Pytanie badawcze

Oceniliśmy, jak skuteczne jest działanie przeciwbólowe karmienia piersią lub uzupełniającego karmienia mlekiem matki (odciągnięte mleko matki podawane przez rurkę do karmienia lub poprzez umieszczenie w ustach dziecka) u noworodków poddawanych bolesnym procedurom (np. szczepieniom, nakłuwaniu pięty, pobieraniu krwi do badań lub badaniom oczu). W celu zmierzenia bólu odczuwanego przez niemowlęta, pracownicy opieki zdrowotnej oceniali reakcje niemowląt na ból (np. zmiany tętna, poziomu tlenu, ciśnienia krwi, procent czasu płaczu, czas trwania płaczu itp.).

Wprowadzenie

Karmienie piersią może uśmierzać ból u noworodków poddawanych bolesnym procedurom medycznym. W przypadku większych zabiegów zazwyczaj stosowane są leki przeciwbólowe, ale nie zawsze są one podawane podczas drobnych bolesnych procedur, takich jak pobieranie krwi (np. pobranie próbki krwi z pięty lub żyły). W celu zmniejszenia bólu u dzieci mogą być stosowane różnorodne metody niefarmakologiczne, takich jak kołysanie, otulanie, ssanie smoczka lub podawanie słodkiego płynu (np. sacharoza lub glukoza). Różne badania przeprowadzone w grupie noworodków wykazały, że karmienie piersią może być dobrą metodą zmniejszenia odczuwanego przez nie bólu podczas drobnych bolesnych procedur medycznych. Badania te były przeprowadzone u dzieci urodzonych w terminie i wykazały, że karmienie piersią może być skuteczne, tj. może skrócić czas płaczu i obniżyć wyniki w różnych skalach oceny bólu zwalidowanych dla niemowląt. Podawanie mleka matki za pomocą strzykawki nie wykazało takiego samego efektu jak karmienie piersią. Bardzo niewiele badań zostało przeprowadzonych wśród dzieci przedwcześnie urodzonych, dlatego też potrzebne są nowe badania w celu ustalenia czy podawanie mleka matki tym dzieciom jest skuteczne w uśmierzaniu bólu.

Charakterystyka badania

Przeszukaliśmy dokładnie literaturę medyczną do 1 sierpnia 2022 r. w poszukiwaniu badań, które oceniały wpływ karmienia piersią lub karmienia uzupełniającego mlekiem matki na łagodzenie bólu podczas drobnych zabiegów medycznych u noworodków urodzonych o czasie i wcześniaków. Uwzględniliśmy tylko badania kliniczne z randomizacją, ponieważ dostarczają one najbardziej wiarygodnych danych naukowych. W tym przeglądzie Cochrane zidentyfikowaliśmy 66 badań, które objęły łącznie ponad 6200 niemowląt. W trzydziestu sześciu badaniach oceniano karmienie piersią, w 29 badaniach - podawanie uzupełniającego mleka matki, a w jednym badaniu porównano oba rodzaje karmienia. W ponad połowie badań łagodzenie bólu oceniano podczas procedury nakłuwania pięty. W innych przypadkach miało to miejsce podczas szczepienia, pobierania krwi z żyły lub innych procedur. W badaniach stosowano różne grupy porównawcze, na przykład placebo, brak interwencji, trzymanie przez matkę, kontakt skóra do skóry, podobną objętość wody, smoczek, standardową opiekę, różne stężenia sacharozy lub glukozy, "wspomaganą pozycję płodową" (trzymanie niemowlęcia w zgiętej pozycji z ramionami blisko ciała i dłońmi ułożonymi w celu promowania ssania), pieluszki, rozgrzewanie pięt, krem znieczulający na skórę lub ich różne połączenia. W celu oceny bólu w badaniach wykorzystano szeroką gamę skal bólu, a także oceniano zmiany częstości akcji serca i ciśnienia krwi oraz czas trwania płaczu.

Źródła finansowania badań

Według informacji podanych w badaniach, nie były one finansowane ze środków zewnętrznych.

Najważniejsze wyniki

U noworodków w grupie karmionej piersią odnotowano niższe tętno, krótszy czas trwania płaczu, niższy odsetek czasu płaczu i niższe wyniki w skali NIPS (Skala bólu dziecięcego u noworodków) w porównaniu do dzieci, które nie otrzymały żadnej interwencji. Umiarkowane stężenia glukozy/sacharozy mogą mieć podobną skuteczność do karmienia piersią. Badania dotyczące dodatkowego podawania mleka matki wykazały zróżnicowane wyniki. Stwierdzono, że podawanie dodatkowego mleka matki powodowało niższy wzrost częstości akcji serca w porównaniu z wodą oraz krótszy czas trwania płaczu w porównaniu z placebo.

Jakie są ograniczenia zidentyfikowanych danych naukowych?

Mamy umiarkowaną pewność, że karmienie piersią zmniejsza ból oceniany w oparciu o częstość akcji serca, czas trwania płaczu lub zwalidowaną skalę bólu w porównaniu z brakiem interwencji. Podawanie dodatkowego mleka matki podczas bolesnych zabiegów może zmniejszać ból w porównaniu z brakiem interwencji lub placebo.

Ze względu na dużą liczbę grup porównawczych, inne pomiary bólu oceniano w bardzo niewielkiej liczbie badań. W większości badań nie odnotowano żadnych niepożądanych lub szkodliwych zdarzeń związanych z leczeniem. Te, które to zrobiły, nie zidentyfikowały u niemowląt żadnych niepożądanych lub szkodliwych zdarzeń.