Najważniejsze informacje

• Wareniklina (lek zmniejszający głód nikotynowy) w porównaniu z placebo (tabletką pozorowaną) prawdopodobnie pomaga palącym osobom z HIV rzucić palenie na sześć miesięcy lub dłużej i może nie zwiększać ryzyka wystąpienia ciężkich działań niepożądanych.

• Nie wiemy, czy inne metody stosowane w celu rzucenia palenia tytoniu mogą pomóc osobom z wirusem HIV rzucić palenie na co najmniej sześć miesięcy, ponieważ nie znaleźliśmy wystarczających informacji na ten temat.

• Przyszłe badania powinny być obszerniejsze oraz dostarczać informacji na temat ciężkich działań niepożądanych.

Dlaczego palenie tytoniu wśród osób z HIV stanowi problem?

Na całym świecie wiele osób zakażonych wirusem HIV używa tytoniu, czyli liści i wyrobów tytoniowych, na przykład do palenia, żucia, ssania lub wąchania. Używanie tytoniu powoduje szereg problemów zdrowotnych i prowadzi do licznych zgonów, ale ludzie uzależniają się od nikotyny zawartej w tytoniu i trudno im zerwać z nałogiem. Odsetek palaczy wśród osób zakażonych wirusem HIV jest około czterokrotnie wyższy niż w populacji ogólnej. Niestety, pomimo dostępu do skutecznego leczenia zakażenia HIV, nosiciele tego wirusa mogą stracić około 12 lat życia z powodu palenia tytoniu - to ponad dwukrotnie więcej niż liczba lat, które mogą stracić z powodu samego zakażenia wirusem HIV.

W jaki sposób osoby zakażone wirusem HIV mogą rzucić palenie?

Metody stosowane w celu pomocy ludziom w rzuceniu palenia tytoniu obejmują leki, takie jak nikotynowa terapia zastępcza (NTZ), wareniklina i cytyzyna (leki zmniejszające głód nikotynowy) oraz bupropion (lek przeciwdepresyjny). Inne metody obejmują terapie behawioralne, takie jak informowanie o ryzyku związanym z paleniem (krótka porada) albo doradztwo indywidualne lub grupowe (wsparcie behawioralne). Niektóre systemy opieki zdrowotnej próbują zmienić sposób świadczenia opieki. Nie jest jasne, czy te interwencje mogą pomóc osobom z HIV rzucić palenie.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy znaleźć najlepsze metody pomocy osobom z HIV w rzuceniu używania tytoniu i sprawdzić, czy powodują działania niepożądane.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, które dotyczyły metod rzucenia palenia skierowanych bezpośrednio do osób dorosłych, u których zdiagnozowano zakażenie wirusem HIV. Uwzględnialiśmy także badania dotyczące zmian systemu ochrony zdrowia skierowane do osób z HIV otrzymujących opiekę, lub do personelu medycznego pracującego w tych ośrodkach. Badania porównywały metody rzucenia palenia z zastosowaniem placebo (leczeniem pozorowanym), brakiem leczenia lub inną metodą. Uwzględniliśmy tylko te badania, w których analizowano rzucenie palenia na sześć miesięcy lub dłużej. Najlepiej, jeśli rzucenie palenia było weryfikowane za pomocą testu chemicznego. Chcieliśmy także dowiedzieć się, czy metody rzucenia palenia wywoływały ciężkie działania niepożądane.

Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy nasze zaufanie do danych w oparciu o czynniki takie, jak metody badań i ich wielkość.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 17 badań z udziałem 9959 osób. Dwanaście badań przeprowadzono w USA. Piętnaście dotyczyło rzucenia palenia przez pojedyncze osoby lub grupy. W dwóch badaniach oceniano zmiany w sposobie świadczenia opieki zdrowotnej osobom z HIV uczęszczającym do ośrodków zdrowia.

Wsparcie behawioralne lub zmiana systemu w placówkach ochrony zdrowia w porównaniu z brakiem wsparcia behawioralnego lub jego mniejszą intensywnością
• Nie znaleziono jednoznacznych danych naukowych potwierdzających, że wsparcie behawioralne było skuteczniejsze w rzuceniu palenia niż krótkie porady lub brak wsparcia (7 badań, 2314 osób).

• Zmiana sposobu działania infolinii dla osób rzucających palenie z kierowania ich na infolinię za pośrednictwem faksu na dzwonienie i przekazywanie połączenia do pacjenta w trakcie jego przebywania w szpitalu, nie przyniosła wyraźnych efektów w postaci lepszych wskaźników rzucenia palenia (1 badanie, 25 osób).

• Żadne z badań w tym zestawieniu nie oceniało ciężkich działań niepożądanych.

Porównanie leków pomocnych w rzuceniu palenia z placebo, brakiem leków lub innym rodzajem leków
• Wareniklina prawdopodobnie pomaga osobom z HIV rzucić palenie w porównaniu z placebo (2 badania, 427 uczestników).

• W pojedynczych badaniach analizowano wsparcie behawioralne w połączeniu z NTZ w porównaniu z krótką poradą, wsparcie behawioralne w połączeniu z NTZ w porównaniu z samym wsparciem behawioralnym, stosowanie warenikliny w porównaniu z NTZ oraz stosowanie cytyzyny w porównaniu z NTZ. Dane naukowe nie wykazały, aby którakolwiek z tych metod pomogła rzucić palenie tytoniu.

• Prawdopodobnie nie ma więcej działań niepożądanych wynikających ze stosowania warenikliny niż w przypadku placebo (2 badania, 427 uczestników). Między wsparciem behawioralnym w połączeniu z NTZ a samym wsparciem behawioralnym może nie być żadnej różnicy w odsetku osób, które doświadczają ciężkich działań niepożądanych (1 badanie, 560 osób). W żadnym badaniu nie oceniano ciężkich działań niepożądanych w przypadku wsparcia behawioralnego w połączeniu z NTZ w porównaniu z krótką poradą, podaniem warenikliny w porównaniu z NTZ oraz cytyzyny w porównaniu z NTZ.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nasz poziom zaufania do danych wahał się od umiarkowanego do bardzo niskiego, głównie dlatego, że nie znaleziono wystarczającej liczby badań, aby móc uznać wyniki za pewne, oraz dlatego, że nie zawsze dysponowano wszystkimi informacjami potrzebnymi do oceny jakości badań.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację poprzedniego. Dane naukowe są aktualne do grudnia 2022 roku.