Najważniejsze informacje

Fizjoterapia klatki piersiowej oparta na technikach powolnego wydechu może poprawić ciężkość choroby u niemowląt z umiarkowanie ciężkim ostrym zapaleniem oskrzelików.

Co to jest ostre zapalenie oskrzelików i jaka jest rola fizjoterapii klatki piersiowej w tym schorzeniu?

Ostre zapalenie oskrzelików to wirusowe zakażenie dróg oddechowych, często występujące u niemowląt poniżej 2. roku życia. U większości dzieci choroba przebiega łagodnie i nie wymaga szczególnych zabiegów medycznych, ani hospitalizacji. Jednak u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką postacią choroby może wystąpić nagromadzenie płynu w drogach oddechowych (wydzielanie śluzu), a także obrzęk lub zwężenie dróg oddechowych (skurcz oskrzeli), które utrudniają usuwanie flegmy.

Fizjoterapia klatki piersiowej może pomóc w usuwaniu wydzieliny z dróg oddechowych i poprawić oddychanie. Istnieją 3 ustalone techniki fizjoterapii klatki piersiowej stosowane w celu udrożnienia dróg oddechowych: techniki wibracyjne i perkusyjne, techniki wymuszonego wydechu i techniki powolnego biernego wydechu. Dodatkowo pojawiają się dane naukowe na temat skuteczności technik wstecznego klirensu nosowo-gardłowego oraz technik przyrządowego udrażniania dróg oddechowych, stosowanych zarówno w połączeniu z innymi technikami fizjoterapii, jak i osobno.

Co chcieliśmy sprawdzić?

Celem przeglądu było określenie skuteczności fizjoterapii klatki piersiowej w łagodzeniu ostrego zapalenia oskrzelików u niemowląt w wieku od 0 do 24 miesiąca życia, a także określenie skuteczności poszczególnych technik fizjoterapii klatki piersiowej.

Co zrobiliśmy?

Wyszukaliśmy wszystkie badania z randomizacją (rodzaj badania, w którym uczestnicy są losowo przydzielani do jednej z dwóch lub więcej grup leczenia) porównujące interwencje fizjoterapii klatki piersiowej z grupą kontrolną lub innymi rodzajami fizjoterapii i przyjrzeliśmy się ich skuteczności w zależności od rodzaju techniki i ciężkości zapalenia oskrzelików.

Czego się dowiedzieliśmy?

Włączyliśmy 17 badań obejmujących łącznie 1679 uczestników. W 5 badaniach klinicznych (246 niemowląt) oceniano techniki wibracyjne i perkusyjne (konwencjonalna fizjoterapia klatki piersiowej); w 3 badaniach (628 niemowląt) oceniano techniki wymuszonego wydechu; a w 9 badaniach (805 niemowląt) – techniki powolnego wydechu. W 2 badaniach (80 niemowląt) oceniano techniki fizjoterapii instrumentalnej, a w 3 badaniach (216 niemowląt) oceniano technikę wstecznego oczyszczania jamy nosowo-gardłowej (w 2 badaniach w połączeniu z techniką powolnego wydechu u 116 niemowląt). Nasilenie choroby u niemowląt było łagodne w 1 badaniu, poważne w 4 badaniach, umiarkowane w 6 badaniach i mieszane od łagodnego do umiarkowanego w 5 badaniach. W jednym badaniu nie odnotowano poważnego przebiegu choroby u niemowląt. Dwa badania przeprowadzono u niemowląt leczonych ambulatoryjnie (niehospitalizowanych), a pozostałe u niemowląt hospitalizowanych.

Nie stwierdzono wpływu konwencjonalnej fizjoterapii na nasilenie choroby u niemowląt z umiarkowanym zapaleniem oskrzelików. Techniki wymuszonego wydechu również nie wpływały na nasilenie zapalenia oskrzelików u niemowląt z ciężką chorobą, jednak zgłaszano istotne efekty uboczne. Mamy duże zaufanie do tych danych naukowych i jest mało prawdopodobne, aby w nowych badaniach podważono te wyniki. Techniki powolnego wydechu wiązały się z łagodną do umiarkowanej poprawą nasilenia zapalenia oskrzelików, głównie u niemowląt z umiarkowanym zapaleniem oskrzelików, w oparciu o dane naukowe o niskiej pewności/zaufaniu (przyszłe badania mogą podważyć ten wynik). W jednym z badań wykazano również skrócenie czasu powrotu do zdrowia dzięki technikom powolnego wydechu u niemowląt z umiarkowanym zapaleniem oskrzelików. Nie wykazano ani nie zgłoszono wpływu na inne wyniki kliniczne, takie jak długość pobytu w szpitalu, czas trwania suplementacji tlenem, stosowanie leków rozszerzających oskrzela lub wrażenie rodziców dotyczące korzyści z fizjoterapii.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Pomimo pozytywnych efektów stwierdzonych dla niektórych rodzajów fizjoterapii klatki piersiowej, większość badań była źle zaprojektowana, co ma bezpośredni wpływ na pewność wyników. Dla niektórych technik dane naukowe są niskiej jakości. Co więcej, większa liczba uczestników, dłużej trwające interwencje i dobrze zgłaszane działania niepożądane są potrzebne, zanim będzie można wyciągnąć jakiekolwiek wiążące wnioski.

Dane naukowe są solidne w przypadku starszych lub bardziej ugruntowanych rodzajów fizjoterapii (wibracje i perkusja oraz techniki wymuszonego wydechu) stosowanych u hospitalizowanych niemowląt. Dane naukowe są ograniczone dla technik powolnego wydechu, a jedynie niepotwierdzone dla najnowszych technik (wstecznego oczyszczania jamy nosowo-gardłowej i instrumentalnych technik oczyszczania), które oceniano w kilku badaniach klinicznych. Istnieje niewiele danych naukowych dotyczących skuteczności fizjoterapii klatki piersiowej u niemowląt niehospitalizowanych.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 20 kwietnia 2022 r.