Najważniejsze informacje

– Istnieją ograniczone dane naukowe dotyczące korzyści płynących ze stosowania suplementów zawierających witaminę D u dorosłych z otyłością po operacji bariatrycznej. Nie jesteśmy pewni, czy przyjmowanie dużych lub umiarkowanych dawek witaminy D po operacji bariatrycznej poprawia stężenie tej witaminy we krwi lub zmniejsza ryzyko choroby przytarczyc (przytarczyce to cztery gruczoły wielkości grochu zlokalizowane na szyi, których zadaniem jest regulacja stężenia wapnia w organizmie).

– Brakuje danych na temat ryzyka złamań kości i istnieje niewiele źródeł informacji o zmianach w wytrzymałości kości lub o innych skutkach niepożądanych.

Dlaczego po operacji bariatrycznej potrzeba witaminy D?

Chirurgię odchudzającą (zwaną również chirurgią bariatryczną) stosuje się w leczeniu otyłości i problemów z nią związanych. Działa głównie poprzez ominięcie części jelit lub zmniejszenie rozmiaru żołądka w celu zmniejszenia ilości wchłanianego tłuszczu z pożywienia. Jednym z niepożądanych skutków operacji odchudzającej jest słabe wchłanianie witaminy D, która jest ważna w regulowaniu stężenia wapnia we krwi. Małe stężenie witaminy D we krwi zmniejsza stężenie wapnia w organizmie, m.in. poprzez zwiększenie aktywności przytarczyc zlokalizowanych na szyi. W rezultacie gruczoły te produkują więcej parathormonu, co powoduje uwalnianie wapnia z kości. Może to prowadzić do ich osłabienia i złamań, obniżając jakość życia danej osoby. Oczekuje się, że przyjmowanie witaminy D w postaci suplementów przyczyni się do poprawy stężenia witaminy D, zmniejszenia utraty masy kostnej i do potencjalnego zmniejszenia ryzyka złamań u osób, które przeszły operację bariatryczną.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy sprawdzić, czy stosowanie różnych dawek witaminy D, porównując je między sobą albo z placebo (leczeniem pozorowanym), może zmniejszyć ryzyko złamań, poprawić stężenie witaminy D i zmniejszyć stężenie parathormonu.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań dotyczących suplementacji witaminy D u osób poddawanych operacji bariatrycznej. Oceniliśmy jej wpływ na ryzyko złamań, skutki niepożądane, stężenie witaminy D, ryzyko zgonu, wytrzymałość kości, jakość życia i siłę mięśni. Podsumowaliśmy i porównaliśmy wyniki oraz oceniliśmy jakość i wielkość badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

Uwzględniliśmy 5 badań z udziałem 314 uczestników (głównie kobiet w wieku około 40–50 lat) z krajów zachodnich poddanych operacji bariatrycznej. Badania trwały od 3 do 12 miesięcy.

W jednym z badań porównywano stosowanie umiarkowanych dawek witaminy D z placebo przez 3 miesiące. Stosowanie umiarkowanej dawki witaminy D może poprawić całkowite stężenie witaminy D u danej osoby i może skutkować niewielką lub żadną zmianą stężenia parathormonu w porównaniu z placebo (1 badanie, 79 osób). Nie zaobserwowano skutków niepożądanych związanych ze stosowaniem umiarkowanych dawek witaminy D, ale autorzy nie podali wyników z grupy placebo. Nie podano informacji na temat złamań, zgonów, wytrzymałości kości, jakości życia lub siły mięśni.

W 2 badaniach porównywano stosowanie przez 12 miesięcy dużej dawki witaminy D z dawką umiarkowaną. Stosowanie dużej dawki witaminy D może prowadzić do zwiększenia jej stężenia we krwi, w porównaniu ze stosowaniem umiarkowanej dawki tej witaminy, ale dane naukowe są bardzo niepewne. Nie mamy pewności co do skutków niepożądanych stosowania dużych dawek witaminy D (2 badania, 81 osób), ryzyka zgonu (1 badanie, 60 osób), wytrzymałości kości (1 badanie, u 30 osób dokonano pomiaru w kości biodra i u 40 osób dokonano pomiaru w kości przedramienia) lub stężenia parathormonu (2 badania, 72 osoby). Nie podano informacji na temat złamań, jakości życia lub siły mięśni.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nasze zaufanie do wyników było małe lub bardzo małe, ponieważ znaleźliśmy niewiele badań, które obejmowały małą liczbę osób. Dawkowanie witaminy D różniło się w zależności od badania. Większość danych naukowych dotyczyła okresu krótko po operacji i koncentrowała się na stężeniu witaminy D i parathormonu we krwi, nie dostarczając danych na temat wszystkich interesujących nas kwestii.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Dane naukowe są aktualne do czerwca 2023 r.