Dlaczego jest to tak ważna kwestia?

COVID-19 jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa SARS-CoV-2. U większości pacjentów z COVID-19 pojawiają się łagodne lub umiarkowane choroby dróg oddechowych. Niektórzy pacjenci mogą nie mieć żadnych objawów (zakażenie bezobjawowe). Inni mogą mieć poważne objawy i wymagać specjalistycznego leczenia oraz intensywnej opieki medycznej.

COVID-19 przenosi się głównie drogą kropelkową, gdy osoba zakażona kaszle, kicha lub mówi. Człowiek może się zakazić poprzez dotykanie powierzchni lub przedmiotów, na których znajdują się zawierające wirusa kropelki, a następnie dotykanie własnych ust lub nosa.

Pracownicy służby zdrowia, którzy leczą chorych na COVID-19 są również narażeni na zakażenie. Samodzielne stosowanie przeciwbakteryjnego płynu do płukania ust lub aerozolu do nosa (rozpylanego do nozdrzy) może pomóc pracownikom ochrony zdrowia chronić się przed zakażeniem. Przeciwbakteryjne płyny do płukania jamy ustnej i aerozole do nosa to płyny, które zwalczają lub powstrzymują rozwój mikroorganizmów, takich jak wirusy czy bakterie.

Jak w przypadku każdego leczenia medycznego, stosowanie przeciwbakteryjnych płynów do płukania jamy ustnej i aerozoli do nosa niesie ze sobą potencjalne ryzyko, ale może też przynosić korzyści. Stosowanie płynów do płukania jamy ustnej lub aerozoli do nosa może wywołać szereg niepożądanych (niekorzystnych) działań, w tym podrażnienie, reakcję alergiczną lub utratę węchu. Produkty te mogą również usuwać mikroorganizmy z jamy ustnej lub nosa, które pomagają chronić organizm przed zakażeniem.

Postanowiliśmy dokonać przeglądu wyników badań, aby ocenić korzyści i zagrożenia wynikające z samodzielnego stosowania płynów przeciwbakteryjnych do jamy ustnej i aerozoli do nosa przez pracowników ochrony zdrowia zajmujących się pacjentami chorymi na COVID-19.

W jaki sposób uzyskaliśmy dane?

Nasz zespół badawczy przeszukiwał literaturę medyczną pod kątem badań, w których porównano efekty stosowania przez pracowników służby zdrowia jakichkolwiek płynów do płukania jamy ustnej lub aerozoli do nosa z efektami stosowania wody, roztworu soli lub niestosowania żadnej kuracji.

Czego się dowiedzieliśmy?

Nie odnaleziono żadnych badań, które moglibyśmy uwzględnić w tym przeglądzie.

Znaleźliśmy trzy aktualnie trwające badania, które dążą do zaangażowania prawie 700 uczestników. W badaniach tych analizuje się działanie jodopowidonu (w postaci płynu do płukania jamy ustnej oraz aerozolu do nosa), tlenku azotu (w postaci płynu do płukania jamy ustnej i aerozolu do nosa) oraz aerozolu do nosa GLS-1200 (choć zawartość tego aerozolu jest niepewna i może się okazać, że nie zawiera żadnego środka antybakteryjnego).

2 spośród tych badań to badania z randomizacją (RCT; badania kliniczne przeprowadzone w warunkach codziennej praktyki klinicznej, w których pacjenci są losowo przydzielani do jednej z dwóch lub więcej grup leczenia). Ten typ badań dostarcza najbardziej wiarygodnych danych na temat efektów leczenia. Trzecie badanie to badanie kliniczne bez randomizacji.

Jedynie w jednym z trwających badań, które udało nam się zidentyfikować, wyraźnie zaznaczono, że zostaną ocenione działania niepożądane. Nie jest jasne czy będą one dotyczyły zaburzeń węchu czy zmian w składzie mikroorganizmów obecnych w jamie ustnej i nosie oraz konsekwencji tych zmian.

Co to oznacza?

Obecnie nie ma żadnych dowodów, które potwierdzałyby korzyści lub zagrożenia wynikające ze stosowania przez pracowników służby zdrowia przeciwbakteryjnych płynów do płukania jamy ustnej oraz aerozoli do nosa w celu zapobiegania zakażeniu podczas leczenia chorych na COVID-19.

Wciąż trwają 2 RCT oraz jedno badanie bez randomizacji. Gdy badania te zostaną ukończone, będziemy mogli je przeanalizować i uwzględnić ich wyniki w zaktualizowanej wersji niniejszego przeglądu.

Ważne jest, aby w przyszłych badaniach gromadzić i analizować informacje na temat działań niepożądanych. Jedynie w jednym z trwających badań, które wyszukaliśmy, wyraźnie zaznaczono, że będą one oceniane. Jeśli przyszłe badania wykażą korzyści wynikające ze stosowania płynów do płukania jamy ustnej i aerozoli do nosa, może się okazać, że korzyści te będą niewielkie (bardzo niewiele interwencji zdrowotnych przynosi duże i wyraźne efekty). Ocena potencjalnie niewielkich korzyści i zagrożeń będzie możliwa tylko wtedy, gdy w badaniach zostaną zgłoszone jakiekolwiek działania niepożądane, które wystąpiły.

Na ile aktualny jest niniejszy przegląd?

Ostatnie wyszukiwanie danych naukowych przeprowadzono 1 czerwca 2020 roku. Przegląd ten obejmował badania, które były dostępne aż do tej daty, ale nie obejmował żadnych danych, które mogły zostać opublikowane od tamtej pory.