Pytanie badawcze

Czy dekstroza w żelu podawana doustnie jest bezpieczna i skuteczna w zapobieganiu niskiemu poziomowi glukozy we krwi i zmniejszaniu ryzyka wystąpienia w przyszłości poważnej niepełnosprawności u noworodków zagrożonych hipoglikemią?

Najważniejsze informacje

- Aktualne dane naukowe opierają się na dwóch badaniach przeprowadzonych na 2548 dzieciach z grup ryzyka w krajach o wysokim dochodzie, w których oceny dokonano u noworodków, a następnie w wieku 2 lat i 6-7 lat.

- Dekstroza w postaci żelu podawana doustnie jest bezpieczna i skuteczna w wyrównywaniu niskiego poziomu glukozy we krwi u noworodków zagrożonych epizodami hipoglikemii.

- Nie jest pewne, czy podawana doustnie dokstroza w żelu zwiększa lub zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnej niepełnosprawności w wieku 2 lat lub więcej.

Dlaczego niski poziom glukozy we krwi u noworodków jest niebezpieczny?

Niski poziom cukru (glukozy) we krwi jest niezwykle istotny, ponieważ zaburzenie to występuje powszechnie i jest związane z uszkodzeniem mózgu u noworodków. W ciągu pierwszych kilku dni po urodzeniu niski poziom glukozy we krwi wystąpi nawet u 39 na 100 dzieci, a w grupie podwyższonego ryzyka (dzieci urodzone przedwcześnie, o zbyt niskiej lub zbyt wysokiej urodzeniowej masie ciała lub których matki mają cukrzycę) epizod hipoglikemii wystąpi aż u połowy noworodków.

Niski poziom glukozy we krwi może niekorzystnie wpływać na wyniki szkolne i rozwój w okresie dzieciństwa. Niektóre wyniki sugerują, że zarówno jeden epizod hipoglikemii, jak i niewykryte wielokrotne obniżenie poziomu glukozy we krwi, mogą przyczynić się do wystąpienia zaburzeń rozwoju. Z tego względu tak ważne jest zapobieganie im. Ponadto, leczenie stanów związanych z niskim poziomem glukozy często polega na podaniu dziecku mleka modyfikowanego lub oddzieleniu noworodka od matki i przyjęciu na oddział neonatologii. Zarówno stosowane leczenie, jak i separacja mogą negatywnie wpływać na karmienie piersią.

W jaki sposób żel dekstrozowy może zapobiegać niskiemu poziomowi glukozy we krwi?

Dekstroza (cukier) w żelu jest wcierana wewnątrz jamy ustnej dziecka, gdzie wchłania się do krwi; potencjalnie może to pomóc w zapobieganiu niskiemu poziomowi glukozy.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy zrozumieć, czy dzieci, którym po urodzeniu podano doustnie dekstrozę w żelu, są mniej narażone na wystąpienie:

- niskiego poziomu cukru we krwi,

- poważnej niepełnosprawności w wieku 2 lat lub więcej.

Chcieliśmy również dowiedzieć się, czy dekstroza w żelu do podania doustnego wiąże się z wystąpieniem jakichkolwiek zdarzeń niepożądanych, takich jak np. wymioty lub zadławienie.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, które oceniały bezpieczeństwo i skuteczność doustnego żelu dekstrozowego w zapobieganiu hipoglikemii i poważnej niepełnosprawności w późniejszym dzieciństwie, w porównaniu z innym leczeniem lub brakiem leczenia. Przyjrzeliśmy się również dodatkowym istotnym klinicznie punktom końcowym.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy dwa badania, obejmujące łącznie 2548 niemowląt obarczonych ryzykiem wystąpienia hipoglikemii, przy czym oba zostały przeprowadzone w krajach o wysokim dochodzie. W obu badaniach punkty końcowe były oceniane u dzieci w wieku 2 lat, a w jednym z nich również w wieku 6-7 lat. Na podstawie przeglądu tych badań jesteśmy przekonani, że profilaktyczne zastosowanie doustnego żelu dekstrozowego zmniejsza ryzyko wystąpienia niskiego poziomu glukozy we krwi u noworodków z grup ryzyka. Nie mamy jednak pewności, czy podawana doustnie dekstroza w żelu wpływa na ryzyko wystąpienia poważnej niepełnosprawności w wieku 2 lat lub więcej, ponieważ jedno badanie z udziałem 360 dzieci wykazało, że ryzyko niepełnosprawności prawdopodobnie spadło, podczas gdy inne badanie z udziałem 2149 dzieci wykazało, że wzrosło.

Wyniki z dwóch badań sugerują, że niemowlęta otrzymujące doustnie dekstrozę w żelu nie są narażone na większe ryzyko zdarzeń niepożądanych (szkód), takich jak zadławienie lub wymioty, w porównaniu z niemowlętami otrzymującymi placebo w postaci żelu, ale nie przedstawiono informacji pozwalających na ocenę, czy doustna dekstroza w żelu jest bezpieczniejsza niż brak leczenia lub inne terapie. Podawany doustnie żel dekstrozowy prawdopodobnie ogranicza również konieczność włączenia leczenia w kierunku niskiego poziomu cukru we krwi. Doustna dekstroza może mieć niewielki wpływ, lub nie mieć go wcale, na oddzielenie od matki w celu leczenia hipoglikemii, ale mamy niską pewność w stosunku do tego wyniku z powodu różnic pomiędzy oboma badaniami. Dane dotyczące wyłącznego karmienia piersią po wypisie ze szpitala nie były dostępne.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Badania zostały przeprowadzone w krajach o wysokich dochodach, dlatego wyniki mogą nie znajdować zastosowania w innych warunkach. Ustalenia te mogą również nie mieć zastosowania w przypadku wcześniaków lub podawania innych preparatów żelu dekstrozowego. Ograniczona pewność do prezentowanych danych spowodowana była w głównej mierze tym, że znaleźliśmy tylko dwa badania odnoszące się do analizowanego problemu. Ponadto, zbyt mała liczba wystąpień ocenianych punktów końcowych (np. zdarzeń niepożądanych) może ograniczać zdolność do wyciągnięcia pewnych wniosków.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację poprzedniego przeglądu opublikowanego w 2021 roku. Dane naukowe obejmują okres do kwietnia 2023 roku.