Najważniejsze informacje

• Generalnie, wyniki sugerowały, że szereg działań zastosowanych przez szkoły w celu ograniczenia COVID-19, może zmniejszyć rozprzestrzenianie się choroby, częstotliwość korzystania z usług placówek opieki zdrowotnej oraz wpłynąć na szkolną frekwencję, która w przeciwnym razie zostałaby utracona ze względu na kwarantannę.

• Aby zrozumieć, w jaki sposób szkoły mogą być bezpiecznym miejscem, a zarazem pozostać otwarte podczas ewentualnych pandemii w przyszłości, należy przeprowadzić więcej wysokiej jakości badań.

Jakie środki zostały wdrożone przez szkoły podczas pandemii COVID-19?

W trakcie pandemii COVID-19 wiele organizacji podjęło specjalne działania w szkołach, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się COVID-19 oraz zapewnić bezpieczeństwo uczniom i pracownikom.

Zostały one podzielone na następujące obszerne kategorie.

1. Działania zmniejszające możliwość kontaktu, takie jak redukcja liczby uczniów przebywających w tym samym czasie w klasie, bądź szkole.
2. Działania, których celem jest zwiększenie bezpieczeństwa podczas kontaktu, między innymi poprzez używanie maseczek, lepszą wentylację pomieszczeń, sprzątanie, mycie rąk lub modyfikowanie zajęć, np. sportowych lub muzycznych.
3. Środki nadzoru i reagowania, które służą do wykrywania objawów albo badania chorych uczniów lub pracowników. Osoby zakażone COVID-19 mogą izolować się od innych, natomiast osoby potencjalnie chore na COVID-19 mogą zostać poddane kwarantannie.
4. Wieloelementowe działania łączące w sobie działania z kategorii 1, 2 i/lub 3.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, które działania pozwoliły szkołom na bezpieczne ponowne otwarcie, bądź pozostanie otwartymi w czasie trwania pandemii COVID-19. Na podstawie liczby nowych przypadków, zgonów i hospitalizacji chcieliśmy ustalić, które działania najlepiej zapobiegają rozprzestrzenianiu się choroby (transmisji). Przyjrzeliśmy się także niezamierzonym skutkom, takim jak wpływ na życie dzieci poza szkołą i ich edukację.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, dla których przedmiotem analizy był wpływ wspomnianych wyżej działań w środowisku szkolnym wśród uczniów (w wieku od 4 do 18 lat) lub osób związanych ze szkołą (np. pracowników lub rodziców), bądź obu tych grup, a także na liczbę osób chorych na COVID-19, system opieki zdrowotnej (np. liczbę łóżek szpitalnych) oraz aspekty społeczne (np. wpływ na edukację dzieci). Następnie porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki niniejszych badań, jak również określiliśmy poziom zaufania do danych naukowych w oparciu o takie czynniki, jak metody i wielkość badań.

Jakie są najważniejsze wyniki tego przeglądu?

Przegląd obejmował 33 badania. W piętnastu badaniach uzyskano dane na poparcie najbardziej istotnych kwestii, podczas gdy pozostałe nie okazały się źródłem tak przydatnych danych naukowych. Badania zostały przeprowadzone w szkołach średnich i podstawowych, głównie w Ameryce Północnej, ale również w Europie.

1. Środki ograniczające możliwość kontaktu
W ramach czterech badań przeprowadzonych na terenie Stanów Zjednoczonych analizowano wpływ działań podjętych przez szkoły w kwestii ograniczania kontaktów. Nauczanie zdalne (np. za pośrednictwem łącza internetowego), w porównaniu z nauczaniem stacjonarnym, prawdopodobnie zmniejszyło rozprzestrzenianie się COVID-19 i liczbę osób hospitalizowanych, lecz zapewne nie miało wpływu na liczbę zgonów w populacji ogólnej. W porównaniu z nauczaniem zdalnym skutki nauczania hybrydowego (połączenie nauczania stacjonarnego i zdalnego) były niejednoznaczne.

Dowiedzieliśmy się, że zastosowanie innych środków także nie dawało jednoznacznych efektów. Zamknięcie placów zabaw i stołówek mogło przyczynić się do wzrostu ryzyka infekcji. Pozostawienie tego samego nauczyciela mogło nie mieć żadnego wpływu, a odwołanie zajęć pozaszkolnych, przebywanie tych samych uczniów razem i ograniczenie wstępu rodzicom i opiekunom mogło przyczynić się do zmniejszenia ryzyka infekcji. Dane te są jednak bardzo niepewne.

2. Działania zwiększające bezpieczeństwo kontaktów
Siedem badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wykazało, że noszenie maseczek może ograniczyć rozprzestrzenianie się COVID-19, natomiast bardziej rygorystyczne zasady dotyczące noszenia maseczek prawdopodobnie przyniosły większy efekt. Dane naukowe dotyczące wpływu dystansu fizycznego na ryzyko zakażenia były niejednoznaczne, a wyniki wskazywały, że prawdopodobnie nastąpiło zmniejszenie ryzyka zakażenia wśród uczniów, jednak w przypadku personelu doszło do jego wzrostu. Istnieją pewne dane naukowe, które pokazują, że lepsza wentylacja w budynkach szkolnych prawdopodobnie wpłynęła na zmniejszenie transmisji wirusa. Jedno z badań wykazało, że niedzielenie się przyborami i zwiększenie przestrzeni na szkolnych ławkach mogło przyczynić się do spadku ryzyka zakażenia, ale osłony przeciwwirusowe na ławki mogły je zwiększyć. Nie ma jednak pewności co do wiarygodności tych danych naukowych.

3. Środki nadzoru i reagowania
Sześć badań z USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Izraela skupiało się na środkach nadzoru i reagowania. Jedno z badań wskazywało, że codzienne przeprowadzanie testów, które zastępują bądź skracają kwarantannę, prawdopodobnie przyczyniło się do spadku przenoszenia wirusa. Badania oceniające środki nadzoru były niejednoznaczne w zakresie transmisji wirusa przy stosowaniu domowych szybkich testów antygenowych, ale dane te były bardzo niepewne. Badania dotyczące testów laboratoryjnych reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR) wykazały również, że najprawdopodobniej nie doszło do rozprzestrzenienia się COVID-19 w szkole i w domu po tym, jak uczniowie lub pracownicy przebywali w tym samym pomieszczeniu, co osoba, która uzyskała pozytywny wynik testu. Dwa badania wykazały, że zastąpienie bądź skrócenie kwarantanny z wykorzystaniem codziennych testów mogło się wiązać z mniejszą liczbą opuszczonych zajęć szkolnych.

4. Wieloelementowe działania
Jedno z badań przeprowadzonych w USA wykazało mniejszą liczbę infekcji w przypadku wdrożenia większej liczby takich działań, jednak dane te są bardzo niepewne.

Na ile jesteśmy pewni wyników tego przeglądu?

Dane naukowe zawarte w tym zaktualizowanym przeglądzie są silniejsze niż wyniki badań pierwotnego przeglądu. Należy zwiększyć, szczegółowość, zakres i jakość badań poprzez lepsze projektowanie badań i dostosowanie ich do czynników ryzyka.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Niniejsze dane są aktualne do lutego 2022 r.