Najważniejsze informacje
Ze względu na brak solidnych danych, dowody dotyczące korzyści i szkód wynikających z zastosowania toksyny botulinowej w porównaniu z zabiegiem chirurgicznym w leczeniu zeza są niepewne.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?
Chcieliśmy ustalić, czy stosowanie toksyny botulinowej w leczeniu zeza jest skuteczniejsze niż operacja. Chcieliśmy również sprawdzić, czy stosowanie toksyny botulinowej wiąże się z jakimiś niepożądanymi działaniami.

Czym jest zez?

Zez objawia się nierównoległym ustawieniem gałek ocznych. Zwykle jedno oko zbacza do wewnątrz lub na zewnątrz. Rzadziej jedno oko zbacza ku górze bądź ku dołowi. Jest to powszechnie znane jako „zezowanie”.

Zez może powodować zamazane lub podwójne widzenie. U dzieci może wpłynąć na długoterminowy rozwój widzenia w dotkniętym oku. Jest wiele przyczyn zeza. Do najczęstszych zalicza się problemy z mięśniami lub nerwami wokół oka.

Lekarze mogą wykorzystać toksynę botulinową, aby zatrzymać na pewien czas pracę wybranych mięśni wokół oka. Może to pomóc wyrównać położenie gałki ocznej i częściowo zniwelować rozmazane lub podwójne widzenie. Jedynym problemem związanym ze stosowaniem toksyny botulinowej jest możliwość opadnięcia powieki (ptozy).

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których u osób z zezem analizowano wstrzykiwanie toksyny botulinowej w porównaniu z innymi metodami leczenia, takimi jak operacja. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy pewność co do wiarygodności wyników, opierając się na czynnikach takich jak metodologia badań i liczba uczestników.

Czego się dowiedzieliśmy?
Znaleźliśmy 4 badania z udziałem 242 dorosłych i dzieci z zezem. Największe badanie obejmowało 110 dzieci, a najmniejsze 30 osób. Badania przeprowadzono w Kanadzie, RPA i w Hiszpanii. 2 badania trwały 6 miesięcy, a najdłuższe badanie trwało 36 miesięcy.

Z przeglądu wynikają następujące wnioski:

• Operacja zeza może stwarzać większe szanse na odzyskanie prawidłowego ustawienia oczu w porównaniu z leczeniem toksyną botulinową u osób wymagających pierwszorazowego lub ponownego leczenia z powodu zeza.

• Osoby leczone toksyną botulinową mogą częściej wymagać ponownego leczenia operacyjnego niż osoby leczone chirurgicznie.

• Stosowanie toksyny botulinowej może nie mieć żadnego wpływu na osiągnięcie obuoczności (zdolność do skupienia się na obiekcie obojgiem oczu i widzenia jednego obrazu); oraz
• Ptoza (opadanie górnej powieki nad okiem) występowała często u osób otrzymujących toksynę botulinową w tych badaniach. Liczba osób, u których zaobserwowano to powikłanie wahała się od 2 do 4 na 10 osób. U każdego pacjenta opadająca powieka zanikła, gdy przerwano leczenie.

Jakie są ograniczenia analizowanych danych naukowych?

Mamy niewielkie lub żadne zaufanie do dowodów, ponieważ nie ma wystarczającej liczby badań, aby mieć pewność co do wyników naszych wyników, badania są małe i nie są dobrze zaprojektowane i przeprowadzone.

Jak aktualny jest ten przegląd?
Badacze Cochrane szukali badań opublikowanych do 6 lipca 2022 roku.