Najważniejsze informacje

Nie mamy pewności, czy interwencje psychospołeczne w ogóle są skutecznym sposobem na ograniczenie stosowania leków przeciwpsychotycznych w domach opieki. W badaniach zastosowano różne podejścia i wykazano niespójne wyniki, ale wydaje się, że trudno jest uogólnić wyniki na różne systemy opieki zdrowotnej i społecznej. Nie ma danych naukowych wskazujących, że interwencje psychospołeczne prowadzą do szkodliwych zdarzeń, takich jak przypadkowe upadki lub przyjęcia do szpitala.

Dlaczego mieszkańcy domów opieki otrzymują leki przeciwpsychotyczne?

Wielu mieszkańców domów opieki cierpi na demencję, doświadczając problemów emocjonalnych lub behawioralnych w pewnym okresie choroby, ale częściej w późniejszych jej stadiach. Objawy mogą być poważne i niepokojące, zarówno dla samych mieszkańców, jak i ich opiekunów, i obejmują niepokój, nerwowość i błądzenie, halucynacje (widzenie lub słyszenie rzeczy, których w rzeczywistości nie ma) oraz agresywne zachowanie wobec innych. Opiekunowie muszą zmierzyć się z trudnymi zachowaniami podopiecznych i analizować ich przyczyny, czynniki poprzedzające lub konsekwencje.

W celu kontrolowania tych objawów i zachowań często stosuje się leki przeciwpsychotyczne. Leki te stosuje się głównie w leczeniu stanów związanych z psychozą (problemy ze zdrowiem psychicznym, które powodują, że ludzie postrzegają lub interpretują rzeczy inaczej niż inni ludzie), ale także w przypadku innych chorób z objawami podobnymi do psychozy, takimi jak demencja. Wiadomo, że leki te nie zawsze są skuteczne i mogą mieć szkodliwe skutki u cierpiących na demencję. Dlatego wytyczne sugerują, że należy je stosować tylko wtedy, gdy strategie niefarmakologiczne nie przyniosły rezultatów.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Ze względu na ograniczone korzyści i potencjalną szkodliwość leków przeciwpsychotycznych u osób z demencją, istnieje duże zainteresowanie znalezieniem sposobów na ograniczenie stosowania leków przeciwpsychotycznych w domach opieki. Sposoby te mogą obejmować na przykład czynniki organizacyjne, szkolenia personelu lub inne interwencje. Byliśmy zainteresowani tak zwanymi interwencjami psychospołecznymi, koncentrującymi się na sposobie organizacji i świadczenia opieki oraz promującymi alternatywne strategie niemedyczne. Interwencje te często składają się z różnych elementów, takich jak edukacja personelu, specjalistyczny przegląd leków oraz dodatkowe wsparcie i zajęcia dla mieszkańców. Interwencje te mogą poprawić samopoczucie mieszkańców domów opieki lub poprawić umiejętności personelu w zakresie wspierania mieszkańców z demencją. Jedno z podejść nazywa się opieką skoncentrowaną na osobie, mającą na celu podkreślenie potrzeby każdej osoby do bycia traktowaną jako jednostka i otrzymywania uwagi na jej indywidualne potrzeby.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których porównywano interwencje psychospołeczne mające na celu ograniczenie stosowania leków przeciwpsychotycznych ze standardową opieką. Przyjrzeliśmy się wpływowi tych interwencji na liczbę osób, którym podano leki przeciwpsychotyczne oraz na wskaźniki zdrowia psychicznego i fizycznego mieszkańców oraz jakość ich życia. Szukaliśmy również informacji o szkodliwych zdarzeniach, takich jak upadki i przyjęcia do szpitala.

Podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy nasze zaufanie względem otrzymanych danych w oparciu o takie czynniki, jak metodologia badań i liczba uczestników.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 5 badań, które objęły 120 domów opieki z 8342 mieszkańcami. Jedno badanie przeprowadzono w Stanach Zjednoczonych, jedno w Kanadzie, dwa w Wielkiej Brytanii i jedno w Niemczech. Badania trwały od 6 do 12 miesięcy. Wszystkie interwencje w badaniach obejmowały edukację personelu pielęgniarskiego i innych członków zespołu. W 2 badaniach promowano opiekę skoncentrowaną na osobie, a w innych oceniano opiekę skoncentrowaną na osobie z dodatkowymi interwencjami (ćwiczeniami, zajęciami społecznymi lub przeglądem przyjmowanych leków).

Głównie wyniki

Zdecydowaliśmy, że badania za bardzo się różniły, aby połączyć ich wyniki. Ogólnie rzecz biorąc, nie możemy być pewni, że interwencje psychospołeczne prowadzą do rzadszego stosowania leków przeciwpsychotycznych, ponieważ wyniki badań nie były spójne. W 2 najstarszych badaniach wykazano, że interwencje te zmniejszyły częstość stosowania leków przeciwpsychotycznych. W jednym z nich wykorzystano interwencję edukacyjną, a w drugim interwencję mającą na celu promowanie opieki skoncentrowanej na osobie w domach opieki w Wielkiej Brytanii. Późniejsza próba powtórzenia tej interwencji w Niemczech nie powiodła się. Badanie, w którym analizowano wpływ dodatków do opieki skoncentrowanej na osobie, wykazało, że dodatkowy przegląd leków (ale nie dodatkowe ćwiczenia lub zajęcia społeczne) może zmniejszyć częstość stosowania leków przeciwpsychotycznych. Ostatnie badanie dotyczące interwencji edukacyjnej dla personelu nie wykazało wpływu na przyjmowanie leków przeciwpsychotycznych.

Trzy badania dostarczyły informacji na temat szkodliwych zdarzeń, takich jak upadki lub przyjęcia do szpitala, nie odnotowano danych naukowych wskazujących, że ich interwencje miały jakikolwiek wpływ na ryzyko wystąpienia tych zdarzeń. Nie znaleźliśmy również wyraźnych danych naukowych dotyczących wpływu interwencji na inne wskaźniki zdrowia fizycznego lub psychicznego lub na jakości życia.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Ze względu na niewielką liczbę badań, różnice między badaniami i ich niespójne wyniki, nasze zaufanie do wyników przeglądu było niskie. Badania przeprowadzono w różnych krajach, w których standardowa opieka może się różnić. Niewiele badań dostarczało danych o wszystkich interesujących nas aspektach.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Niniejszy przegląd jest aktualizacją naszego poprzedniego przeglądu. Dane są aktualne do lipca 2022 r.