiotyków w formie inhalacji i w zastrzyku w porównaniu z samymi antybiotykami dożylnymi

W jednym z badań wykazano, że prawdopodobnie nie ma różnicy pod względem jakości życia pomiędzy powyższymi terapiami. W obu badaniach podano informacje na temat czynności płuc, lecz nie stwierdzono różnic między grupami. W jednym z badań klinicznych wykazano niewielką lub żadną różnicę pod względem czasu, jaki upłynął do kolejnego zaostrzenia. W żadnym z badań nie odnotowano potrzeby stosowania dodatkowych antybiotyków; jednak w jednym badaniu (28 uczestników) nie stwierdzono różnic między grupami w liczbie przyjęć do szpitala. W obu badaniach nie stwierdzono różnic pod względem zdarzeń niepożądanych, a w jednym (62 uczestników) stwierdzono brak różnic jeśli chodzi o pojawienie się szczepów opornych na antybiotyki.

Wiarygodność danych naukowych

Oceniliśmy pewność co do wiarygodności zebranych danych naukowych jako bardzo niską lub niską. Nasze obawy co do wiarygodności danych wynikały z tego, że w żadnym z badań nie wskazano, w jaki sposób rozpoznawano mukowiscydozę, ani jak definiowano zaostrzenie choroby. Nie można było utrzymać w tajemnicy przed uczestnikami badań, w której grupie badanej się znajdują, ponieważ porównano różne drogi podawania antybiotyków i uważamy, że to mogło wpłynąć na niektóre wyniki. Ponadto, nie mieliśmy pewności, czy uczestnicy zostali rzeczywiście przypisani do grup losowo, co także mogło wpłynąć na wyniki.