Czy wsparcie w czasie ciąży lub w ciągu dwóch lat po porodzie poprawia zdolności rodzicielskie lub dobrostan psychiczny rodziców, którzy doświadczają objawów związanych z traumą, lub doświadczyli maltretowania w dzieciństwie?

Najważniejsze informacje

Większość danych albo sugerowała, że interwencje rodzicielskie, wychowawcze i psychologiczne miały niewielki albo żaden wpływ na dobrostan psychiczny rodziców i zdolności rodzicielskie, z drugiej strony były one niskiej jakości, więc zaufanie do wyników było bardzo niepewne.

Interwencje rodzicielskie mogłyby nieznacznie polepszyć relacje między matkami i ich dziećmi w porównaniu ze standardową opieką.

Jedna z interwencji psychologicznych mogła pomóc nieco większej liczbie matek rzucić palenie w ciąży w porównaniu ze standardowym leczeniem. Inna interwencja psychologiczna może potencjalnie nieznacznie poprawić relacje między rodzicami, a jeszcze inna może nieznacznie poprawić umiejętności rodzicielskie.

Interwencje dla rodziców ze złożonym zespołem stresu pourazowego (ang. post-traumatic stress disorder, PTSD) lub doświadczających maltretowania w dzieciństwie

Maltretowanie w dzieciństwie może prowadzić do złożonego zespołu stresu pourazowego (ang. complex post-traumatic stress disorder, CPTSD) w dorosłym życiu i problemów z relacjami. Osoby, które doświadczyły maltretowania w dzieciństwie, są również bardziej narażone na inne przeciwności losu i nierówności zdrowotne. Problemy te mogą wpływać na kształtowanie postaw rodzicielskich i prowadzić do "międzypokoleniowych cykli" traumy (traumy transgeneracyjnej; przyp. tłum).

Rodzaje wsparcia dla rodziców, którzy doświadczyli maltretowania w dzieciństwie, obejmują terapie psychologiczne, interwencje wychowawcze, poprawę stanu umysłu i ciała oraz podejścia biomedyczne, terapie farmakologiczne i podejścia systemowe.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, które z tych form wsparcia pomogły poprawić zdolności rodzicielskie i dobrostan psychiczny rodziców, którzy doświadczyli maltretowania w dzieciństwie lub CPTSD.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, w których sprawdzano skuteczność tych interwencji w porównaniu ze zwykłym wsparciem okołoporodowym pod względem poprawy umiejętności wychowawczych i dobrostanu psychicznego rodziców. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań, jak również oceniliśmy nasze zaufanie do danych naukowych, w oparciu o czynniki takie jak metodologia badań i wielkość próby.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 15 badań, do których włączono 1925 rodziców, wobec których w dzieciństwie stosowano przemoc i/lub, u których występowały objawy CPTSD lub PTSD. Około połowa badań obejmowała osoby, które doświadczyły umiarkowanie ciężkiego znęcania się w dzieciństwie, podczas gdy pozostałe osoby doświadczyły niższego poziomu znęcania się w dzieciństwie.

Większość badań dotyczyła skuteczności interwencji rodzicielskich lub psychologicznych i były one w większości porównywane z typową opieką prenatalną lub poporodową. Nie znaleźliśmy żadnych badań, które analizowałyby podejście skoncentrowane na stanie umysłu i ciała, podejście biomedyczne lub farmakologiczne w celu poprawy zdolności rodzicielskich lub dobrostanu psychicznego rodziców. W większości badań odnotowano zmiany w samopoczuciu lub w efektach wychowawczych bezpośrednio po zakończeniu interwencji. Interwencje te wahały się od pojedynczej sesji do cotygodniowych sesji realizowanych przez 12 miesięcy. Wszystkie badania, z wyjątkiem jednego, miały miejsce w Stanach Zjednoczonych i prawie wszystkie osoby, które wzięły w nich udział, były matkami. Większość badań była finansowana przez główne rady badawcze, departamenty rządowe i organizacje filantropijne/charytatywne.

Najważniejsze wyniki

Stwierdziliśmy, że w większości badań nie stosowano rygorystycznych metod (wyjaśniających rezygnacje z udziału w badaniu), a zatem wyniki były niepewne.

Interwencje rodzicielskie

Dane z badania interwencji rodzicielskiej, w porównaniu z grupą kontrolną, były bardzo niepewne w odniesieniu do objawów związanych z traumą i samopoczuciem (depresja poporodowa) u matek, które doświadczyły złego traktowania w dzieciństwie i były narażone na bieżące czynniki ryzyka związane z rodzicielstwem. Dwa badania wykazały, że interwencje rodzicielskie mogą nieznacznie poprawić relacje między matkami a ich dziećmi w porównaniu z opieką standardową. Cztery badania wykazały niewielką lub żadną różnicę między interwencją rodzicielską a standardową opieką w zakresie umiejętności rodzicielskich. Żadne badania nie oceniały wpływu interwencji rodzicielskich na używanie substancji psychoaktywnych przez rodziców, jakość relacji międzyludzkich lub samookaleczenia.

Interwencje psychologiczne

Cztery badania wykazały niewielką różnicę lub brak różnicy w objawach związanych z traumą w wyniku interwencji psychologicznej w porównaniu ze standardową opieką. Osiem badań wykazało niewielką lub żadną różnicę między interwencją psychologiczną a standardową opieką w zakresie dobrostanu psychicznego rodziców (depresja). Inne badanie wykazało, że dodatkowa interwencja psychologiczna może pomóc nieco większej liczbie kobiet rzucić palenie w ciąży niż standardowa opieka prenatalna i poradnictwo w zakresie rzucania palenia. Inne badanie wykazało, że interwencja psychologiczna może nieznacznie poprawić jakość relacji między rodzicami. Dane naukowe z jednego badania były bardzo niepewne co do tego, czy interwencja psychologiczna miała jakikolwiek wpływ na relacje rodzic-dziecko w porównaniu ze standardową opieką. Inne badanie wykazało, że wprowadzenie interwencji psychologicznej rodziców przyczyniło się do poprawy ich umiejętności rodzicielskich w porównaniu ze standardową opieką. Żadne badania nie oceniały wpływu interwencji psychologicznych na skłonność rodziców do samookaleczeń.

Podejścia do systemu usług

Jeden z programów z zakresu edukacji finansowej dla rodziców o niskich dochodach i maltretowanych w dzieciństwie przyczynił się do nieznacznego nasilenia objawów depresji w porównaniu ze standardową opieką. Żadne badania nie oceniały wpływu systemu świadczeń na objawy związane z traumą u rodziców, używanie substancji psychoaktywnych, jakość relacji, samookaleczenia, relacje rodzic-dziecko lub umiejętności wychowawczych.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nie mamy pewności co do wyników wielu badań, ze względu na rezygnację wielu osób z udziału w badaniach, co skutkowało dużą liczbą brakujących danych i brakiem wystarczająco dużych, dobrze zaprojektowanych badań, które pozwoliłyby na uzyskanie wiarygodnych wyników. Jak dotąd dostępne są ograniczone dane naukowe dotyczące istotnych korzyści w tej rozwijającej się dziedzinie.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do października 2021 r.