Najważniejsze informacje

Niektóre leki i e-papierosy (urządzenia podręczne, które podgrzewają płyn zawierający zwykle nikotynę i aromaty) mogą pomóc rzucić palenie na ≥6 miesięcy.

Wydaje się, że e-papierosy oraz leki – cytyzyna (znana również jako Tabex) i wareniklina (znana również jako Chantix i Champix) – u większości osób pomagają rzucić palenie tytoniu, przy czym należy zastosować 2 rodzaje nikotynowej terapii zastępczej (NTZ) jednocześnie (plaster nikotynowy i inny rodzaj, np. gumę lub pastylkę do ssania).

Potrzebujemy więcej danych naukowych na temat możliwych, długoterminowych szkód związanych ze stosowaniem e-papierosów oraz leków pomagających rzucić palenie, jednak liczba stwierdzonych ciężkich szkód była bardzo mała.

Rzucanie palenia tytoniu

Palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia, a jego rzucenie może prowadzić do znacznej poprawy kondycji zdrowotnej. Większość osób chciałaby rzucić palenie, a dostępne leki i e-papierosy mogą w tym pomóc. Leki te obejmują: nikotynową terapię zastępczą (NTZ), cytyzynę, wareniklinę, bupropion (czasami znany jako Zyban lub Wellbutrin) i nortryptylinę (czasami znaną jako Norpress). Nortryptylina stosowana w celu rzucenia palenia jest dostępna tylko w Nowej Zelandii, a cytyzyna jest niedostępna w wielu krajach. W momencie powstawania tego przeglądu wareniklina nie była dostępna ze względu na problemy produkcyjne. Te leki i e-papierosy można stosować łącznie ze wsparciem behawioralnym, takim jak poradnictwo. Leki wspomagające rzucanie palenia i e-papierosy mają na celu zmniejszenie ochoty zapalenia papierosa. Mamy nadzieję, że dzięki uzyskaniu dodatkowych informacji na temat porównania tych metod leczenia między sobą, niniejszy przegląd pomoże wybrać najskuteczniejsze z nich.

W jakim celu powstał niniejszy przegląd Cochrane?

Chcieliśmy:

- sprawdzić, które metody (farmakoterapia i e-papierosy) pomagają rzucić palenie tytoniu;

- porównać te terapii między sobą;

- sprawdzić, czy istnieją sposoby dostarczenia tych terapii, które zwiększają prawdopodobieństwo pomocy w rzucaniu palenia (np. różne dawki lub różny czas trwania leczenia);

- dowiedzieć się, czy te metody leczenia mogą powodować poważne szkody dla zdrowia; oraz

- czy niektóre metody leczenia są lepiej tolerowane, na co wskazuje mniejsza liczba osób rezygnujących z udziału w badaniu z powodu skutków leczenia.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, które dotyczyły stosowania tych metod leczenia w celu pomocy w rzuceniu palenia u dorosłych. Interesowały nas badania z randomizacją (RCT), których uczestnicy zostali losowo przydzieleni do poszczególnych grup leczenia. Zazwyczaj ten typ badań dostarcza najbardziej wiarygodnych danych na temat efektów leczenia. Wszystkie interwencje terapeutyczne porównaliśmy ze sobą matematyczną metodą zwaną metaanalizą sieciową.

Okres wyszukiwania danych: 29 kwietnia 2022 r.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 332 badania, które spełniały nasze kryteria, a 319 z nich dostarczyło informacji, które mogliśmy wykorzystać w naszych analizach. Obejmowały one 157 179 dorosłych palących papierosy. Większość badań przeprowadzono w USA lub w Europie. W badaniach porównywano efekty wymienionych powyżej metod rzucania palenia z:

- niestosowaniem leków/e-papierosów w rzuceniu palenia;

- e-papierosami, które nie zawierały nikotyny;

- placebo (lekiem pozorowanym); oraz

- innymi rodzajami leków wspomagających rzucenie palenia papierosów lub e-papierosów.

Jakie są główne wyniki przeglądu?

E-papierosy, wareniklina i cytyzyna najprawdopodobniej pomogły rzucić palenie. Na każde 100 osób, 10 do 19 może rzucić palenie przy użyciu e-papierosa; 12 do 16 przy użyciu warenikliny; i 10 do 18 przy użyciu cytyzyny. Porównywalne jest to z 6/100 osobami, które prawdopodobnie rzucą palenie w przypadku niestosowania leków/e-papierosów lub u otrzymujących placebo. Osoby stosujące jednocześnie dwie formy NTZ, na przykład połączenie plastra nikotynowego i gumy nikotynowej, wydawały się mieć podobne wskaźniki rzucania palenia, jak osoby stosujące e-papierosy, wareniklinę i cytyzynę. Same plastry nikotynowe, inna forma NTZ (np. guma, pastylka) i bupropion okazały się pomagać w rzuceniu palenia mniejszej liczbie osób, ale nadal działały lepiej niż niestosowanie leku/e-papierosa lub stosowanie placebo (odpowiednio 8, 9 i 9 osób na 100). Nortryptylina okazała się być najmniej skuteczna w rzucaniu palenia; na każde 100 osób stosujących nortryptylinę 6 do 11 prawdopodobnie rzuci palenie.

Jesteśmy umiarkowanie pewni, że bupropion rzadko może powodować poważne skutki zdrowotne. Informacje, jakie posiadamy na temat innych metod leczenia, nie dostarczają jednoznacznych dowodów na występowanie poważnych uszczerbków na zdrowiu. W przypadku wszystkich metod leczenia wyniki sugerują, że bardzo niewiele osób doświadcza ciężkich uszczerbków na zdrowiu podczas ich stosowania.

Jak bardzo jesteśmy pewni tych wyników?

Jesteśmy przekonani, że e-papierosy, cytyzyna, wareniklina, NTZ i bupropion pomagają rzucić palenie tytoniu. Nie spodziewamy się, że uwzględnienie dalszych danych naukowych zmieni te wyniki. Potrzeba jednak więcej dowodów w celu porównania tych metod leczenia, zwłaszcza pod względem ich szkodliwości. Ze względu na charakter naszych analiz, nie byliśmy w stanie ocenić stopnia pewności, co do danych naukowych dotyczących NTZ (stosowania 2 rodzajów jednocześnie). Jesteśmy umiarkowanie pewni, że nortryptylina również pomaga w rzucaniu palenia, jednak mamy mniejszą pewność, co do naszych wyników dla beznikotynowych e-papierosów i potencjalnych szkód zdrowotnych większości terapii. Nadal potrzebujemy więcej danych naukowych na temat potencjalnej szkodliwości, liczymy na to, że w przyszłości pojawi się więcej badań w tym obszarze, NTZ stosuje się od lat 80-tych bez żadnych danych naukowych na temat ciężkich szkód dla zdrowia.