Jaki był cel tego przeglądu?

Higiena jamy ustnej oznacza stan jamy ustnej, gardła, zębów i dziąseł. Celem tego przeglądu było sprawdzenie, czy szkolne programy stomatologicznych badań profilaktycznych poprawiają zdrowie jamy ustnej u dzieci, a jeśli tak, to jaka metoda przesiewowa jest najlepsza. Odnaleźliśmy 8 istotnych badań, które pomogły nam odpowiedzieć na to pytanie. Jest to druga aktualizacja przeglądu opublikowanego po raz pierwszy w grudniu 2017 r., jego pierwsza aktualizacja miała miejsce w sierpniu 2019 r.

Kluczowe wnioski

Nie ma wystarczających danych naukowych pozwalających stwierdzić, czy tradycyjne szkolne badania profilaktyczne w zakresie stomatologii wpływają na zwiększenie częstości wizyt u dentysty. Co więcej, nie jest jasne, czy częstsze wizyty u stomatologa wpływają na poprawę stanu zdrowia jamy ustnej. Nadal potrzebujemy wysokiej jakości badań naukowych oceniających wpływ prowadzenia badań profilaktycznych przez dłuższy czas na zdrowie jamy ustnej.

Jaki był cel niniejszego przeglądu?

Choroby jamy ustnej, zwłaszcza próchnica zębów, występują u dzieci na całym świecie. W sytuacji braku stałej kontroli, stan zdrowia jamy ustnej może się pogarszać i niekorzystnie wpływać na zdrowie dzieci. Wiąże się to również z obciążeniem finansowym, zarówno na poziomie rodziny, jak i całej społeczności.

Szkolne programy badań profilaktycznych w zakresie higieny jamy ustnej polegają na przeprowadzeniu badania przez stomatologa w warunkach szkolnych, a następnie poinformowaniu rodziców o stanie jamy ustnej ich dziecka i zalecanych środkach leczenia. Celem tych badań jest wczesne wykrycie problemów związanych ze zdrowiem jamy ustnej i zachęcenie rodziców do skorzystania z leczenia stomatologicznego w razie potrzeby. Przedmiotem tego przeglądu jest ustalenie, czy stosowanie badań profilaktycznych rzeczywiście poprawia stan zdrowia jamy ustnej u dzieci.

Jakie były najważniejsze wyniki przeglądu?

Niniejsza aktualizacja uwzględnia jedno nowe badanie, którego nie zawarto w ostatniej wersji tego przeglądu. W sumie w przeglądzie uwzględniono 8 badań, do których włączono 21 290 dzieci. 4 badania przeprowadzono w Wielkiej Brytanii, 2 w Indiach, 1 w USA i 1 w Arabii Saudyjskiej. Dzieci były w wieku od 4 do 15 lat. W badaniach porównano wyniki dotyczące zdrowia jamy ustnej i częstości wizyt stomatologicznych u dzieci badanych w warunkach szkolnych z dziećmi, które nie były badane w taki sposób. W niektórych badaniach porównano również różne typy badań profilaktycznych oraz odmienne formy przekazywania zaleceń lekarskich (np. list z poradami lub skierowanie do specjalisty).

Nie wiemy, czy tradycyjne szkolne badania profilaktyczne w zakresie stomatologii zwiększają częstość wizyt u dentysty. Badania profilaktyczne oparte na konkretnych kryteriach (np. obejmujące dzieci niezarejestrowane u dentysty) wydają się być bardziej skuteczne w zwiększaniu częstości wizyt u stomatologa niż niewykonywanie badań przesiewowych. Jednak może nie być różnicy między badaniami przesiewowymi opartymi na konkretnych kryteriach a ogólnymi badaniami profilaktycznymi, lecz jesteśmy bardzo niepewni co do otrzymanych wyników.

Indywidualne skierowania lekarskie wysyłane rodzicom zdają się zwiększać częstość wizyt u stomatologa w porównaniu z przekazywaniem listu ogólnego, jednak jesteśmy bardzo niepewni co do otrzymanych wyników.

Badania profilaktyczne wzbogacone o elementy motywacyjne (np. w zakresie edukacji zdrowotnej i oferty bezpłatnego leczenia) wydają się zwiększać częstość wizyt u stomatologa w porównaniu z samymi badaniami profilaktycznymi, jednak jesteśmy bardzo niepewni co do otrzymanych wyników.

W jednym z badań porównującym różne skierowania lekarskie (zawierające więcej lub mniej informacji o chorobach jamy ustnej) stwierdzono jednak, że żadne z nich nie było skuteczniejsze od drugiego pod względem poprawy leczenia stomatologicznego dzieci.

Indywidualne skierowanie lekarskie nie zachęciło większej liczby rodziców do udania się z dzieckiem do stomatologa w porównaniu z osobami, które otrzymały list z ogólnym skierowaniem do stomatologa.

We wszystkich 8 badaniach dzieci objęto obserwacją przez okres od 3 do 11 miesięcy po przeprowadzeniu badań profilaktycznych. Nie wiemy zatem, czy korzyści płynące z badań profilaktycznych utrzymywały się w dłuższym okresie czasu.

Nie znaleźliśmy badań dotyczących efektywności kosztowej tych programów lub jakichkolwiek negatywnych skutków z nimi związanych.

Na ile aktualny jest ten przegląd?

Szukaliśmy badań opublikowanych do 15 października 2021 r.