Wprowadzenie

Proces gojenia się rany może być zakłócony przez zakażenie. Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia, rutynowo oczyszcza się rany, aby usunąć brud i drobnoustroje oraz zanieczyszczenia. W tym przeglądzie rana jest definiowana jako przerwanie ciągłości skóry.

Jaki jest cel tego przeglądu?

Celem przeglądu była ocena skuteczności różnych rodzajów wody do oczyszczania rany (tj. wody z kranu, wody destylowanej, wody gotowanej), w porównaniu z innymi roztworami (np. solą fizjologiczną) lub z nieoczyszczaniem. Skuteczność oceniliśmy oceniając odsetek zainfekowanych oraz wygojonych ran.

Badacze z Cochrane szukali badań z randomizacją (RCT) dotyczących tego zagadnienia i odnaleźli 13 istotnych badań. Badania z randomizacją to takie badania, w których pacjenci są losowo przydzielani do grup otrzymujących różne metody leczenia. Ten sposób alokacji uczestników dostarcza najbardziej wiarygodnych dowodów na temat możliwego związku miedzy zastosowanym leczeniem a raportowanymi wynikami zdrowotnymi.

Najważniejsze informacje

W niniejszym badaniu porównano oczyszczanie ran za pomocą wody z kranu, wody destylowanej, schłodzonej wody przegotowanej lub soli fizjologicznej między sobą oraz z nieoczyszczaniem ran. Uzyskane wyniki nie potwierdzają, czy którakolwiek z wymienionych metod wpływa na liczbę zainfekowanych ran. Nie jest również jasne, czy stosowanie tych metod wpływa na proces gojenia (liczbę wygojonych ran, zmianę rozmiaru rany, odsetek wygojonych ran), koszty, natężenie bólu lub zadowolenie pacjenta.

Co oceniano w niniejszym przeglądzie?

Rany są powszechnie oczyszczane w celu zapobiegania zakażeniu. Roztworem do oczyszczania rany może być woda z kranu, woda destylowana, przestudzona woda przegotowana lub sól fizjologiczna. W związku z łatwą dostępnością, wydajnością oraz opłacalnością ekonomiczną powszechnie używana jest woda z kranu, niemniej jednak cały czas trwa nierozstrzygnięta debata na temat jej zastosowania. Porównaliśmy skuteczność oczyszczania ran wodą z kranu z innymi rodzajami wody, roztworem soli fizjologicznej i z nieoczyszczaniem.

Do przeglądu włączono RCT, w których porównywano oczyszczanie ran z użyciem różnych rodzajów wody (wody z kranu, wody destylowanej, wody gotowanej), w porównaniu z innymi roztworami (np. solą fizjologiczną) lub z nieoczyszczaniem. W badaniu wzięły udział osoby w różnym wieku z dowolnych placówek, tj. szpitali, opieki środowiskowej, domów opieki, przychodni, poradni leczenia ran. Wykluczono badania, w których porównywano roztwory stosowane w praktyce stomatologicznej oraz u pacjentów z ranami oparzeniowymi.

Jakie są główne wyniki tego przeglądu?

Włączono wyniki 13 RCT obejmujących łącznie 2504 uczestników. Byli to zarówno dorośli, jak i dzieci z różnymi rodzajami ran leczonymi w opiece środowiskowej, oddziałach ratunkowych lub oddziałach szpitalnych. W 8 spośród włączonych badań oceniano oczyszczanie ran wodą z kranu, w porównaniu z roztworem soli fizjologicznej. W 3 badaniach porównywano oczyszczanie ran wodą z kranu z nieoczyszczaniem w ogóle. Natomiast w 2 badaniach oceniano wodę destylowaną z roztworem soli fizjologicznej (w tym w 1 z nich przestudzoną wodę przegotowaną porównano z solą fizjologiczną, a wodę destylowaną z przestudzoną wodą przegotowaną).

W niniejszym badaniu porównano oczyszczanie ran za pomocą wody z kranu, wody destylowanej, schłodzonej wody przegotowanej lub soli fizjologicznej między sobą oraz z nieoczyszczaniem ran. Uzyskane wyniki nie potwierdzają, czy którakolwiek z wymienionych metod wpływa na liczbę zainfekowanych ran. Nie jest również jasne, czy stosowanie tych metod wpływa na proces gojenia (liczbę wygojonych ran, zmianę rozmiaru rany, odsetek wygojonych ran), koszty, natężenie bólu lub zadowolenie pacjenta.

Nie jesteśmy pewni, czy interwencje przyniosły efekt, ponieważ zbyt mało uczestników otrzymało każdą z nich, aby wiarygodnie ocenić ich efekty. Kolejnym ograniczeniem jest sposób zaprojektowania i przeprowadzenia badania. Częściowo jest to związane z brakiem informacji na temat sposobu przypisania badanych do leczenia. Możliwe jest również, że wielu uczestników oraz pracowników służby zdrowia przeprowadzających badanie wiedziało o przydzielonej ścieżce leczenia.

Jak aktualny jest przegląd?

Autorzy przeglądu poszukiwali badań opublikowanych do 20 maja 2021 roku.