Na czym polega problem?

Poród przedwczesny (urodzenie dziecka przed 37 tygodniem ciąży) to główna przyczyna zgonów noworodków. Może on również skutkować długotrwałą niepełnosprawnością u dzieci. Personel medyczny stosuje różne metody zapobiegania porodowi przedwczesnemu. Zachęca się, aby ciężarne kobiety zażywały witaminy, ograniczyły palenie tytoniu, stosowały leki w razie wystąpienia infekcji i regularne uczęszczały na wizyty lekarskie. W tym przeglądzie dokonaliśmy oceny różnych sposobów (interwencji) stosowanych w celu zapobiegania porodowi przedwczesnemu. W dniu 2 listopada 2017 r. poszukaliśmy istotnych dokumentów w Cochrane Library.

Dlaczego jest to ważne?

Poród przedwczesny jest bolesnym i kosztownym doświadczeniem, zarówno dla kobiet, ich rodzin, jak i systemów opieki zdrowotnej. Naszym celem było podsumowanie istotnych informacji dla ciężarnych kobiet, pracowników służby zdrowia oraz naukowców.

Jakie dane naukowe znaleźliśmy?

Do naszego przeglądu włączyliśmy 83 przeglądy systematyczne dotyczące oceny skuteczności różnych interwencji w redukcji ryzyka porodu przedwczesnego i śmierci dziecka. W 70 przeglądach zawarta była informacja o porodzie przedwczesnym. Znalezione dane naukowe podzieliliśmy na następujące kategorie: jednoznaczne korzyści lub szkody; ewentualne korzyści lub szkody oraz nieznany wpływ.

Wynik: poród przedwczesny

Jednoznaczne korzyści

Mamy pewność, że następujące interwencje pomogły poszczególnym populacjom kobiet ciężarnych uniknąć porodu przedwczesnego: model ciągłej opieki prowadzony przez położną (zamiast innych powszechnie dostępnych modeli), badania pod kątem infekcji układu moczowo-płciowego, suplementacja cynku u kobiet ciężarnych bez chorób ogólnoustrojowych. Założenie szwu okrężnego szyjki macicy było korzystne w przypadku kobiet w ciąży pojedynczej obciążonych dużym ryzykiem porodu przedwczesnego.

Jednoznaczne szkody

Nie natrafiliśmy na metodę leczenia, która zwiększyła ryzyko porodu przedwczesnego.

Ewentualne korzyści

Następujące interwencje mogą pomóc niektórym grupom kobiet ciężarnych uniknąć porodu przedwczesnego, jednak jesteśmy mniej pewni tych wyników: grupowa opieka przedporodowa dla wszystkich ciężarnych kobiet, podawanie antybiotyków ciężarnym kobietom cierpiącym na bakteriomocz bezobjawowy, wsparcie farmakologiczne w zaprzestaniu palenia tytoniu, suplementacja witaminy D u zdrowych kobiet.

Ewentualne szkody

Znaleźliśmy dwie interwencje, które mogły przyczynić się do pogorszenia stanu niektórych ciężarnych kobiet: progesteron podawany domięśniowo kobietom w ciąży mnogiej obciążonych dużym ryzykiem porodu przedwczesnego oraz suplementacja witaminy D, wapnia i innych składników mineralnych u zdrowych kobiet.

Wynik: zgon okołoporodowy

Jednoznaczne korzyści

Mamy pewność odnośnie danych naukowych dotyczących modelu ciągłej opieki prowadzonej przez położną (dla wszystkich ciężarnych kobiet) oraz badania metodą Dopplera płodu i naczyń pępowinowych w grupie ciężarnych kobiet obciążonych dużym ryzykiem. Te interwencje zdawały się zmniejszać ryzyko śmierci dziecka.

Jednoznaczne szkody

Nie natrafiliśmy na interwencję, która zwiększyła ryzyko śmierci noworodka.

Ewentualne korzyści

Założenie szwu okrężnego szyjki macicy było korzystne w przypadku kobiet w ciąży pojedynczej obciążonych dużym ryzykiem porodu przedwczesnego.

Ewentualne szkody

W jednym z przeglądów przedstawiono ewentualne szkody wynikające z rzadszych wizyt kontrolnych przed porodem, nawet u kobiet obciążonych małym ryzykiem powikłań ciążowych. Kobiety ciężarne, o których jest mowa w tym przeglądzie otrzymały wcześniej opiekę przedporodową w ograniczonym zakresie.

Wyniki: poród przedwczesny i zgon okołoporodowy

Nieznane korzyści lub szkody

W przypadku kobiet ciężarnych obciążonych dużym ryzykiem porodu przedwczesnego (wynikającym z różnych przyczyn, w tym z ciąży mnogiej), nie wiadomo czy domowe monitorowanie (czynności serca płodu i czynności skurczowej macicy; przyp.tłum.) było korzystne czy szkodliwe. W przypadku kobiet z ciążą mnogą obciążonych dużym ryzykiem: leżenie w łóżku, profilaktyczne zażywanie doustnych beta-mimetyków, podawanie progesteronu dopochwowo oraz szew okrężny szyjki macicy przyniosło nieznane korzyści lub szkody.

Co to oznacza?

Cochrane Library posiada cenne informacje, które mogą być istotne dla kobiet, lekarzy, położnych i naukowców, którzy pragną zapobiegać porodom przedwczesnym. Podsumowaliśmy wyniki przeglądów systematycznych w celu przedstawienia skuteczności różnych strategii, które mogą zapobiec porodowi przedwczesnemu. Przedstawiliśmy nasze dane w formie przejrzystych wykresów z ikonami graficznymi, aby pokazać, jak była nasza pewność odnośnie wyników oraz nakierować czytelników na obiecujące metody leczenia dotyczących poszczególnych grup kobiet ciężarnych.

W ramach tego przeglądu nie znaleźliśmy aktualnych informacji w Cochrane Library odnośnie istotnych metod leczenia, takich jak pessar położniczy (krążek; przyp.tłum.), progesteron dopochwowy oraz przesiewowe badanie ultrasonograficzne szyjki macicy. Nie znaleźliśmy danych naukowych wysokiej jakości dotyczących kobiet w ciąży mnogiej obciążonych dużym ryzykiem porodu przedwczesnego. Istotne jest, aby kobiety ciężarne i opiekujący się nimi personel medyczny rozważyli, czy poszczególne strategie zapobiegania porodowi przedwczesnemu są korzystne dla indywidualnych kobiet czy dla określonych populacji.