Najważniejsze informacje

W niniejszym przeglądzie Cochrane nie wykazano, aby witamina D zapewniała ochronę przed ostrymi zaostrzeniami przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) – przewlekłej, zapalnej choroby płuc powodującej trudności w oddychaniu. Badanie nie wykazało również, aby witamina D łagodziła objawy ogólne u osób chorych na POChP.

Dlaczego uznaliśmy, że witamina D może być korzystna dla osób z POChP?

Niski poziom witaminy D ("witaminy słońca") we krwi wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia ciężkich zaostrzeń POChP. W trakcie zaostrzeń pacjenci mają trudności z oddychaniem i nasilony kaszel - ciężkie zaostrzenia choroby definiuje się jako te, które wymagają tabletek lub zastrzyków ze sterydami. Dlatego pomyśleliśmy, że suplementacja mająca na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu witaminy D może pomóc zapobiegać zaostrzeniom choroby i poprawić kontrolę objawów.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy suplementacja witaminy D:

• zmniejsza ryzyko zaostrzeń POChP;

• poprawia kontrolę objawów POChP;

• nie powoduje żadnych negatywnych skutków ubocznych.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których porównywano wpływ witaminy D w porównaniu z placebo (pozorowanym lekiem) na ryzyko ostrych zaostrzeń POChP i kontrolę objawów POChP. Nie zastosowaliśmy żadnych ograniczeń dotyczących dawki podawanej witaminy D, sposobu jej podania ani też czasu trwania badania. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy stopień naszego zaufania do dowodów, biorąc pod uwagę takie czynniki, jak metody badawcze.

Przeanalizowaliśmy również, czy efekty suplementacji witaminą D różniły się w zależności od poziomu witaminy D u uczestników przed przyjęciem suplementów (poziom wyjściowy), początkowego stopnia zaawansowania POChP oraz regularnego stosowania leków sterydowych.

Czego się dowiedzieliśmy?

W niniejszym przeglądzie uwzględniliśmy dane z 10 badań, w których wzięło udział łącznie 1372 osoby. Pięć z tych badań dostarczyło danych na temat częstości występowania poważnych zaostrzeń. Badania trwały od sześciu tygodni do 40 miesięcy, a wszystkie skupiały się na konkretnej formie witaminy D, zwanej cholekalcyferolem lub witaminą D ₃ . Jest to najpopularniejsza forma witaminy D w tabletkach. Badano również inną formę, zwaną kalcytriolem. Większość uczestników miała łagodną lub umiarkowaną postać POChP, a nieliczni mieli zdiagnozowaną ciężką postać POChP.

• Ogólnie rzecz biorąc, podawanie ludziom suplementów witaminy D ma niewielki lub żaden wpływ na ryzyko zaostrzenia POChP w porównaniu z osobami, którym podawano placebo (pozorowane leki).

• Witamina D nie miała też żadnego wpływu na odsetek osób, u których wystąpił jeden lub więcej epizod zaostrzenia choroby w okresie objętym badaniem.

• Suplementacja witaminy D prawdopodobnie nie ma żadnego wpływu na pojemność płuc ani na ryzyko wystąpienia poważnych, szkodliwych skutków ubocznych.

• Suplementacja witaminy D może mieć niewielki lub żaden wpływ na ryzyko zgonu lub jakość życia uczestników.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

• Jesteśmy przekonani, że witamina D nie ma wpływu na zaostrzenia POChP i mamy umiarkowaną pewność, że prawdopodobnie ma niewielki lub żaden wpływ na pojemność płuc i ryzyko wystąpienia poważnych szkodliwych skutków ubocznych.

• Nie mamy jednak pewności co do danych dotyczących ryzyka zgonu z powodu POChP, ponieważ opierają się one na badaniach przeprowadzonych na małej liczbie uczestników. Nie mamy również dużego zaufania do danych dotyczących jakości życia, ponieważ w różnych badaniach stosowano szereg pomiarów, których nie można było łatwo porównywać.

• Nie mamy dużego zaufania do wyników jednego badania, ponieważ polegało na przypominaniu sobie codziennych objawów w ciągu ostatnich dwóch miesięcy bez korzystania z dziennika. Badanie to dostarczyło danych na temat jednego z głównych punktów końcowych, czyli funkcji płuc u osób chorych na POChP. Jednakże, gdy powtórzyliśmy analizę z wyłączeniem tego badania, ogólny wynik nie uległ zmianie – suplementacja witaminy D nie miała wpływu w żadnym z przypadków.

Przyszłe badania

Zalecamy dalsze badania nad bilansem korzyści i szkód związanych ze stosowaniem suplementów witaminy D w POChP u osób, u których początkowe stężenie witaminy D jest bardzo niskie lub bardzo wysokie, ponieważ znaleźliśmy niewiele danych, które pomogły nam odpowiedzieć na pytania dotyczące tych grup.

Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 24 sierpnia 2022 r.