Najważniejsze informacje

- Nie znaleziono wystarczająco dużo danych naukowych o wysokiej pewności, które pomogłyby ustalić, czy podczas wymiany zastawki aortalnej najlepiej jest wykonać konwencjonalne nacięcie mostka na całej długości, czy mniejsze przecięcie górnej części mostka.

- Żadne z powikłań występujących po operacji serca nie pojawiało się częściej w żadnej z grup.

Czym jest wymiana zastawki aortalnej?

Wymiana zastawki aortalnej to powszechny zabieg operacyjny wykonywany w celu wymiany jednej z zastawek serca. Wśród przyczyn, które decydują o konieczności przeprowadzenia tej operacji są zastawki, które nie otwierają lub nie domykają się prawidłowo, co może zdarzyć się w miarę postępującego procesu starzenia. Osoby z wadami zastawki aortalnej mogą odczuwać ból w klatce piersiowej, duszności, a także doświadczyć zapaści lub nagłej śmierci.

Jak można przeprowadzić zabieg wymiany zastawki aortalnej?

Najczęściej operację przeprowadza się otwierając klatkę piersiową poprzez nacięcie mostka na całej jego długości. Inna technika obejmuje wykonanie mniejszego nacięcia metodą „przez dziurkę od klucza”, które oddziela jedynie niewielką część mostka. Wykonanie zabiegu w ten sposób pozwala na zmniejszenie rozmiaru blizny, ale może również sprawić, że operacja będzie bardziej skomplikowana, ponieważ trudniej jest wówczas zobaczyć serce i do niego dotrzeć. Prawdopodobnie przyczyni się to do wydłużenia czasu trwania zabiegu operacyjnego i spadku poziomu jego bezpieczeństwa, nawet jeśli z zewnątrz wygląda on na mniej inwazyjny.

Jaki był cel przeglądu?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy mniejsze nacięcie metodą „przez dziurkę od klucza" (sternotomia częściowa) jest lepsze niż zwykłe nacięcie całego mostka w dół (sternotomia całkowita) podczas wykonywania zabiegu chirurgicznego wymiany zastawki aortalnej u dorosłych. Naszym celem było sprawdzenie, czy obie metody są równie bezpieczne i skuteczne.

Co zrobiliśmy?

Zaktualizowaliśmy napisaną przez nas wcześniej recenzję. Szukaliśmy badań, w których porównywano sternotomię częściową ze sternotomią całkowitą u dorosłych, którzy są poddawani zabiegowi wymiany zastawki aortalnej. Zestawiono ze sobą i podsumowano wyniki badań oraz oceniono wiarygodność danych naukowych, w oparciu o czynniki takie jak metody badawcze i liczba uczestników.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 14 badań, w których uczestniczyło 1395 osób z Europy, Rosji i Afryki Północnej. Pojawiały się w nich bardzo różne stany chorobowe wymagające zabiegu wymiany zastawki aortalnej. Większość uczestników badań miało od 60 do 70 lat, a około połowę z nich stanowili mężczyźni. Uczestnicy w każdej grupie byli podobni.

Może nie być różnicy między grupami w kwestii liczby osób, które zmarły w wyniku operacji. Jeśli 25 na 1000 osób, u których wykonano nacięcie na całej długości mostka, zmarło po operacji, to około 23 (między 11 a 48) na 1000 osób zmarłoby w wyniku operacji poprzez nacięcie mostka metodą „przez dziurkę od klucza". Ponieważ zakres ten waha się od dwóch razy mniej do dwóch razy więcej, trudno stwierdzić, czy ten zabieg operacyjny jest zdecydowanie lepszy lub gorszy.

Ilość czasu potrzebna chirurgom do wspomagania pracy serca za pomocą płucoserca podczas operacji metodą „przez dziurkę od klucza" mogła być średnio o około 11 minut dłuższa - to nieduża różnica. Całkowity czas zatrzymania akcji serca w celu wykonania operacji laparoskopowej (metodą „przez dziurkę od klucza”) może być średnio o 6 minut dłuższy, choć nie było pewności względem uzyskanych danych.

Żadne z ważnych powikłań występujących po operacji serca nie było częstsze w żadnej z grup (infekcje serca, nieregularny rytm serca lub potrzeba pilnej reoperacji z powodu krwawienia), chociaż także w tym przypadku nie było pewności, czy dane naukowe są wystarczająco rzetelne. Krwawienie prawdopodobnie było nieco mniejsze u uczestników badania, którzy przeszli małoinwazyjny zabieg chirurgiczny. W przypadku operacji z wykorzystaniem mniejszego cięcia średnia utrata krwi była o 153 ml mniejsza. Niewykluczone, że nasilenie bólu nie uległo zmianie, a jakość życia nie różniła się między członkami obu grup.

Koszt operacji w przypadku częściowej sternotomii jest prawdopodobnie większy o około 1190 funtów szterlingów.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nie ma wysokiej pewności, co do jakości wyników niniejszego przeglądu. Jednym z głównych problemów związanych z badaniami było to, że były one przeprowadzone na małą skalę i mogły nie wychwycić subtelnych różnic między grupami. Ze względu na rzadkość występowania powikłań po operacji serca, w celu wykrycia niewielkich zmian należy ocenić wiele osób poddanych operacji. Kolejną problematyczną kwestią jest tendencja chirurgów do stosowania wielu różnych technik przeprowadzania operacji. Wystąpiły również praktyczne różnice, co oznacza, że pomiary mogły być inne pod względem czasu i sposobu ich wykonania. Należy zachować ostrożność w wyciąganiu wniosków odnośnie tego, które różnice w grupach uwzględnionych w tym przeglądzie wynikały z wykonania mniejszego nacięcia, a które pojawiły się na skutek innych czynników.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację poprzedniego. Przedstawione dane są aktualne do sierpnia 2021 roku.