Dlaczego jest to istotne?

Zmysł węchu ma kluczowe znaczenie w odczuwaniu przyjemności z zapachów i smaków, a także jest ważny ze względów bezpieczeństwa. Podczas pandemii COVID-19, zwrócono uwagę na zmiany w zmyśle węchu jako jeden z wczesnych objawów związanych z infekcją. Może to być osłabienie, zmiana lub całkowita utrata zmysłu węchu. U większości osób jest to tymczasowy problem, jednak u niektórych trwa tygodniami, a nawet miesiącami. Nie wiemy, czy istnieją jakiekolwiek metody leczenia dla osób cierpiących na długotrwałą utratę zmysłu węchu (ponad cztery tygodnie po zachorowaniu na COVID-19), które mogłyby pomóc w jego odzyskaniu. 

Jak odnaleźliśmy i oceniliśmy dane naukowe

Przeszukaliśmy literaturę medyczną, identyfikując odpowiednie badania i podsumowując ich wyniki. Oceniliśmy jakość badań, a także pewność danych naukowych. Kryteria wyboru badań do analizy obejmowały między innymi wielkość badań, metody ich przeprowadzenia oraz sposób raportowania wyników przez badaczy. W oparciu o naszą ocenę, sklasyfikowaliśmy pewność danych naukowych jako bardzo niską, niską, umiarkowaną, lub wysoką.

Co udało nam się ustalić?

Znaleźliśmy dwa małe badania, które zostały uwzględnione w przeglądzie, obejmujące łącznie 30 osób. Wszyscy uczestnicy mieli problemy ze zmysłem węchu, które trwały przez co najmniej cztery tygodnie i rozpoczęły się po zakażeniu COVID-19. Problemy ze zmysłem węchu zostały zidentyfikowane za pomocą specjalnych testów identyfikacji zapachu przeprowadzonych przez zespół badawczy. Pacjenci zostali losowo podzieleni na dwie grupy: tych, którzy otrzymają leczenie i tych, którzy go nie otrzymają. 

Leczenie w jednym z badań polegało na stosowaniu leków kortykosteroidowych w postaci tabletek („ogólnoustrojowych”) i irygacji nosa (płukanie płynem składającym się z mieszanki kortykosteroidów, środka obkurczającego górne drogi oddechowe oraz środka rozrzedzającego śluz). W drugim badaniu zastosowano palmitoiloetanoloamid oraz luteolinę. 

Ogólnoustrojowe kortykosteroidy i irygacja nosa (donosowe kortykosteroidy/środki obkurczające górne drogi oddechowe/środki mukolityczne) w porównaniu z brakiem leczenia

Nie wiemy, czy kortykosteroidy w postaci tabletek i irygacja nosa są lepsze, czy gorsze niż brak leczenia w zakresie:

 - przywrócenia zmysłu węchu do stanu przedchorobowego po 40 dniach,
 - zmiany zmysłu węchu po 40 dniach,
 - występowania jakichkolwiek niepożądanych skutków ubocznych.

Wynika to z faktu, że dane naukowe, które zgromadziliśmy, miały bardzo niską pewność, głównie ze względu na fakt, że zidentyfikowaliśmy tylko jedno badanie, które obejmowało niewielką liczbę uczestników.

Palmitoiloetanoloamid i luteolina w porównaniu z brakiem leczenia

Nie wiemy, czy palmitoiloetanoloamid i luteolina są lepsze, czy gorsze niż brak leczenia w zakresie:

 - przywrócenia zmysłu węchu do stanu przedchorobowego po 30 dniach,
 - zmiany zmysłu węchu po 30 dniach,
 - występowania jakichkolwiek niepożądanych skutków ubocznych.

Wynika to z faktu, że dane naukowe, które zgromadziliśmy, miały bardzo niską pewność, głównie ze względu na fakt, że zidentyfikowaliśmy tylko jedno badanie, które obejmowało niewielką liczbę uczestników.

Znaleźliśmy kilka innych badań, które są w toku, ale ich wyniki nie są jeszcze dostępne, nie zostały więc uwzględnione w niniejszym przeglądzie.

Co to oznacza?

Nie jest jasne, czy stosowanie kortykosteroidów i irygacji nosa, lub stosowanie związków chemicznych palmitoiloetanoloamidu i luteoliny może leczyć problemy ze zmysłem węchu po przebyciu COVID-19, czy też te zabiegi mogą potencjalnie powodować szkody.

Trwają badania nad innymi metodami leczenia. Niniejszy przegląd jest „żywym przeglądem systematycznym”. Oznacza to, że będziemy na bieżąco sprawdzać, czy nie pojawiły się nowe badania, które mogą być istotne a przegląd będzie stale aktualizowany w miarę pojawiania się nowych danych.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Dane naukowe w tym przeglądzie Cochrane są aktualne do października 2021 roku.