Kluczowe informacje

- Dodanie żelaza do przypraw może nieznacznie poprawić stężenie żelaza i zmniejszyć jego niedobór. Dodanie żelaza wraz z innymi mikroskładnikami może zmniejszyć objawy niedokrwistości (anemii). Nie podano informacji na temat objawów niepożądanych.

- Pomiędzy badaniami ujętymi w tym przeglądzie pojawiło się wiele różnic, co utrudnia wyciągnięcie ostatecznych wniosków. Należy w dalszym ciągu badać skutki wzbogacania przypraw żelazem w populacjach je spożywających w dobrze zaprojektowanych badaniach.

Czym jest niedokrwistość (anemia)?

Niedobór żelaza jest jednym z najczęstszych niedoborów składników odżywczych na świecie i znacząco przyczynia się do globalnego obciążenia chorobami. Anemię powoduje wiele czynników, w tym niewystarczające spożycie żelaza (najczęstsza przyczyna niedokrwistości) i dotyka ona około 1,8 miliarda ludzi na całym świecie. Na ogół, w krajach o niskich dochodach występuje więcej przypadków anemii niż w krajach o wyższych zarobkach. Niedobór żelaza i niedokrwistość mają poważne konsekwencje przez całe życie, które mogą wpływać na rozwój fizyczny i poznawczy u dzieci oraz wydajność pracy i powodzenie ekonomiczne u dorosłych. Wzbogacanie przypraw żelazem może być użytecznym i opłacalnym sposobem zmniejszającym niedobory żelaza. Do tej pory nie przeprowadzono systematycznej oceny bezpieczeństwa i skuteczności tej interwencji na potrzeby kształtowania polityki zdrowotnej.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Czy wzbogacanie przypraw samym żelazem lub żelazem i innymi mikroelementami poprawia wskaźniki odżywienia żelazem w ogólnej populacji, w szczególności:

- niedokrwistość;

- stężenie hemoglobiny (Hb);

- niedobór żelaza;

- stężenie żelaza (w tym ferrytyny, wysycenie transferyny i inne).

Chcieliśmy również dowiedzieć się, czy spożywanie przypraw wzbogaconych żelazem wiąże się z jakimikolwiek niepożądanymi skutkami.

Co zrobiliśmy?
Poszukiwano badań, w których jednej grupie podawano przyprawy wzbogacone w żelazo, a drugiej przyprawy niezawierające żelaza. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy naszą pewność względem otrzymanych danych naukowych w oparciu o jakość badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 16 badań, w których wzięło udział 18 410 uczestników w krajach o średnich dochodach, w większości w szkołach lub w społecznościach, które trwały od 3 miesięcy do 2 lat. Rodzaj stosowanych przypraw wzbogaconych żelazem obejmował: sól, sos rybny, sos sojowy i przyprawy sypkie. Dawka żelaza przyjmowana przez uczestników wahała się od 4,4 mg do 55 mg dziennie.

W porównaniu z niewzbogacanymi przyprawami, te, do których dodano żelazo, prawdopodobnie nieznacznie zmniejszają niedobór owego pierwiastka. Nie mamy pewności, czy zmniejszają one ryzyko wystąpienia anemii, poprawiają stężenie Hb, czy podnoszą inne wskaźniki poziomu żelaza. Przyprawy wzbogacone żelazem i innymi mikroelementami mogą zmniejszać ryzyko anemii; nie mamy pewności, czy poprawiają stężenie hemoglobiny lub ferrytyny. Mogą one zmniejszać niedobory żelaza i poprawiać całkowitą zdolność wiązania żelaza. W żadnym z badań nie raportowano efektów ubocznych. Potrzebne są dalsze badania w celu określenia wpływu stosowania przypraw wzbogaconych żelazem na stan zdrowia, np. na zapadalność na malarię, wzrost i rozwój oraz wszelkie potencjalne efekty uboczne.

Jakie są ograniczenia zgromadzonych danych naukowych?

Nasze zaufanie do danych naukowych jest bardzo niskie do umiarkowanego; kilka czynników zmniejszyło naszą pewność co do wiarygodności danych naukowych. Po pierwsze, zaobserwowaliśmy ograniczenia w sposobie prowadzenia nielicznych badań w odniesieniu do rekrutacji osób, które przydzielano do grup interwencyjnych (oznacza to, że różnice między grupami mogą wynikać z różnic między osobami, a nie między terapiami). Po drugie, uczestnicy niektórych badań mogli być świadomi tego, jakie leczenie otrzymują. Ponadto, nie wszystkie badania dostarczyły wyczerpujących danych na temat przedmiotu zainteresowania, a ich wyniki były niespójne. Badania te były małe. Dalsze badania mogą dostarczyć wyników, które będą różnić się od wyników tego przeglądu.

Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do stycznia 2023 r.

Co to oznacza?

Oceniliśmy dane naukowe w tym przeglądzie jako bardzo niskiej lub umiarkowanej wiarygodności, co oznacza, że nie jesteśmy pewni wpływu stosowania przypraw z dodatkiem żelaza na zmniejszenie częstości występowania anemii i niedoboru żelaza w populacji.